'Siirt Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi'
Abstract
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) uluslararası siyasette tek süper güç olarak
kaldığı Soğuk Savaş sonrası dönemde askeri müdahale imkânlarını nasıl kullanacağı,
söz konusu dönemin başlangıcından itibaren akademik açıdan ilgi uyandıran bir
araştırma konusu haline gelmiştir. Bu doğrultuda; Soğuk Savaş sonrası dönemde
gerçekleşen Amerikan askeri müdahalelerinin karar alma süreçlerini incelemeyi
amaçlayan bu çalışmada; 1991 Irak, 1995 Bosna ve 2001 Afganistan müdahaleleri
karşılaştırmaya tabi tutulmaktadır. Söz konusu örnek olaylar, ABD’nin Soğuk Savaş
sonrasında Başkanlık görevini yürüten ilk üç liderinin kararlarıyla yaklaşık on yıllık
zaman diliminde üç farklı bölgeye yönelik gerçekleştirilen askeri müdahaleleri temsil
etmektedir. Böylece, Amerikan dış politikasında karar alıcı konumunda bulunanların
askeri müdahale kararlarını nasıl, hangi koşullarda ve hangi faktörlerin etkisi altında
aldıkları ortaya çıkarılmış olacaktır. Kuramsal olarak Graham Allison’un dış
politikada karar alma sürecine ilişkin ortaya koyduğu üç modele dayanan bu çalışma,
ABD’nin üç askeri müdahalesinin yanı sıra söz konusu üç modeli de karşılaştırma
olanağı sunmaktadır. Bu çerçevede, Soğuk Savaş sonrası Amerikan dış politikasında
rasyonel aktör modelinin bürokratik siyaset ve örgütsel süreç modellerine kıyasla
örnek askeri müdahale kararlarına dair açıklayıcı gücünün daha yüksek olduğu
savunulmaktadır.Since the beginning of the post-Cold War era, it has become an academically
interesting research topic that how the United States of America (USA), remaining
the only superpower in international politics, would use its military intervention
capability. Accordingly; the 1991 Iraq, 1995 Bosnia and 2001 Afghanistan
interventions are compared in this study, which aims to examine the decision making
processes of the American military interventions in the post-Cold War era. The case
studies in question represent military interventions with the decisions of the first
three Presidents of the post-Cold War United States in three different regions in
about ten-year time frame. Thus, it will be revealed how, under what circumstances,
and under what influence the military intervention decision-makers in American
foreign policy make decisions. Theoretically based on Graham Allison’s three
models of foreign policy decision making, this study offers the opportunity to
compare these three models besides the three military interventions. In this context, it
is claimed that the rational actor model has higher explanatory power over exemplary
military intervention decisions in post-Cold War American foreign policy compared
to bureaucratic politics and organizational process models