Uniwersalność, nie epickość: Współczesna interpretacja wątków miłosnych epopei Pan Tadeusz Adama Mickiewicza w przekładzie Billa Johnstona

Abstract

Celem pracy jest pokazanie szczególnego wpływu, jaki może wywrzeć na czytelnika współczesny angielski przekład „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza opracowany przez Billa Johnstona. Przedmiotem badawczym są fragmenty epopei, które prezentują miłosne zmagania głównych bohaterów. Ze względu na fakt, iż wybrane sceny przedstawiają czytelnikowi ponadczasowe obrazy, które nie są osadzone w epickiej konwencji literackiej, ani ściśle jej nie podlegają, ich analiza stylistyczna ma zobrazować szczególną atrakcyjność, która wiąże się z uniwersalnością tychże wątków. W pierwszym rozdziale pracy czytający zapoznaje się z najbardziej widocznymi zmianami gatunkowymi „Pana Tadeusza”, głównymi motywami autora, które skłoniły go do stworzenia dzieła, jak i z refleksją nad dotychczasową angielską serią przekładową epopei. Drugi rozdział prezentuje zarys wybranych aspektów specyfiki przekładu literackiego, porównuje różnice w znaczeniu „Pana Tadeusza” dla polskiej i angielskiej publiczności oraz inicjuje właściwy przedmiot badawczy pracy, prezentując przegląd angielskiego przekładu Billa Johnstona. W trzecim rozdziale refleksję rozpoczyna zwięzły komentarz dotyczący wątków miłosnych w epopei Mickiewicza oraz stylu i strategii tłumaczenia Johnstona. Następnie praca przedstawia analizę porównawczą wybranych fragmentów oryginalnego dzieła oraz jego współczesnego przekładu.This dissertation aims to show the influence of the contemporary English rendition of Adam Mickiewicz’s "Pan Tadeusz" composed by Bill Johnston on its target readers. The research focuses on passages presenting love struggles of the main protagonists. As such fragments introduce their audience to the universal images that are not embedded in and strictly dependent on the epic’s peculiar genre, their stylistic analysis aims to reveal the particular appeal they may have. In the first chapter, the reader is introduced to the alterations to the epic genre introduced in "Pan Tadeusz", to Mickiewicz’s motives for creating the poem and to an overview of the English translation series of the epic. The second chapter shows an outline of chosen literary translation aspects; it compares the differences in the significance and meaning of "Pan Tadeusz" for the Polish and the English audiences and begins with introducing the proper subject of the research, presenting an overview of Bill Johnston’s latest translation of the epic. The third chapter starts with a brief note on the love affairs in "Pan Tadeusz" and presents Johnston’s translation style. Subsequently, it puts forward an analysis of the chosen passages of the original epic and its contemporary English rewriting