Głąb, Henryk

Polish

Jagiellonian Univeristy Repository

EUGENIA STOŁYHWO (1894-1965)ugenia Stolyhwo urodziła się 7 września 1894 roku w Warszawie. Chrzest wy­znania rzymsko-katolickiego otrzymała w kościele św. Katarzvnv w Petersburgu. Dzieciństwo spędziła w majątku rodziców na Białej Rusi pod Smoleńskiem, bądź w Warszawie. Po ukończeniu siedmioklasowej szkoły średniej w Warszawie w 1911 roku wstąpiła na wydział przyrodniczy kursówj. Milkowskiego, które ukończyła w 1914 roku. Niestety, na skutek wybuchu I wojny światowej dyplom otrzymała w 1915 roku. W 1916 roku prowadziła lekcje przyrody w gimnazjach żeńskich w Warsza­wie. W 1917 roku rozpoczęła studia na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Warszaw­skiego. Ukończyła je w 1925 roku tytułem doktora filozofii na podstawie pracy: Charaktery­styka antropologiczna kości gnykowej. W trakcie studiów pracowała w Instytucie Nauk Antropologicznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego jako laborantka, a po ukoń­czeniu studiów jako asystentka z tytułem doktora do roku 1935. Rok wcześniej habilitowa­ła się na \X7ydzialc Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. Niedługo potem została za­twierdzona jako docent przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W związku z tym, że Jej mąż Kazimierz Stolyhwo objął kierownictwo Zakładu Antropo­logu w Krakowie, przeniosła się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie do 1939 roku pracowa­ła jako docent prywatny bez etatu. W czasie okupacji hitlerowskiej aktywnie działała w Radzie Głównej Opiekuńczej w Krakowie. Wykorzystując swoje międzynarodowe znajomości czyniła starania o zwolnienia profesorów z niemieckich obozów koncentracyj­nych. Po II wojnie światowej Eugenia Stolyhwo uzyskała pracę na Uniwersytecie Jagiel­lońskim jako docent etatowy. W roku 1951 zostaje profesorem tytularnym, w trzy lata później profesorem nadzwyczajnym, wreszcie w 1963 roku profesorem zwyczajnym. Po przejściu męża na emeryturę przejmuje w roku 1960 kierownictwo Zakła­du Antropologu UJ. Eugenia Stolyhwo wykładała antropologię również w Akademii Medycznej w Gdańsku i Krakowie, a także w Studium Wychowania Fizycznego w Krakowie. W' momencie przekształcenia się Studium Wychowania Fizycznego w Wyższą Szkolę Wychowania Fizycznego, prof. Eugenia Stolyhwo zostaje jej rekto­rem i w ciągu 5 lat całkowicie reorganizuje strukturę uczelni w kontekście nowego spojrzenia na kulturę fizyczną. Była znakomitym nauczycielem i wykładowcą. Łączyła wysublimowaną inteligencję z umiejętnością nawiązywania bezpośrednich kontaktów. Prof. Eugenia Stolyhwowa kochała młodzież i była jej bezgranicznie oddana. Posiada­ła wyjątkową umiejętność znalezienia się w towarzystwie zarówno na płaszczyźnie naukowej, jak i osobistej. Prof. Eugenia Stolyhwo odeszła na emeryturę w 1964 roku. Zmarła w Przegorza- lach kolo Krakowa w dniu 25 grudnia 1965 roku. Została pochowana na cmentarzu Sal­watorskim w Krakowie.DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWADorobek naukowy Eugenii Stolyhwo jest duży i bardzo zróżnicowany tematycznie. Wy­nosi około 70 publikacji. W pierwszym okresie pracy naukowej autorka koncentrowała się na zagadnieniach osteologii i kraniologii. Pionierskie badania nad dymorfizmem budowy kości gnykowej są cytowane do dzisiaj w literaturze antropologicznej i medycznej. Zajmo­wała się również prognatyzmem twarzy w aspekcie zmienności rasowej. Bardzo krytyczne podejście do typologii rasowej zjednuje Jej wielu zwolenników w środowisku antropolo­gicznym. Zwróciła uwagę na wpływ czynników środowiskowych na rozwój osobniczy EUGENIA STOLYHWO 139człowieka: dojrzewanie a środowisko społeczne i ekonomiczne, wiek matki a dojrzewanie córek, wpływ wieku rodziców na wyrzynanie się zębów mlecznych. Kilka prac poświęciła tematyce związanej z typem konstytucyjnym a zapadalnością na raka. W 1930 r. Eugenia Stolyhwo pracowała w Zakładzie Antropologii przy Musee des Sciences Naturelles w Pa­ryżu, trzy lata później w Field Museum w Chicago oraz w National Museum w Waszyng­tonie. Muzeum tym kierował wybitny antropolog czeskiego pochodzenia A. Hrdlicka; natomiast w 1934 roku pracowała w Zakładzie Antropologii w Londynie. Eugenia Stoly­hwo wraz z mężem Kazimierzem brała czynny udział w wielu Międzynarodowych Kon­gresach i Zjazdach Antropologicznych w okresie międzywojennym (1925-1937), między^ innymi w Pradze, Salzburgu, Coimbrze, Wrocławiu, Londynie, Sofii, Bukareszcie, w Fila­delfii (1956) i Moskwie (1964). W latach 1958-1959 kierowała badaniami antropologicz­nymi w Egipcie w ramach Pierwszej Arabsko-Polskiej Ekspedycji Antropologicznej.PUBLIKACJECharakterystyka antropologiczna kości gnykowej, „Archiwum Nauk Antropologicznych Towa­rzystwa Naukowego Warszawskiego” 1926, t. 3, dział A 3, s. 1-31.IK sprawie badań nad doborem płcionym u ludzi, „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego Warszawskiego” 1927, t. 20, wydz. III, s. 439-453.Antropologia Polski. Struktura antropologiczna Polski na tle stosunków rasonych Europy, Warszawa 1930, t. l,s. 1-27.Ludność województwa lubelskiego z punktu widzenia jej zróżnicowania rasowego. Monograjia statystycz- no-gospodarcza Lubelskiego, Warszawa 1931, t. 1, s. 225-271Ueber den sogenannten „praeslavischen Typus’’, „Verhandlungen der Physische Anthropologie”1932, t. 6, s. 137-142.Znaczenie ceynnika konstytucjonalnego i rasowego u choych na raka, „Przegląd Antropologiczny”1933, t. 7, s. 105-108.Lit methode des coupes de correlation et son role dans l’analyse raciale des populations, „Bolletino del Comitato Internationale per l’unificazione dei Metodi e per la Sintesi in Antropologia e Eugenica” 1937, nr 4, s. 35-56.Badania nad zróżnicowaniem rasonym długości okresu rozrodczego u kobiet, „Przegląd Antropolo­giczny” 1938, t. 12, z. 1, s. 1-22.Wiek uystępowania pierwszej menstruacji w zależności od zróżnicowania społecznego i rasowego, „Spra­wozdania Polskiej Akademii Umiejętności” 1949, t. 50, nr 4, s. 163-165.BIBLIOGRAFIAReicher Μ., Wspomnienie o Kazimierzą i Eugenii Sto/yhwach, „Folia Morph.” 1970, R. XXIX, nr 2, s. 121-128.Jasicki B., Działalność naukowa Eugenii i Kazimierzą Stołyhwów na polu antropologii, „Przegląd Antropologiczny” 1978, nr 44, s. 4-13.Stolyhwo E., Maszynopis curriculum vitae.Henryk Głąb

Eugenia Stołyhwo (1894-1965)

https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/246516/glab_eugenia_stolyhwo_1894-1965_2004.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Eugenia Stołyhwo (1894-1965)

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Jagiellonian Univeristy Repository