Liczba chorych na cukrzycę stale wzrasta, osiągając
skalę pandemii. Udowodniono związek między wyrównaniem cukrzycy a późnymi powikłaniami, takimi jak makroangiopatia (zmiany miażdżycowe) czy
mikroangiopatia (retinopatia i nefropatia). Dowiedziono też, że ścisła kontrola glikemii w cukrzycy
zmniejsza ryzyko rozwoju powikłań. Redukcja HbA1c
o 1% zmniejsza zagrożenie powikłaniami typu mikroangiopatii o 37%, a ryzyko zgonu o 21%. Chociaż
świadomość powyższych faktów jest powszechna,
nadal utrzymuje się rozbieżność między zaleceniami
towarzystw diabetologicznych a praktyką kliniczną.
Ocenia się, że 2/3 pacjentów z cukrzycą nie osiąga
celów terapeutycznych wyrównania glikemii. Istnieje niewiele dostępnych wyników badań ukazujących
zmiany w wyrównaniu glikemii w ciągu lat. Mało
jest również danych dotyczących wyrównania cukrzycy i trendów czasowych w Polsce. Podjęto badania
w celu określenia:
- czy w latach 2002–2005 zmieniło się wyrównanie
glikemii (oceniane na podstawie odsetka HbA1c)
u chorych na cukrzycę typu 2;
- czy i w jaki sposób uzyskane wyniki HbA1c wpływały na podejmowanie interwencji terapeutycznych
przez specjalistę diabetologa.
W latach 2002 i 2005 przeprowadzono badania przesiewowe chorych na cukrzycę typu 2. Uczestniczyli
w nich pacjenci z co najmniej 5-letnim wywiadem
w kierunku cukrzycy, leczeni doustnymi lekami hipoglikemizującymi. U każdego badanego pozostającego pod kontrolą podstawowej opieki zdrowotnej
oznaczono stężenie HbA1c i przeprowadzono badanie ankietowe. Następnie pacjentów kierowano na
konsultację diabetologiczną, w czasie której specjalista podejmował decyzje dotyczące dalszego sposobu leczenia. Wyniki wskazują, że wyrównanie metaboliczne w populacji chorych na cukrzycę typu 2
o czasie trwania co najmniej 5 lat, oceniane poprzez
odsetek HbA1c, w latach 2002 i 2005 nie zmieniło się
znamiennie i wynosi średnio około 7,7%, a u ponad
70% pacjentów kontrola cukrzycy nadal nie jest dostateczna. Dane dotyczące pacjentów, u których
podjęto decyzję o wprowadzeniu insulinoterapii,
wskazują, że leczenie insuliną wdrożono zdecydowanie zbyt późno, przy HbA1c rzędu 8,7%. Trend obserwowany przy porównaniu danych przesiewowych
z lat 2002 i 2005 wydaje się wskazywać, że lekarze
łatwiej podejmują decyzje o wdrożeniu insulinoterapii i w mniejszym stopniu są skłonni kontynuować
nieefektywne podawanie leków doustnych. A zatem
istnieje konieczność podjęcia działań edukacyjnych
oraz organizacyjnych zmierzających do realizacji zapisanego w zaleceniach Polskiego Towarzystwa
Diabetologicznego (PTD) modelu opieki łączonej nad
chorymi na cukrzycę typu 2, jak i docelowych kryteriów wyrównania metabolicznegoThe number of people with diabetes mellitus gradually increases reaching pandemic proportions. Evidence shows the relationship between normalization of diabetes and late complications such as macroangiopathy - atherosclerotic lesions, or microangiopathy - retinopathy and nephropathy. It is also well known that tight glycemic control decreases the risk for diabetic complications. Each 1% reduction of HbA1c, results in a 37% decrease in risk for microangiopathy and a 21% fall in mortality risk. Despite awareness of diabetes consequences there is still a gap between clinical recommendations and practice. It is estimated that 2/3 of diabetics do not achieve the glycemic control target levels. Studies documenting changes in glycemic control over a longer period of time are rare. Data on normalization of diabetes and time trends in Poland are also lacking. The present study was undertaken to answer the following questions:
- has glycemic control changed from 2002 to 2005 as assessed from HbA1c levels in type 2 diabetics;
- have HbA1c levels influenced therapeutic decisionmaking in diabetological practice and how. In 2002 and 2005 patients with type 2 diabetes mellitus underwent screening. Patients with at least 5-year history of diabetes and receiving hypoglycemic agents were enrolled. Each patient in primary care underwent HbA1c measurement and a questionnaire was failled. Then the patients were referred to a diabetologists who decided about further management strategy. The present findings reveal that metabolic control in patients with type 2 diabetes mellitus for at least 5 years as assessed from HbA1c levels did not change significantly from that in 2002 and in 2005 being 7.7% on average, and more than 70% of patients are not adequately controlled. Data obtained from patients receiving insulin therapy reveal that this decision is made much too late, with HbA1c levels being 8.7%. When comparing the 2002 and 2005 data there is a trend toward deciding about initiation of insulin therapy rather than continuing ineffective treatment with oral drugs. For this reason it is necessary to undertake education and organizational changes to facilitate implementation of a model for type 2 diabetic patient care combined with glycemic control target levels as recommended by the Polish Diabetes Association
