„Kimsin sen?” – Cengiz Dağcı versus his novel’s characters

Abstract

Praca przedstawia biografię Cengiza Dağcı, krymskotatarskiego pisarza piszącego w języku tureckim, w zestawieniu z tragicznymi losami bohaterów jego trzech powieści ,,Korkunç Yıllar", ,,Yurdunu Kaybeden Adam" oraz ,,Biz Beraber Geçtik Bu Yolu". Jako wprowadzenie omówione zostały losy Tatarów krymskich od przyłączenie Chanatu Krymskiego do Rosji aż do wybuchu II wojny światowej. Cengiz Dağcı urodził się w 1919 roku w małej wsi na Krymie. Po wybuchu II wojny światowej został przymusowo wcielony do wojsk ZSRR. Na froncie dostał się do niewoli i kilka lat spędził w hitlerowskich obozach jenieckich. Za sprawą jednego z niemieckich podoficerów opuścił obóz i zakladając niemiecki mundur, wsparł szeregi Legionu Turiestańskiego. Walczył po stronie wojsk hitlerowskich w imię wyzwolenia narodów pochodzenia tureckiego od komunistycznego reżimu. Razem ze swoim oddziałem stacjonował między innymi na Ukrainie, we Francji i w Polsce. Wspólnie z ukochaną uciekł przed Armią Czerwoną i w ramach akcji przesiedleńczej rozpoczął nowe życie na Wyspach Brytyjskich. Losy pisarza związane są nie tylko z historią narodu krymskotatarsiego, pokazują również obraz II wojny światowej z perspektywy dwóch frontów. W biografii i twórczości Cengiza Dağcı wiele jest elementów polskich takich jak wybuch powstania warszawskiego czy antyniemiecka działalność Armii Krajowej. Celem badań było wykazanie podobieństw i różnic pomiędzy autorem a postaciami z jego utworów. Na podstawie tureckich opracowań dzieł Cengiza Dağcı, wywiadów z pisarzem, a także osobistych rozmów z jego rodziną podjęta została próba autobiograficznego odczytywania badanych powieści. Zastosowana metodologia rzuciła nowe światło na dotychczas znaną biografię Cengiza Dağcı. Dramatyczne doświadczenia pisarza zostały wykorzystane w jego twórczości i miały za zadanie ukazanie tragicznego losu narodu krymskotarskiego w pierwszej połowie XX wieku. Na gruncie badań teoretycznoliterackich zestawienie autora, narratora i bohatera jest jedną z najstarszych metod analizy i interpretacji utworów literackich. Jej zwolennicy podkreślają, że nie sposób jest odseparować twórcę od jego dzieła. Wykorzystywanie osobistych doświadczeń w twórczości może być rodzajem terapii, próbą poradzenia sobie z tragicznymi wspomnieniami, ale równocześnie niesie za sobą ryzyko przekłamywania faktów i kształtowanie własnej tożsamości od nowa. Przeciwnicy odczytywania dzieł literackich przez pryzmat ich autora podkreślają niezależność samego tekstu. Odseparowanie postaci autora otwiera przed czytelnikiem możliwość niezakłóconej kontekstem interpretacji.The thesis describes the biography of Cengiz Dağcı, a crimean-tatar writer writing in Turkish, in combination with some tragic fate of its characters from his three novels ,,Korkunç Yıllar”, ,,Yurdunu Kaybeden Adam” and ,,Biz Beraber Geçtik Bu Yolu”. As an introduction, fates of Crimean Tatars have been discussed, regarding to affiliation the Crimean Khanate to Russia until the II. World War outbreak. Cengiz Dağcı was born in 1919 in a small village on the Crimea. After the II. World War outbreak, he was compulsorily incarnated into The Union of Soviet Socialist Republics. He was taken captive on the front and he spent several years in Nazi prison camps. Due to the one of the German non-commissioned officers he left it and, wearing German uniform, he supported the ranks of the Turkestan Legion. He fighted in German army in the name of enfranchisement the Turkish nations from communist regime. He was stationed with his force, in Ukraine, in France and in Poland. He fled with his lady from The Red Army and, in action of migration, he started a new life on the British Isles. The writer’s fates are not only connected with history of a Crimean-tatar nation, but also they show the outline of the Second World War from the perspective of two fronts. In Cengiz Dağcı’s biography and work there are many polish elements, i.a. the Warsaw Uprising outbreak or anti-German activity of the Home Army. The aim of research was to show some similarities and differences between the author and the characters from his novels. On the base of Turkish studies of Cengiz Dağcı’s works, some interviews with him, and also private conversations with his family, a trial of studies works’ playback has been undertaken. The implemented methodology has casted new light on foregoing known Dağcı’s biography. Dağcı’s dramatic experiences have been used in his works and its aim was to show tragic fates of a Crimean-tatar nation in the first half of XX century. On the base of theoretical and literary studies - comparison of an author, a narrator and the main character is the one of the oldest method of analysis and interpretation of literary works. It is following state that it is not possible to seclude an author of his work. The use of personal, private experiences in work might be a kind of therapy - a trial of dealing with some tragic memories, but simultaneously, it can entail a risk of mangling, i.a. facts and creating a new identity anew. But opponents of decoding literal works through the lens of its author just emphasize autonomy of the text. Secluding any author’s character gives a reader a kind of possibility of interpretation which will be undisturbed by background (context, framework)