Bu çalışmada, total abdominal histerektomilerde epidural ve intravenöz olarak uygulanan fentanilin preemptif analjezik etkinliğinin karşılaştırılması amaçlandı. ASA I-II grubu, total abdominal histerektomi yapılacak 54 hasta çalışmaya alındı ve randomize olarak üç gruba ayrıldı. Bütün hastalara standart genel anestezi uygulandı. Kontrol grubuna (Grup K, n18), sadece genel anestezi verildi. Epidural analjezi grubuna (Grup E, n18), preoperatif olarak L2-3 veya L3-4 aralıklarından yerleştirilen epidural kateterden 10 mL % 0.9 NaCl içinde 4 µg kg-1 fentanil, insizyondan 30 dakika önce uygulandı. İntravenöz analjezi grubuna (Grup İ, n18), insizyondan 5 dakika önce 4 µg kg-1 İV fentanil uygulandı. Postoperatif ağrı, 1.,2., 4., 6., 12. ve 24. saatlerde VAS ağrı skalası ile değerlendirildi. İlk analjezik istem zamanları ve 24 saatlik toplam analjezik tüketimleri kaydedildi. Ayrıca insizyon öncesi ve postoperatif 4. saatteki kan glukoz ve kortizol düzeylerine bakıldı. Postoperatif bütün evrelerdeki VAS skorları ve toplam analjezik gereksinimi Grup E'de diğer iki gruba göre anlamlı derecede düşük bulundu (p0.05). İlk analjezik istem zamanı da Grup E'de belirgin olarak uzundu (p0.05). Preinsizyonel kan glukoz ve kortizol değerlerinde gruplar arasında farklılık yok iken, postoperatif 4. saatte Grup E'de diğer iki gruba göre anlamlı derecede düşük bulundu (p0.05). Ancak bütün grupların postoperatif 4. saatteki değerleri preinsizyonel değerlerle karşılaştırıldığında, anlamlı bir artış tespit edildi (p0.05). Sonuç olarak total abdominal histerektomi ameliyatlarında preemptif epidural fentanilin akut postoperatif ağrı ve cerrahi stres yanıtın kontrolünde intravenöz fentanilden daha etkili olduğunu düşünmekteyiz.In this study, we aimed to compare the preemptive analgesic effect of fentanyl, which is used by intravenous or epidural route, in total abdominal hysterectomy (TAH). Fifty-four ASA I-II patients who admitted for total abdominal hysterectomy were included to this study and patients were randomly separated into three groups. All patients were given standard general anesthesia. General anesthesia alone was given in control group (Group K). In epidural analgesia group (Group E), epidural catheter was inserted preoperatively through L2-3 interspace and 4 µg kg-1 fentanyl in 10 mL0.9 % NaCl was administered 30 min. before incision. In intravenous analgesia group (Group I), fentanyl 4 µg kg-1 was administered intravenously 5 min. before skin incision. Pain scores were assessed with visual analogue scale (VAS) at 1st, 2nd, 4th, 6th, 12th and 24th hours postoperatively. First analgesic requirement time and total analgesic consumption were also recorded. Surgical stress response was evaluated with the blood glucose and plasma cortisol levels of patients whom were obtained before the incision and postoperative 4th hour. Compared to the other two groups, we observed that remarkable lower VAS pain scores and total analgesic consumption was provided in Group E (p<0.05). First analgesic requirement time was also significantly prolonged in Group E (p<0.05). The blood glucose and plasma cortisol levels at 4th hour postoperatively were significantly lower in Group E when compared to the other two groups (p<0.05). As a result we suggested that preemptive epidural fentanyl administration was more effective than preemptive intravenous fentanyl in postoperative acute pain and surgical stress response control at total abdominal hysterectomy
