Dissertação apresentada à Universidade Fernando Pessoa como parte dos requisitos para obtenção do grau de Mestre em Acção Humanitária, Cooperação e DesenvolvimentoA tese de mestrado Community-Based Rehabilitation (CBR) - a burden or an opportunity? The case of Mongolia inclusion of children with cognitive disabilities, estuda a forma como a CBR se constituí como um instrumento de afirmação da cidadania e coesão social. No plano teórico estabelece o quadro conceptual da CBR e da cidadania, no plano metodológico fundamenta as escolhas do estudo de caso, dando especial atenção ao caso da “grey literature”, validação e generalização dos resultados. Da análise do caso CBR Mongólia, foi possível encontrar evidência importante do impacto nas áreas: da governação, produção de legislação, “accountability”, influência das partes interessadas na implementação de programas de acção; na educação, além de promover a educação inclusiva, foram também identificadas influências na definição dos curricula universitários e na formação profissional dos técnicos de saúde e de educação; já no que respeita à formação da opinião, foram identificadas importantes acções junto dos jovens, nos media e na organização das partes interessadas sob a forma de organizações; foi também possível constactar a importância do CBR na coesão territorial, que se reveste de grande importância para um dos países com menor densidade populacional, em todas estas vertentes foi também possível verificar a importância das ONG’s como veículo de promoção do CBR e da cidadania de diversa forma, definição de políticas, planeamento e implementação de programas, suporte técnico, formação, etc.The master thesis Community-Based Rehabilitation (CBR) - a burden or an opportunity? The case of Mongolia inclusion of children with cognitive disabilities, studies how CBR is constituted as an instrument for the affirmation of citizenship and social cohesion. At the theoretical level defines the conceptual framework of CBR and citizenship, in regards to the methodology it substantiates the choices underlying the case study, giving special attention to the case of "gray literature", validation and generalization of the findings. The analysis of the case CBR Mongolia, enabled to find significant evidence of the impact on the following areas: governance, production of legislation, accountability, the influence of stakeholders in the implementation of action programs; in education in addition to promote inclusive education, were also identified influences within the definition of university curricula and the vocational training of health workers and education; regarding to the formation of opinion, important actions were identified among young people, in the media and organization of stakeholders in the form of organizations; it was also possible to observe the importance of CBR on territorial cohesion, which is of great importance to a country with one of lowest population densities, in all these aspects it was also possible to confirm the importance of NGOs as a vehicle to promote CBR and citizenship on different ways, policy, planning and program implementation, technical support, training, etc.Олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн сэргээн засал – дарамт уу эсвэл боломж уу? сэдэвт магистрын ажил нь Монгол улсын оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн нийгэм дэх оролцоонд олон нийтэд түшиглэсэн сэргээн засалтын иргэний эрх болон нийгмийн харилцан шүтэлцээний уялдааг гаргаж ирэх гол арга хэрэгслийг хэрхэн бүрдүүлдэг талаар судалсан. Судалгааны арга зүйн хувьд авч үзэхэд олон нийтэд түшиглэсэн сэргээн засалт ба иргэний эрхийн үзэл баримтлалын хүрээ нь онолын түвшиндээ кейс судалгааны үр дүнг “албан бус судалгаа”-г ашиглан нотлоход чиглэгдсэн. Монгол улсын олон нийтэд түшиглэсэн сэргээн засалтын талаар судлах явцад дараах чухал үр дүнгүүд гарч ирлээ. Үүнд: засаглал, хууль тогтоомжийн боловсруулалт, хариуцлага, үйл ажиллагааны үндсэн хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхэд хамтрагч байгууллагуудын нөлөөлөл, ялангуяа боловсролын хүрээнд авч үзэхэд боловсролд тэгш хамруулахыг дэмжих, их дээд сургуулийн сургалтын хөтөлбөр, эрүүл мэнд болон нийгмийн ажилтнуудын мэргэжлийн сургалтуудын хөтөлбөрүүдийн тодорхойлолт, түүнчлэн залуучуудын бодол, ойлголт чухал нөлөөтэй болох нь нотлогдсон. Мөн хэвлэл мэдээллийн байгууллага, хүн амын нягтшил багатай газар олон нийтэд түшиглэсэн сэргээн засалт илүү чухал болох нь ажиглагдаж байна. Үүнээс харахад төрийн бус байгууллагууд нь олон нийтэд түшиглэсэн сэргээн засалт болон тэдний эрхийг бодлого, төлөвлөлт, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх, техникийн туслалцаа үзүүлэх, сургалт хийх гэх мэт олон замаар дэмжихэд гол хөдөлгөгч хүч болж чадах нь батлагдаж байна
