Dźwigoł, Renata

Steczko, Iwona

Polish

Analecta Cracoviensia

Orientalia Christiana Cracoviensia 9 (2017), s. 149–155Organizatorzy konferencji: Iwona Steczko i Renata DźwigołInterdyscyplinarna konferencja naukowa Dawna i współczesna kultura funeralna z cyklu Dialog z tradycją IV,  Kraków 5–7 grudnia 2016Sprawozdanie W Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie w dniach 5–7 grudnia 2016 roku miała miejsce interdyscyplinarna konferencja naukowa Dawna i współczesna kultura funeralna. To już czwarta z kolei debata organizowana w ramach cyklu Dialog z tradycją3 przez Katedrę Lingwistyki Kulturowej i Komunikacji Społecznej Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Pedago­gicznego w Krakowie.W słowie zapraszającym do tej debaty pisaliśmy: Przedmiotem refleksji naukowej chcielibyśmy uczynić tym razem sze­roko rozumianą dawną i współczesną kulturę funeralną. Zamierzeniem naszym jest, aby refleksją tą objąć zarówno zagadnienia lingwistyczne, literackie, artystyczne oraz religijne, a także wszystkie te aspekty, w któ­rych wskazana problematyka znajduje swoje odzwierciedlenie i formy  3 Poprzednie debaty zyskały publikacyjną postać w następujących opracowaniach: „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” VI (2011): Dialog z tradycją, cz. 1, ss. 306; „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” VII (2012): Dialog z tradycją, cz. 2, ss. 169; Dialog z Tradycją, t. 3, Język – komunikacja – kultura, red. R. Dźwigoł, I. Steczko, Kraków 2015, ss. 466; Dialog z Tradycją, t. 4, Język – komuni-kacja – kultura, red. R. Dźwigoł, I. Steczko, Kraków 2015, ss. 420; Dialog z Tradycją, t. 5, Językowe dziedzictwo kultury materialnej, red. E. Młynarczyk, E. Horyń, Kraków 2016, ss. 532.DOI: http://dx.doi.org/10.15633/ochc.2516150Iwona Steczko i Renata Dźwigoł wyrazu. Podejmując tak szeroko zakreślony krąg zagadnień dotyczący kultury funeralnej, pragniemy, aby debata ta stanowiła namysł zarówno nad utrwalonymi w przeszłości i tradycji, jak i nowszymi i aktualnymi świadectwami przeżywania i konceptualizowania doświadczeń egzysten­cjalnych skupionych wokół tej sfery kultury. Nasze zaproszenie spotkało się z dużym zainteresowaniem. W konferencji wzięło udział ponad siedemdziesięciu naukowców z różnych ośrodków na­ukowo­badawczych w Polsce (Kraków, Wrocław, Poznań, Szczecin, Lublin, Warszawa, Częstochowa, Katowice, Gdańsk, Gorzów Wielkopolski, Kielce, Nowy Targ) i za granicą (Wilno, Grodno, Ostrawa), reprezentujących różne dyscypliny nauk humanistycznych. Głos zabrali tu językoznawcy, slawiści, etnolingwiści, także literaturoznawcy, historycy, historycy sztuki, religio­znawcy, specjaliści w zakresie kulturoznawstwa, medioznawcy. To sprawiło, że podczas dialogowania poświęconego dawnej i współczesnej kulturze fu­neralnej jej zagadnienia ukazane zostały wieloaspektowo i wielowymiarowo, z uwzględnieniem różnych perspektyw badawczych i różnych metodologii.Można wskazać kilka zasadniczych obszarów problemowych, wokół któ­rych skupiały się wygłoszone referaty i podejmowana wokół nich dyskusja:• Z problemów ogólnych antropotanatologiiJacek Kolbuszewski (Uniwersytet Wrocławski), Przyczynek do dziejów śmierci. Nie: „oswo-jona”, lecz: „przerażająca i nieunikniona”Maciej Włodarski (Uniwersytet Jagielloński), Na drodze do śmierci – traktaty o „sztuce umierania”Bogdan Walczak (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim), Śmierć w oświetleniu lingwistycznymMarek Skwara (Uniwersytet Szczeciński), Polska tanatologia – próba opisu i syntezyWłodzimierz Wysoczański (Uniwersytet Wrocławski), Funeralność. Zakresy znaczeń, uży-cia i kolokacje leksemów (w oglądzie języków słowiańskich)• Życie i śmierć w wymiarze chrześcijańskim Jerzy Jastrzębski (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), Śmierć i pogrzeb ana-choretów w apoftegmatach Ojców PustyniJoanna Duska (Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie), Śmierć i życie – językowy obraz śmierci w obrokach duchownych do „Żywotów świętych” Piotra Skargi151   …Interdyscyplinarna konferencja naukowa Dawna i współczesna kultura funeralna…Izabela Lis­Wielgosz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), O motywie opła-kiwania w hagiografii cerkiewnosłowiańskiejBeata Łukarska (Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie), Rytuał chrześcijańskiej śmierci i pogrzebu w opisie wybranych przekazów piśmiennictwa religijnego XVII i XVIII wiekuIgor Borkowski (Uniwersytet Wrocławski), Kultura funeralna – między pornografią a re-nesansem śmierciKrzysztof Sojka (wieloletni kapelan cmentarza Rakowickiego w Krakowie), Religia a współ-czesny pogrzeb. Liturgiczne aspekty kremacjiAgata Rejowska­Pasek (Uniwersytet Jagielloński), „Lekarze bólu”, czyli oferta mistrzów ceremonii pogrzebowych na „rynku idei”• Ludowe wierzenia i obrzędy związane ze śmiercią Zdzisław Kupisiński SVD (Katolicki Uniwersytet Lubelski), Umieranie w obrzędowości ludowej. Tradycja a współczesnośćEwa Masłowska (Instytut Slawistyki PAN w Warszawie), Przygotowanie duszy do podró-ży w zaświatyMariola Tymochowicz (Uniwersytet Marii Curie­Skłodowskiej w Lublinie), Pokarm dla zmarłychAleksandra Krupa­Ławrynowicz (Uniwersytet Łódzki), Stypa. Dawne znaczenia i współ-czesne scenariusze uczt pogrzebowychMaciej Rak (Uniwersytet Jagielloński), Testamenty góralskie z XVII i XVIII wieku jako źród-ło do historii mentalności Podhalan• Dyskurs funeralny i funeralne gatunki wypowiedzi  ◦ Dyskurs funeralny – ciągłość i zmiana Jadwiga Kowalikowa (Uniwersytet Jagielloński), Pogrzeb jako zdarzenie komunikacyjneIwona Steczko (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Dyskurs funeralny – jego osob-liwości i formy gatunkowe  ◦ Pieśni pogrzeboweBeata Kaczmarczyk (Uniwersytet Wrocławski), Pieśni pogrzebowe w tzw. „Śpiewniku pel-plińskim” (1871)Krystyna Syrnicka (Litewski Uniwersytet Edukologiczny), Polsko-litewskie interferencje we współczesnym repertuarze pieśni pogrzebowych na LitwieIrena Masojć (Litewski Uniwersytet Edukologiczny), Metafory śmierci we współczesnych pieśniach pogrzebowych na Wileńszczyźnie152 ◦ Kazania pogrzeboweMichał Kuran (Uniwersytet Łódzki), Konwencja pożegnania osoby zmarłej z żywymi w sta-ropolskich kazaniach pogrzebowych — model i jego modyfikacjeAlicja Pihan­Kijasowa (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Słownictwo i frazeologia funeralna w XVII-wiecznych kazaniach pogrzebowychAlicja Nowak (Uniwersytet Jagielloński), Rola kazań żałobnych w prawosławnym odrodze-niu cerkiewnym (metropolia kijowska XVII wieku) ◦ Inskrypcje nagrobne, nekrologii, wspomnienia, kondolencjeJarosław Nowaszczuk (Uniwersytet Szczeciński), Zapomniana sztuka napisów nagrobnych. Szymon Starowolski i jego „Monumenta Sarmatarum”Jan Hajduk (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), Językowa analiza inskrypcji nagrobnych w świetle semantyki ramowej Agnieszka Dudek­Szumigaj (Uniwersytet Marii Curie­Skłodowskiej w Lublinie), Cechy gatunkowe inskrypcji nagrobnych (na przykładzie nekropolii prawosławnych wschod-niej Lubelszczyzny)Feliks Czyżewski (Uniwersytet Marii Curie­Skłodowskiej w Lublinie), Imiona w inskryp-cjach nagrobnych południowego Podlasia jako odzwierciedlenie historii regionuMałgorzata Pawlata (Uniwersytet Łódzki), Ostatnia pochwała. Panegiryki funeralne doby oświecenia stanisławowskiegoBarbara Szargot (Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie), Tajemnica nekrologów Marii z Szetkiewiczów SienkiewiczowejMonika Grzelka (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Figury pamięci we wspomnieniach (o Tadeuszu Mazowieckim i Władysławie Bartoszewskim)Marceli Olma (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Kształt językowy korespondencji funeralnej po śmierci Wandy Młodnickiej • Śmierć w świetle paremiologii i frazeologiiBarbara Rodziewicz (Uniwersytet Szczeciński), Konceptualizacja śmierci wczoraj i dziś – paremiczny i asocjacyjny obraz śmierciGabriela Dziamska­Lenart (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Aspekt uzu-alno-stylistyczny jednostek leksykalnych określających śmierć w polskich źródłach fra-zeograficznychJoanna Szczęk, Anna Gondek (Uniwersytet Wrocławski), Elementy kulturowe i religij-ne w językowym postrzeganiu śmierci i umierania na przykładzie frazeologii niemie-ckiej i polskiejDominika Janus (Uniwersytet Gdański), Językowo-kulturowe związki śmierci i jedzenia (na materiale polskim i niemieckim)Iwona Steczko i Renata Dźwigoł153   …Interdyscyplinarna konferencja naukowa Dawna i współczesna kultura funeralna…Krystyna Herej­Szymańska (Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie), Funeralia w prze-kleństwach bułgarskich• Kultura funeralna a onomastykaElżbieta Rudnicka­Fira (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Aspekt kulturowy i reli-gijny w nazewnictwie firm pogrzebowychHalszka Górny (Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie), Strategie onimiczno-teksto-we w prasie funeralnejMaciej Malinowski (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), W sprawie zapisu słowa „cmentarz” w nazwach dwu- i wielowyrazowych na tle nowej propozycji kodyfikatorów• Przestrzeń funeralna Bożena Popiołek (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Śmierć w przestrzeni publicz-nej epoki późnego barokuHalina Kurek (Uniwersytet Jagielloński), Przestrzeń funeralna i jej funkcje. Tradycja i zmianaKarolina Grodziska (Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie), O niełatwym zadaniu opisywania cmentarzyJózefa Kobylińska (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Mszańskie cmentarzeJacek Rozmus (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Fenomenologia militariów w sztu-ce nagrobnej galicyjskich cmentarzy wojennychStanisław Dziedzic (Urząd Miasta Krakowa), Kapliczki przydrożne. Sakralny i funeral-ny wymiar fundacjiKrystyna Kowalik (Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie), Kształtowanie wizerun-ku kapliczki w tekstach z przełomu XX i XXI wiekuKatarzyna Konczewska (badacz niezależny), Kultura funeralna Polaków zachodniej GrodzieńszczyznyJolanta Migdał (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Słownictwo funeral-ne w polskiej leksykografii • Groby i pochówki władcówKarol Kollinger (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Ośrodek Interdyscyplinarnych Badań Archeologicznych), Przez wyłom w podłodze czy po rozebraniu pomostu? Którędy wy-niesiono z izby ciało zmarłego Włodzimierza I Świętosławica?Krzysztof Polek (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Miejsce i sposób pochówku jako wyraz ukazywania władzy we wczesnym średniowieczu. Wybrane przykładyWojciech Mądry (Instytut Slawistyki PAN w Warszawie), Śląskie pochówki piastowskie jako wyraz gloryfikacji dynastii dawniej i dzisiaj154Juliusz A. Chrościcki (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), Od ceremonia-łu pogrzebów władców w okresie nowożytnym do współczesnych scenariuszy pochów-ków prezydentówPaweł Krokosz (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), Na Kremlu i w Twierdzy – w cieniu carskich nekropolii• Ars moriendi – konteksty kulturowo­literackie Krzysztof Waśkowski (Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu), Kolokacje leksemu „śmierć” w języku Jana KochanowskiegoKlaudia Koczur­Lejk (Uniwersytet Szczeciński), „Ars moriendi” w utworze Bartłomieja Paprockiego „Třinácte tabulí věku lidského” (1601)Piotr Borek (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Śmierć Jeremiego Wiśniowieckiego w epice barokowejMarcin Piątek (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), „A grób pobitym stawię papiero-wy, / Którego wieki nie zgryzą, nie zmienią”. Groby bohaterów narodowych w epice staropolskiej (na wybranych przykładach)Maria Janoszka (Uniwersytet Śląski), Kultura funeralna XVIII-wiecznej metropolii w „Obrazie Paryża” L.-S. Merciera i „Nocach paryskich” N. Rétifa de la BretonneEwa Grzęda (Uniwersytet Wrocławski), Kurhany i mogiły w polskiej tradycji funeralnejMaciej Szargot, Epitafia Zygmunta KrasińskiegoAneta Świder­Pióro (Uniwersytet Warszawski), Spotkanie na cmentarzu. O funeralnych figurach wyobraźni w „Lambrze” Juliusza SłowackiegoMonika Kulesza (Katolicki Uniwersytet Lubelski), Jak umierał Juliusz Słowacki. Rytuały i przedśmiertne gesty poetyAnna Gawarecka (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), „Tak kończy się ży-cie…” – tanatyczne fascynacje Ladislava FuksaMiłosz Bukwalt (Uniwersytet Wrocławski),Obrazy śmierci i praktyk funeralnych w prozie Izabeli Kawczyńskiej• Śmierć a współczesna kultura medialnaRoman Sliwka (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), „Musi pan zaczekać na piękną kremację”. O śmierci, umieraniu i pogrzebach w czeskiej kinematografiiMarcelina Kałasznik (Uniwersytet Wrocławski), Śmierć osoby znanej – analiza polskich i niemieckich doniesień medialnych o śmierci Whitney HoustonOlga Szmidt (Uniwersytet Jagielloński), Złota trumna. Śmierć i pogrzeb idola jako pub-liczny spektakl żałobyUrszula Kolberova (Uniwersytet Ostrawski), Jak opłakujemy śmierć pupila w InternecieAnna Chudzik (Uniwersytet Jagielloński), Żarty o śmierci. Oswajanie strachu czy gra ję-zykowa?Małgorzata Czapiga (Uniwersytet Wrocławski), Plastynat – między ciałem a obrazemIwona Steczko i Renata DźwigołInterdyscyplinarna konferencja naukowa Dawna i współczesna kultura funeralna…Pokłosiem debaty jest dwutomowa monografia:Dialog z Tradycją, t. 6, Dawna i współczesna kultura funeralna, red. Iwona Steczko, Renata Dźwigoł, Kraków 2017.Dialog z Tradycją, t. 7, Dawna i współczesna kultura funeralna, red. Iwona Steczko, Renata Dźwigoł, Kraków 2018 [w druku].

Interdyscyplinarna konferencja naukowa Dawna i współczesna kultura funeralna z cyklu Dialog z tradycją IV,  Kraków 5–7 grudnia 2016

http://czasopisma.upjp2.edu.pl/orientalia/article/download/2516/2371

Interdyscyplinarna konferencja naukowa Dawna i współczesna kultura funeralna z cyklu Dialog z tradycją IV, Kraków 5–7 grudnia 2016

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Analecta Cracoviensia