Maps and territories: Russia in the newest Polish literature

Abstract

Wydział Filologii Polskiej i KlasycznejCelem rozprawy jest analiza wybranych konfiguracji przestrzennych w polskiej wyobraźni zbiorowej, ich powiązań i wzajemnych wpływów. Zainteresowania autorki skupiają się wokół sposobów przedstawiania stosunków przestrzennych związanych umiejscowieniem terytorium Rosji na mapach budowanych przez polskich pisarzy. Przedmiotem analizy jest literatura polska opublikowana w ćwierćwieczu od 1989 do 2014 roku. Rozprawa zbudowana jest z pięciu rozdziałów, które odpowiadają pięciu mapom, czyli sposobom postrzegania przestrzeni Rosji w najnowszej literaturze polskiej. Autorka analizuje mapy: peryferii i centrum, przestrzeni Katynia i Smoleńska, Sybiru i Syberii, duchowości oraz fantazmatyczne mapy Federacji Rosyjskiej. Rozważania zostały uporządkowane zgodnie z malejącą realnością przestrzeni, których dotyczyły mapy i zgodnie z rosnącym poziomem autorskiej wyobraźni, od tych, które bezpośrednio odnoszą się do rzeczywistych, możliwych do zlokalizowania przestrzeni, po te wyobrażone, istniejące jedynie w literackich narracjach i wyobrażeniach zbiorowości. Ten układ pozwala pokazać, w jaki sposób za pośrednictwem literatury dochodzi do odrealnienia terytorium Rosji, na jakiej podstawie powstają wyobrażone mapy Rosji, kto je konstruuje i w jaki sposób się przenikają. Rozważania nie są układem chronologicznym, lecz pokazują powiązania, zależności i sprzężenia. Analiza map Rosji we współczesnej polskiej literaturze pokazuje, że obraz ten jest niezwykle złożony, silnie uzależniony od historycznych zaszłości i mocno sprzężony z emocjami oraz afektami.The present research aims at analysis of the selected spatial configurations in Polish collective imagination, their connections and mutual impact. The Author’s scope of interests focuses on the methods of representation of spatial relations related to placement of Russian territory on the maps developed by the Polish writers. The research subject is Polish literature published in the quarter-century from 1989 until 2014. The present research paper consists of five chapters corresponding to five maps, i.e. ways of perceiving territory of Russia in the newest Polish literature. The Author analyses maps of: outskirts and centre, territories of Katyn and Smolensk, Sybir and Siberia, spirituality as well as phantasmatic maps of Russian Federation. Reflections have been structured according to descending spatial realness, to which the maps concerned, as well as according to ascending level of original imagination, starting from those directly related to real territories which can be easily located, ending with imagined, existing only in literary narrations and imaginations of community. This structure allows showing how through literature it comes to derealisation of Russian territory, on what basis imagined maps of Russia are being developed, who develops them and how they are being infused. Reflections are not a chronological structure, yet they show connections, dependencies and connexions. Analysis of maps of Russia in the modern Polish literature shows that the image is extremely complicated, strongly depending on historical events and heavily interconnected with emotions and affects

    Similar works