Zarówno nauczanie języka obcego, jak proces komunikacji międzykulturowej, to zjawiska osadzone w konkretnym kontekście społecznym, stanowiące akty swoistego tłumaczenia. Należy je rozpatrywać w ramach stosowanego odniesienia do badań nad językiem. Dotyczy to przede wszystkim uwzględniania projektowanych i rzeczywistych skutków konkretnej aktywności językowej.
W kontekście nauczania języka japońskiego w Polsce stosunkowo rzadko podnosi się kwestie dotyczące wzajemnych wyobrażeń o sobie Polaków i Japończyków oraz technicznej odmienności obu kodów językowych. Artykuł niniejszy, obok opisu stosunkowo oczywistych problemów, jakie może napotykać komunikacja w środowisku polsko-japońskim w perspektywie teoretycznej, dotyczy także kwestii praktyki komunikacji międzykulturowej, która wymaga opuszczenia terytorium kultury własnej i skonfrontowania z heterogeniczną interpretacją rzeczywistości.
Rzeczywista komunikacja międzykulturowa nie może abstrahować od gotowości stron do zarzucenia stereotypowych przekonań na rzecz wzajemnej odmienności, na rzecz skupienia się na efektywnej i bezstronnej analizie rzeczywistych schematów komunikacyjnych i interpretacyjnych typowych dla każdego ze środowisk kulturowych. Wymóg taki dotyczy przy tym nie tylko aktów rzeczywistej komunikacji, nieuchronnie powiązanych z pewnymi zmianami w pozajęzykowej rzeczywistości. Odnosi się on także do beztroskich narracji międzykulturowych, funkcjonujących w sposób niewidoczny a destrukcyjny w otoczce zjawisk składających się na kontekst komunikacji międzykulturowej.
Efektywne uczestnictwo w aktach komunikacji międzykulturowej, obok znajomości odpowiednich kodów językowych, wymaga zatem także świadomości potencjalnych problemów, które mogą wpłynąć na zakłócenia w procesach komunikacji. Świadomość taka, mimo że nie zapewnia automatycznego i bezwysiłkowego rozwiązania wszelkich problemów międzykulturowych, pozwala uodpornić tłumacza − często jedynego uczestnika aktów komunikacji międzykulturowej, który jest w stanie problemy takie dostrzec − na liczne zjawiska niepożądane, obecne w sposób nieunikniony w tle każdej interakcji.The organizers of the conference wish to acknowledge the National Bank of Poland’s generous funding of this publication
