Malejąca liczba czytelników to obecnie jeden z najważniejszych problemów współczesnych bibliotek. Jest on wynikiem m.in. zmian w systemie kształcenia oraz rewolucji technologicznej, w tym rosnącej popularności baz pełnotekstowych, do których coraz częściej można uzyskać dostęp bez wychodzenia z domu. Tradycyjny model użytkownika, przychodzącego do biblioteki w celu wypożyczenia lub przeczytania książki, odchodzi coraz bardziej w niepamięć, a sama instytucja funkcjonuje obecnie nie tylko jako miejsce do pracy i nauki, ale i spędzania wolnego czasu. Te nowe tendencje uwidaczniają się w projektach nowych lub planach modernizacji starych budynków bibliotecznych, których jednym z głównych założeń staje się dbałość o wygodę użytkownika. Architektura to także jeden z czynników mających istotny wpływ na atrakcyjność bibliotek, jako że pierwsze wrażenie użytkownika o danej instytucji kształtuje się, zanim jeszcze przekroczy on jej próg. Z tego względu coraz częściej za projekty nowych budynków odpowiadają uznani architekci, a niektóre co bardziej udane realizacje stają się wręcz obiektami artystycznymi. Artykuł ten prezentuje dwa gmachy bibliotek, których projekty odbiły się dosyć szerokim echem nie tylko w środowisku bibliotekarskim: Bibliotekę Hachiōji Uniwersytetu Artystycznego Tama oraz Bibliotekę Uniwersytetu Artystycznego Musashino.The decreasing number of users is one of the most important problems of modern libraries nowadays. It is the result of, among other things, changes in the educational system and the technological revolution, including a growing number of full-text databases which can be more and more often accessed without leaving home. The traditional model of a reader who comes to a library to borrow or read books is passing into oblivion, and the library itself is currently seen not only as a place of work and study, but also a place where one can spend free time. These new trends are incorporated in the designs of library buildings and, consequently, the user’s convenience becomes one of the main principles. Architecture is also one of the factors significantly influencing the appeal of libraries to the users, as their first impression is created before they even enter the institution. Therefore, acclaimed architects are often responsible for designing new library buildings, and some of the best projects are even considered objects of art. The paper presents two library buildings whose designs have been highly acclaimed not only by the librarian community: Hachioji Library of Tama Art University and Musashino Art University [email protected] Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w BiałymstokuBaran S., Kotowska K.: Przestrzeń społeczna w nowoczesnej bibliotece akademickiej miejscem nauki i spotkań. W: Biblioteka jako „trzecie miejsce”. Międzynarodowa konferencja naukowa Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego. Materiały konferencyjne. Red. M. Wrocławska, J. Jerzyk-Wojtecka. Łódź 2011. Tryb dostępu: http://bcul.lib.uni.lodz.pl/ Content/1896/KonferencjaBULII14.12.pdf [22 marca 2015].Hidemi K.: Library futures: Tama Art University, Tokyo. The Guardian 2013, 7 August. Tryb dostępu: http://www.theguardian.com/higher-education-network/2013/aug/07/library-futures-tama-art-university [31 marca 2015].Karwasiński P.: Wirtualni użytkownicy nowoczesnych bibliotek – szansą rozwoju instytucji, czy jej zagrożeniem? W: Elektroniczny wizerunek biblioteki. Red. M. Wojciechowska. Gdańsk 2008, s. 17-40.Kruszewski T.: Przestrzenie biblioteki: o symbolicznej, fizycznej i społecznej obecności instytucji. Toruń 2012.Lewicka L.: Czynniki sprzyjające pozyskiwaniu czytelników przez biblioteki w dobie rozwoju techniki i nowych technologii. W: Tradycja i nowoczesność w bibliotece naukowej XXI wieku. Red. A. Januszko-Szakiel. Kraków 2012, s. 85-92.Łobocka A.: Centra informacji i galerie – współczesne tendencje organizacji przestrzeni publicznej w bibliotekach polskich. W: Fizyczna przestrzeń biblioteki. Red. M. Wojciechowska. Gdańsk 2013, s. 53-64.Majewska A., Szyda M.: Czy biblioteka może być powodem stresu? „Biuletyn EBIB” 2006, nr 2(72). Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2006/72/majewska_szyda.php [16 marca 2015].McDonald A.: The Ten Commandments revisited: the Qualities of Good Library Space. „Space Quaterly” Vol. 16, nr 2 (2006). Tryb dostępu: http://liber.library.uu.nl/index.php/lq/article/view/7840/8011 [22 marca 2015].Meyer U.: Musashino Art University Library / Sou Fujimoto. arcspace.com. January 20, 2014. Tryb dostępu: http://www.arcspace.com/ features/sou-fujimoto/musashino-art-university-library/ [31 marca 2015].Musashino Art University Library. ArchiTravel. Tryb dostępu: http://www.architravel.com/architravel/building/musashino-art-univeristy-library/ [31 marca 2015].Musashino Art University Library by Sou Fujimoto Architects. Dezeen Magazine 2011, 12 May. Tryb dostępu: http://www.dezeen.com/ 2011/05/12/musashinoart-university-libraryby-sou-fujimoto-architects/ [31 marca 2015].Musashino bijutsu daigaku. Tryb dostępu: http://www.musabi.ac.jp/ [20 listopada 2014].Musashino bijutsu daigaku bijutskan toshokan. Tryb dostępu: http://mauml.musabi.ac.jp/ [7 kwietnia 2015].Musashino bijutsu daigaku toshokan. Tryb dostępu: http://mauml.musabi.ac.jp/library/ [11 kwietnia 2015].Pollock N. R.: Musashino Museum & Library / Sou Fujimoto, Tokyo, Japan. Architectural Record 2011, March. Tryb dostępu: http://archrecord.construction.com/projects/building_types_study/libraries/2011/musashino.asp [1 kwietnia 2015].Szczygłowska L.: Architektura bibliotek. W: Fizyczna przestrzeń biblioteki. Red. M. Wojciechowska. Gdańsk 2013, s. 22-39.Tama Art University Library. ArchiTravel 2013, January 1. Tryb dostępu: http://www.architravel.com/architravel/building/tama-art-university-library/ [31 marca 2015].Tama Art University Library by Toyo Ito. Dezeen Magazine 2007, 11 September. Tryb dostępu: http://www.dezeen.com/2007/09/11/tama-art-university-libraryby-toyo-ito/ [31 marca 2015].Tama bijutsu daigaku toshokan. Tryb dostępu: http://library.tamabi.ac.jp/ [11 kwietnia 2015].WEB KALEO. Tryb dostępu: http://www.web-kaleo.com/ [11 kwietnia 2015].Zysiak A.: Jak pozostać wiernym w niestałym świecie? Czym, gdzie i dla kogo ma być nowoczesna biblioteka? W: Biblioteka jako „trzecie miejsce”. Międzynarodowa konferencja naukowa Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego. Materiały konferencyjne. Red. M. Wrocławska, J. Jerzyk-Wojtecka. Łódź 2011. Tryb dostępu: http://bcul.lib.uni.lodz.pl/Content /1896/KonferencjaBULII14.12.pdf [22 marca 2015].391-41
