Cezary Kulesza - Uniwersytet w BiałymstokuAndrzej Sakowicz -Uniwersytet w Białymstok

Kulesza, Cezary

Sakowicz, Andrzej

Białostockie Studia Prawnicze

Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku (University of Bialystok Repository)

9WPROWADZENIEW związku z wejściem z dniem 1 maja 2004 r. Polski do grona państw człon-kowskich Unii Europejskiej normy prawa unijnego zyskały moc wiążącą w naszym kraju i wywierają przemożny wpływ na polski porządek prawny. Jednym z istotnych obszarów prawa, na których jest to widoczne, jest szeroko rozumiane prawo karne. Samodzielność jurysdykcyjna sądów polskich w sprawach karnych podlega już nie tylko ograniczeniom wynikającym z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, lecz także wiążą je orzeczenia Trybunału Sprawiedliwo-ści UE w Luksemburgu. W sferze procesu karnego początkowo podstawowym narzędziem współpracy w sprawach karnych w ramach trzeciego fi laru Unii Europejskiej były decyzje ra-mowe wydawane w oparciu o art. 34 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej. Sztandaro-wym przykładem takiej współpracy była decyzja ramowa Rady UE z dnia 13 czerw-ca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób pomiędzy państwami członkowskimi, której postanowienia zostały implemen-towane do polskiego kpk. Jej śladem podążały inne decyzje ramowe, których celem było usprawnienie współpracy w sprawach karnych w ramach Unii, takie jak de-cyzja ramowa Rady z 24 lutego 2005 r. w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania kar o charakterze pieniężnym, decyzja ramowa z 6 października 2006 r. w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania nakazów konfi skaty czy też decyzja ramowa z dnia 23 października 2009 r. w sprawie stosowania przez państwa członkowskie Unii Europejskiej zasady wzajemnego uznawania do decyzji w spra-wie środków nadzoru stanowiących alternatywę dla tymczasowego aresztowania.Obecnie podstawowym narzędziem współpracy w sprawach karnych w ramach Unii są dyrektywy Rady i Parlamentu wydawane w oparciu o art. 82 ust. 2 Trakta-tu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Przewidują one możliwość usta-nowienia norm minimalnych, które miałyby zastosowanie w państwach członkow-skich, w celu ułatwienia wzajemnego uznawania wyroków i orzeczeń sądowych, jak również usprawnienia współpracy policyjnej i wymiarów sprawiedliwości w spra-wach karnych o wymiarze transgranicznym. Dyrektywy zaczęły więc dostrzegać w ramach współpracy w sprawach karnych także gwarancje praw jednostki. Prze-jawem tego w odniesieniu do ofi ar przestępstw jest dyrektywa Parlamentu Euro-pejskiego i Rady 2012/29 UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofi ar przestępstw, która zastąpiła wcześniejszą decyzję ramową, a odnośnie praw podejrzanego dyrektywa Parlamen-10Wprowadzenietu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z dnia 22 października 2013 r. w sprawie pra-wa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym eu-ropejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności. Waga wpływu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i ustawodawstwa unij-nego na polskie prawo karne w ciągu dziesięciolecia naszej obecności w Unii stano-wiła zasadniczy impetus do przygotowania niniejszego tomu Białostockich Studiów Prawniczych. Zebrane w nim opracowania podzielono na cztery bloki tematyczne. Pierwszy z nich został poświęcony kwestiom ogólnym. Znalazły się w nim studia poświęcone wpływowi decyzji ramowych Rady Unii Europejskiej na kształt praw-nokarnego ustawodawstwa w Polsce, wykładni przyjaznej prawu unijnemu w ob-szarze prawa karnego oraz analiza kształtu sankcji za nieprawidłowe wydatkowa-nie funduszy UE. W drugiej części zeszytu, skoncentrowanej na prawie karnym materialnym, odnajdziemy teksty dotyczące przedawnienia karalności przestępstw seksualnych w kontekście prawa UE, implementacji prawa unijnego w zakresie zwalczania nie-legalnej migracji oraz problematyki związanej z konwencją Rady Europy o zapobie-ganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. W ramach bloku poświęconego gwarancjom praw uczestników postępowa-nia w świetle standardów europejskich, czyli w części trzeciej zeszytu, znalazły się opracowania dotyczące zarówno oskarżonego, jak i pokrzywdzonego (ofi ary prze-stępstwa). W tej pierwszej perspektywie mieszczą się artykuły poświęcone zagad-nieniom zaskarżania wyroków w trybach konsensualnych, dopuszczalności wzno-wienia postępowania karnego z powodu orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowiek stwierdzającego naruszenie praw człowieka w podobnej sprawie, pra-wu podejrzanego do korzystania z pomocy obrońcy czy też tłumacza. Problematyki praw ofi ar przestępstw dotyczą opracowania poruszające zagadnienia przesłuchania dzieci czy korzystania przez pokrzywdzonych z pomocy tłumacza. Niejako wspól-ny mianownik dla obu perspektyw praw jednostki stanowi artykuł analizujący ewo-lucję mediacji w polskim procesie karnym. Część czwarta i jednocześnie ostatnia niniejszego zeszytu zawiera publikacje poświęcone Europejskim Regułom Więziennym z 2006 r. w związku z postępowa-niem dyscyplinarnym w kodeksie karnym wykonawczym oraz z rozwiązaniami do-tyczącymi wykonywania pracy przez osoby pozbawione wolności. W tym bloku tekstów znalazły się również opracowania poświęcone modelowi przekazywania skazanych między państwami Unii Europejskiej oraz standardom wykonywania kary pozbawienia wolności przez matki posiadające małe dzieci. 11WprowadzenieAutorami opracowań są nie tylko pracownicy naukowi i doktoranci Wydzia-łu Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, ale i przedstawiciele środowisk naukowych z wydziałów prawa Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kato-lickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Polskiej Akademii Nauk, Szkoły Głównej Han-dlowej, Biura Analiz Sejmowych oraz Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego.Mimo różnej proweniencji Autorów oraz szerokiego zakresu poruszanej proble-matyki piszący niniejsze słowa pragną wyrazić nadzieję, że ten tom stanowi opraco-wanie interesujące, a różnorodność zaprezentowanych w nim rozważań mieści się w szerokiej, prounijnej wizji polskiego prawa karnego.Cezary KuleszaAndrzej SakowiczBiałystok, maj 2014 r. 

Wprowadzenie

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku (University of Bialystok Repository)