Redactioneel

Abstract

Forty years after the first oil crisis and the Club of Rome’s controversial report Limits to Growth, environmental awareness and sustainability are starting to become an integral part of construction practice. The new shortages of energy and raw materials precipitated by the rise of new economic superpowers like China are partly responsible. In addition, the United Nations climate conferences and Al Gore’s film An Inconvenient Truth have helped make the public at large aware of the negative repercussions of our way of life. Construction is responsible for about 20 per cent of total carbon dioxide emissions and 30 per cent of energy demand; this ranks it alongside the chemical and transport industries among the biggest polluters. Sustainability is therefore one of the most significant issues for designers and architects, as well as a challenging field for innovation and research. Yet simple solutions are not easily available. A wide range of approaches are now being demonstrated in practice, from the idealistic-holistic and politically engaged to the pragmatic and commercial. At times these approaches complement each other; at times they frankly conflict. Take for instance the much-discussed Cradle-to-Cradle philosophy of American architect William McDonough and German chemist Michael Braungart. Energy supplies, remarkably enough, are not an issue within Cradle-to- Cradle thinking as long as this energy is generated sustainably and the cycle of material flows are well organized without exhausting natural sources. Superuse, the name given by the 2012Architecten bureau to its approach to material recycling in architecture, is paradoxically at odds with the Cradle-to-Cradle concept. From McDonough and Braungart’s perspective, such an inventive form of recycling begins at the wrong end of the system and Superuse is nothing more than a further degradation of materials in the various cycles of reuse. There are many other conflicting approaches: in counterpoint to Danish architect Bjarke Ingels of BIG, who advocates a new hedonistic architecture that, free of Protestant guilt, exploits the opportunities of reuse and energy management to the utmost, we find the international movements of eco-village and Transition Towns, which propagate new definitions of social responsibility through alternative lifestyles and forms of good governance. In order to demonstrate the various basic principles and possibilities of a sustainable architecture of housing, this issue of DASH is devoted to the eco house. As architectural design is the focus, the discussion primarily concentrates on architectural invention rather than on the application and integration of today’s highly advanced (and often expensive) technological remedies, such as climate-control installations. The house by Carlos Weeber in Curaçao is one of the most evident demonstrations – a comfortably interior climate is achieved without the use of air conditioning, but through principles of cross-ventilation, shade and natural cooling. The organization of the interior climate by dividing the home into zones produces special typologies that are characteristic of the eco house, from the hippie architecture of Earthship and Dome to cosy, middle-class conservatories in the back garden.Veertig jaar na de eerste oliecrisis en het geruchtmakende rapport ‘Grenzen aan de Groei’ van de Club van Rome beginnen milieubewustzijn en duurzaamheid een integraal onderdeel van de bouwpraktijk uit te maken. De nieuwe schaarste aan energie en grondstoffen ontstaan door de opkomst van nieuwe economische grootmachten als China is daar mede debet aan. Bovendien hielpen de klimaatconferenties van de VN en de film ‘An Inconvenient Truth’ van Al Gore het grote publiek bewust te maken van de negatieve gevolgen van onze leefwijze. De bouw is verantwoordelijk voor zo’n 20 procent van de totale kooldioxide-uitstoot en 30 procent van de energievraag en behoort samen met de sectoren van de chemie en het transport tot de grootste vervuilers. Duurzaamheid behoort daarmee tot de belangrijkste vraagstukken voor ontwerpers en architecten en is een uitdagend veld voor vernieuwing en onderzoek. Nochtans zijn eenduidige oplossingen niet zomaar voorhanden. De praktijk laat inmiddels een brede waaier aan benaderingen zien, van idealistisch-holistisch en politiek geëngageerd tot pragmatisch en commercieel. Soms vullen deze benaderingen elkaar aan, soms zijn ze ronduit tegenstrijdig. Neem bijvoorbeeld de veelbesproken Cradle to Cradle filosofie van de Amerikaanse architect William McDonough en de Duitse chemicus Michael Braungart. Energievoorziening is opvallend genoeg geen issue binnen het Cradle to Cradle denken zolang die energie maar duurzaam wordt opgewekt en de cycli van materiaalstromen maar goed georganiseerd zijn zonder de natuurlijke bronnen uit te putten. Superuse, de geuzennaam die het bureau 2012Architecten aan zijn benadering van materiaalrecyclage in de architectuur heeft gegeven, staat paradoxalerwijs haaks op het concept van Cradle to Cradle. Vanuit het perspectief van McDonough en Braungart begint een dergelijke inventieve vorm van recycleren aan de verkeerde kant van het systeem en is Superuse niet meer dan een verder degraderen van materialen in de verschillende cycli van hergebruik. Zo zijn er nog vele andere tegengestelde benaderingen te noteren: tegenover de Deense architect Bjarke Ingels van BIG, die pleit voor een nieuwe hedonistische architectuur die vrij van een protestants schuldgevoel de kansen van hergebruik en nieuw energiemanagement maximaal uitbuit, staan de internationale bewegingen van ecodorpen en Transition Towns die nieuwe definities van sociale verantwoordelijkheid propageren met alternatieve leefstijlen en vormen van maatschappelijk beheer. Om de verschillende basisprincipes en mogelijkheden van een duurzame architectuur van het wonen te demonstreren is deze uitgave van DASH gewijd aan het ecohuis. Omdat het architectonisch ontwerp centraal staat, is een focus op architectonische inventie het eerste uitgangspunt, en niet de toepassing en integratie van de tegenwoordig zo geavanceerde (en vaak dure) technologische hulpmiddelen als klimaatinstallaties. Het huis van Carlos Weeber op Curaçao is hiervan een van de meest evidente demonstraties – zonder gebruik van airconditioning, maar met principes van dwarsventilatie, zonwering en natuurlijke koeling wordt een aangenaam binnenklimaat gerealiseerd. De organisatie van het binnenklimaat door middel van zonering van de woning leidt tot speciale typologieën die karakteristiek zijn voor het ecohuis, van de hippie-architectuur van Earthship en Dome tot en met knusse, burgerlijke serres in de achtertuin