TEZ6186Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2007.Kaynakça (s.294-309) var.xxvii, 309 s. : rnk. ; 29 cm.In this study, phenological, pomological and morphological characteristics of wild almond genotypes in our country's natural flora were investigated for three years. Molecular identification of them were performed by RAPD markers. Since there is not much study on the determination of these wild almond genotypes, the characteristics and the evaluation of them. In future scientific studies and in practice were investigated in this study. As a result, total 69 almond genotypes were selected. These were; 7 types from İvriz area and 7 genotypes from Ayrancı dam area in Konya-Ereğli; 11 genotypes from Open Museum area in Nevºehir and 10 genotypes from Göreme-Kayseri road; 11 genotypes in Niğde-Ulukışla area; 2 genotypes from Yukarı İncirli area and 6 genotypes from Cennet Bahçesi area in ªanlıurfa-Birecik; 8 genotypes at 15 km distance of Gaziantep-Nizip road; 2 genotypes from Küllü road area and 5 genotypes from İbrahim ªehri area in Gaziantep- Nizip. Nonpareil and Cristomorto almond cultivars and Hacı Alibey (48-5), Gülcan-1 (101- 23) local selected almond cultivars and 101-13 almond genotype were used to compare these wild almond genotypes in molecular analysis. As a result, wild almond genotypes grown naturally in Konya-Ereğli, Nevºehir- Göreme and Niğde in Middle Anatolia region were found to be similar to each other both for the morphological and molecular characteristics. On the other hand, wild almonds in Gaziantep and ªanlıurfa-Birecik in South Anatolia region were divided into two groups considering the results of morphological and molecular analysis. The plants in these groups were different from each other as well as they were different from the wild almond genotypes selected in Middle Anatolia region. In dendogram of the results of RAPD analysis, cultured almond cultivars (Prunus dulcis L.) were placed in the same group with Middle Anatolia wild almondsBu araştırmada Ülkemiz doğal florasında bulunan ve farklı özellikler gösteren yabani badem genotiplerinin fenolojik, pomolojik ve morfolojik özellikleri 3 yıl süreyle incelenmiştir. Moleküler tanımlamaları ise RAPD markırları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışılan yabani badem genotiplerinde bu güne kadar fazla bir araştırma bulunmadığından, bu çalışmada denemeye alınan genotiplerin özelliklerinin belirlenmesi ve bu özelliklerin ışığı doğrultusunda bu badem tiplerinin bilimsel çalışmalarda ve pratikte nasıl değerlendirilebileceği araştırılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda, Konya - Ereğli'de İvriz bölgesinden 7, Ayrancı Barajı bölgesinden 7; Nevşehir'den Açık Hava Müzesi içerisinden 11 ve Göreme - Kayseri yolu civarından 10; Niğde - Ulukışla bölgesinden 11; Gaziantep - Nizip yolunun 15. km'sinden 8, Küllü Yolu mevkiinden 2 ve İbrahim ªehri mevkiinden 5, ªanlıurfa - Birecik ilçesinin Yukarı İncirli Yolu mevkiinden 2 ve Cennet Bahçesi bölgesinden de 6 olmak üzere toplam 69 adet yabani badem tipi seçilmiştir. Bu tipleri moleküler analizlerde karşılaştırmak üzere kültür bademlerinden Nonpareil ve Cristomorto badem çeşitleri ile ülkemizden selekte edilen Hacı Alibey (48-5), Gülcan-1 (101-23) badem çeşitleri ve 101-13 badem tipi kullanılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda, Konya-Ereğli, Nevşehir-Göreme ve Niğde'de doğal olarak yetişen yabani badem bitkilerinin gerek morfolojik, gerekse moleküler özellikler açısından benzer olduğu saptanmıştır. Gaziantep ve ªanlıurfa - Birecik ilçesinde bulunan yabani bademler ise morfolojik ve moleküler analizler sonucunda 2 grupta toplanmıştır. Bu iki gruba ait olan bitkiler birbirlerinden farklı olduğu gibi, her iki gruba ait bitkilerin İç Anadolu Bölgesi'nden seçilen yabani badem tiplerinden de moleküler analizler sonucunda farklı olduğu belirlenmiştir. RAPD analizleri sonucu çizilen dendogramda, kültür bademleri (Prunus dulcis L.) İç Anadolu Bölgesi'nden seçilen yabani badem tipleri ile aynı grup içerisinde yer almıştır.Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2003D1
