TEZ5623Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2005.Kaynakça (s. 73-86) var.ix, 87 s. : res. ; 29 cm.In this study, 67 various bean genotypes were screened in the early plant growth stages for the salinity tolerance by the deep flowed water culture technique. These genotypes were exposed to 125 mM of NaCl salinity stress and were investigated for the ion regulation. Moreover, new practical techniques with high validity were tried in order to employ them in mass screening studies. Genotypes developed different mechanisms for ion regulation under salinity stress condition. While some absorbed plenty Na ion in their bodies and showed high tissue tolerance with a mechanism called Na-inclusion, some absorbed few Na ion and protect them self from its danger with a mechanism called Na-exclusion. The total 67 bean genotypes expressed a very high variation for salinity tolerance and the 13, 17, and 37 of them were classified as highly tolerant, medium tolerant, and susceptible, respectively. At the end of the present study examing the green bean cultivars for salinity tolerance with mass screening, the different parameters were determined for either the Na-inclusion group or Na-exclusion group. The low Na/K and Na/Ca ratios, the low Na concentration, and the high K and Ca concentrations were found to be suitable salt tolerance screening criteria for the Na-exluder bean genotypes. The high Na/K and Na/Ca ratios and high Na and the low K and Ca concentrations were found to be suitable salt tolerance screening parameters for the Na-includer bean genotypes.Bu çalışmada 67 farklı fasulye genotipinin tuzluluğa tolerans yönünden, erken bitki gelişimi aşamasında derin akan su kültürü tekniği kullanılarak taraması (screening) yapılmıştır. 125 mM NaCl ile tuz stresine sokulan fasulye genotipleri iyon düzenlemesi (regülasyonu) yönünden incelenmiştir. Aynı zamanda, fasulyelerde tuzluluğa tolerans için kitlesel tarama çalışmalarında kullanılabilecek, uygulaması kolay, geçerliliği yüksek teknikler araştırılmıştır. Genotipler tuz stresi altında iyon regülasyonu yönünden farklı mekanizmalar geliştirmişlerdir. Bazı genotipler bünyelerine bol miktarda Na iyonu alarak yüksek doku toleransı gösterip ""Nakabullenen- inclusion"" bir mekanizma ile tuzdan zararlanmaz iken, diğer bazı genotipler ise Na iyonunu oldukça az alarak kendilerini korumayı başarmışlar ve ""Na-sakınan-exclusion "" tepki vermişlerdir. Toplam 67 adet fasulye genotipinde tuza tolerans yönünden oldukça geniş bir varyasyon belirlenmiştir. 13 genotip dayanıklı, 17 genotip orta düzeyde dayanıklı ve 37 genotip ise duyarlı olarak belirlenmiştir. Denemeler sonucunda, fasulye genotiplerinin tuzluluk için kitlesel taramasında (screening) erken bitki gelişme aşamasında kullanılabilecek, ""iyon regülasyonu"" parametreleri bakımından ""Na-sakınan"" ve ""Na-kabullenen"" grupları için değerlendirilebilecek ayrı parametreler ortaya çıkmıştır. ""Na-sakınan"" (excluder) genotipler için düşük Na/K, Na/Ca oranları, düşük Na konsantrasyonu, yüksek K ve Ca konsantrasyonları tarama (screening) parametresi olabilirken; ""Na-kabullenen"" (includer) genotipler için ise yüksek Na/K, Na/Ca oranları, yüksek Na ve düşük K, Ca konsantrasyonlarının tarama (screening) parametresi olabileceği belirlenmiştir.Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2004YL23
