Amaç: Radyasyon hücrelerin çekirdek ve sitoplazmasında bir takım değişikliklere sebebiyet verebilir, memeli germ hücreleri de iyonize radyasyona (İR) karşı oldukça duyarlıdır. İyonize radyasyon ovaryum folliküllerindeki dejenerasyonu arttırır. Bu çalışmanın amacı tüm vücudu iyonize radyasyona maruz kalan sıçanların ovaryum folliküllerinde L-karnitinin (LK) antiapoptotik ve radyoprotektif etkilerini araştırmaktır. Materyal-Method: Çalışmamızda 30 adet Wistar albino dişi sıçan 5 ayrı gruba ayrıldı. Radyasyon hasarı için kontrol hariç tüm sıçanlara 8,3 Gy X ışını uygulandı. LK gruplarına ışınlamadan önce günlük 200mg/kg LK uygulandı. Işınlama sonrası 6.saatte (Rad-1) ve 4. günde (Rad-2) ovaryum dokuları toplandı. Ovaryum dokusundan her 5. kesit alınarak hematoksilen-eozin boyaması yapılarak oosit çekirdeğinin görüldüğü her oosit sayıldı. Folliküller primordiyal, primer, preantral ve antral olacak şekilde sınıflandırıldı. Serumdaki IL-1? (interlökin-1 alfa), IL-4 (interlökin-4) ve GM-CSF (granülosit monosit koloni sitümülan faktör) değerleri flow sitometri ile analiz edildi. Bulgular: İyonize radyasyon uygulamasının sonrasında 6.saat ve 4. gün ovaryum dokuları alınan gruplarda atretik folliküllerin oranında artış gözlendi. Granüloza hücreleri yuvarlak şekilli ve apoptotik hücre görünümünde izlendi. İyonize radyasyona maruz kalan sıçanların ovaryum dokuları incelendiğinde 4.gün İR grubunda atretik folliküllerin sayısı 6. saat İR grubuna göre belirgin bir şekilde artmıştı. LK uygulanan gruplarda İR'nun yarattığı hasarda belirgin bir düzelme gözlendi. İR gruplarında serumdaki IL-1?, IL-4 ve GM-CSF düzeyleri kontrol grubu ve tedavi grubuna göre artmış olarak izlendi.Sonuç: İyonize radyasyonun akut olarak primordiyal ve primer folliküllerdeki dejenerasyonu arttırdığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca, L-karnitinin iyonize radyasyona bağlı gelişen folliküler atrezide koruyucu bir rolü olduğunu düşünmekteyiz.Objective: This study deals with the morphological degenerations of normal and atretic follicles based on artificially induced radiation apoptosis. Ovarian follicular degeneration is accelerated by ionising radiation. The aim of the present study was to assess the radioprotective effects of L-carnitine on ovarian follicles. Material-Method: Thirty Wistar albino female rats were divided into five groups. Rats with or without pretreatment with 200 mg/kg L-carnitine, were irradiated with 8.3 Gy of X ray. The ovaries were collected at 6 h and 4 d after irradiation. Every fifth section throughout the entire ovary was stained with Hematoxylin and Eosin and follicles with a nucleus present in the oocyte were counted. The follicles were classified as primordial, primary, preantral and antral. The levels of IL-1?, IL-4 and GM-CSF in serum were determined by flow cytometric analysis. Results: The ratio (%) of normal to atretic follicles decreased with time after the irradiation in primordial follicles and in primary follicles as well. At 6 h after irradiation, the number of degenerated primordial follicles increased. Granulosa cells became round in shape and apoptotic cells started to appear. When the ovarian tissues of the rats exposed to ionizing radiation were examined, the number of atretic follicles in the 4th day ID group was significantly prominent at 6th hour according to the IR group. A significant improvement in IR damage was observed in LK treated groups. Serum levels of IL-1?, IL-4 and GM-CSF were increased in the IR groups compared to the control group and the treatment group. Conclusions: It is concluded that the ionizing radiation acutely induces the degeneration of primordial and primary follicles These results can provide morphological clues for the identification of the degenerating primordial and primary follicles in normal and irradiated rat ovaries
