Bogdali, Anna

Jakubowska, Barbara

Markiewicz, Anna

Romanowska-Dixon, Bożena

Klinika Oczna

Polish

Jagiellonian Univeristy Repository

133Klinika Oczna 2016, 118 (2)ISSN 0023-2157 Index 362646WprowadzenieDo rzadko spotykanych guzów naczyniówki, zarówno u dzie-ci, jak i u dorosłych, należy kostniak naczyniówki (1–4). Nowo-twór rozwija się z tkanki mezenchymalnej, czyli tej, z której po-wstają błona naczyniowa i tkanka kostna.Według naszej wiedzy nie istnieją dane epidemiologiczne, które określałyby, jaka jest jego częstość występowania. W do-stępnych publikacjach opisano przeważnie pojedyncze przypad-ki kostniaka naczyniówki lub nieliczne serie takich przypadków, scharakteryzowano przede wszystkim ich obraz kliniczny, meto-dy leczenia i wyniki terapii (1, 2). W naszym ośrodku specjali-zującym się w onkologii okulistycznej w latach 2004–2012 zdia-gnozowaliśmy zaledwie 10 chorych na to schorzenie.Kostniak naczyniówki został po raz pierwszy opisany przez Gassa i wsp. w 1978 roku (5). Jest to łagodny guz zbudowany z tkanki kostnej o strukturze gąbczastej. Najczęściej występuje u młodych kobiet między 20. a 30. rokiem życia – w tylnym biegunie gałki ocznej, przeważnie jednostronnie. W około 25% przypadków jest obustronny (1–4).Kostniak naczyniówki może być bezobjawowy i wykrywany przypadkowo, w większości przypadków jednak pojawiają się Kostniak naczyniówki w badaniu Deep Range Imaging Optical Coherence Tomography  – prezentacja przypadkuImaging choroidal osteoma with the Deep Range Imaging Optical Coherence Tomography – a case reportAnna Markiewicz1,2, Bożena Romanowska-Dixon1,2, Barbara Jakubowska2, Anna Bogdali1,21 Klinika Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Katedry Okulistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie2 Oddział Kliniczny Kliniki Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie Kierownik: prof. dr hab. n. med. Bożena Romanowska-Dixon(22)Streszczenie: Kostniak naczyniówki to rzadko występujący łagodny guz pojawiający się w tylnym biegunie gałki ocznej, przeważnie u młodych kobiet. Przede wszystkim należy go różnicować z amelanotycznym czerniakiem i guzami przerzutowymi. Diagnostyka różnicowa po-winna się opierać na badaniu dna oka, badaniu ultrasonograficznym oraz nowym badaniu – Deep Range Imaging Optical Coherence Tomography. W tej pracy, na przykładzie naszej pacjentki, opisano typowe cechy kostniaka naczyniówki zobrazowane badaniem Deep Range Imaging Optical Coherence Tomography. Transparentność (przezroczystość) i lamelarna budowa guza, występowanie w jego pewnych rejonach struktury kości gąbczastej oraz obszarów kalcyfikacji i dekalcyfikacji, uwidocznienie równoległych pustych kanałów o przebiegu horyzontalnym i pionowym (odpowiedników naczyń), a także połączeń naczyniówki i twardówki, to typowe cechy kostniaka naczyniówki zobrazowane badaniem Deep Range Imaging Optical Coherence Tomography.Słowa kluczowe: kostniak naczyniówki, Swept Source Optical Coherence Tomography (SS-OCT), Deep Range Imaging Optical Coherence Tomo-graphy (DRI-OCT).Summary: Choroidal osteoma is a rare, benign tumor which primarily affects young females, occurring at the posterior pole of the eye. Differential diagnosis, based on ophthalmoscopy, ocular ultrasound and modern techniques such as Deep Range Imaging Opti-cal Coherence Tomography, should include amelanotic choroidal melanoma or metastatic tumors. This case report outlines the features of choroidal osteoma imaged using the Deep Range Imaging Optical Coherence Tomography, namely its lamellar and spongy bone structure, sclero-choroidal junction, tumour transparency, parallel horizontal and vertical canals communica-ting the lesions, as well as the presence of calcified and decalcified regions.Key words: choroidal osteoma, Swept Source Optical Coherence Tomography (SS-OCT), Deep Range Imaging Optical Coherence Tomogra-phy (DRI-OCT).PRACE KAZUISTYCZNEmetamorfopsje i obniżenie ostrości wzroku. W obrazie klinicz-nym w dnie oka stwierdza się obecność dobrze odgraniczonego jasnego guza o barwie żółtokremowej, usytuowanego w pobliżu plamki i tarczy nerwu wzrokowego. Na jego powierzchni mogą być widoczne przegrupowania barwnika i naczynia krwionośne, dlatego bywa mylony z guzem przerzutowym. Wyniki wielolet-nich obserwacji dowodzą, że w miarę upływu czasu zmieniają się obraz guza, jego kształt, rozmiar i stopień uwapnienia – guzy ulegają dekalcyfikacji (3, 6). W około 30% guzów dochodzi do powstania podsiatkówkowej błony neowaskularnej (Choroidal Neovascularisation – CNV) i powikłań związanych z jej istnie-niem (krwawień pod- i nasiatkówkowych oraz tworzenia się blizn), te procesy w konsekwencji prowadzą do obniżenia ostro-ści wzroku w chorym oku (1, 2, 4, 7).Prowadzenie pacjentów z kostniakiem naczyniówki zależy od obrazu klinicznego. U chorych z dobrą funkcją zajętego oka, bez obecności CNV, wystarczy obserwacja. Kiedy pojawiają się powikłania w postaci CNV, można zastosować doszklistkowe iniek cje preparatów anty-VEGF i/lub terapię fotodynamiczną (7).W diagnostyce kostniaka najważniejsze badania to oftalmo-skopia pośrednia i ultrasonografia, w której stwierdza się cha-134 Klinika Oczna 2016, 118 (2) ISSN 0023-2157 Index 362646Kostniak naczyniówki w badaniu Deep Range Imaging Optical Coherence Tomography – prezentacja przypadkurakterystyczne zwapnienia w postaci hiperrefleksyjnej płaskiej zmiany. Pomocne mogą być także badania angiografii fluoresce-inowej (Fluorescein Angiography – FA) i indocyjaninowej (Indo-cyanine Green Angiography – ICG), szczególnie w przypadkach, w których podejrzewa się istnienie CNV (1, 2).W ostatnich latach pojawiło się kolejne narzędzie ułatwia-jące diagnostykę kostniaka naczyniówki, a zarazem podjęcie decyzji odnośnie do sposobu postępowania – jest nim optyczna koherentna tomografia (Optical Coherence Tomography – OCT). Aparaty OCT starszej generacji, takie jak czasowa optyczna ko-herentna tomografia (Time Domain Optical Coherence Tomogra-phy – TD-OCT) lub spektralna optyczna koherentna tomografia (Spectral Domain Optical Coherence Tomography – SD-OCT) były pomocne głównie w procesie diagnozowania zmian w siat-kówce i obecności CNV nad kostniakiem. Aparaty nowej gene-racji, takie jak Deep Range Imaging Optical Coherence Tomo-graphy – DRI-OCT pozwalają zobrazować tkanki leżące głębiej, poniżej nabłonka barwnikowego, czyli naczyniówkę i twardów-kę. W przypadku kostniaka naczyniówki za pomocą badania DRI-OCT możemy ocenić siatkówkę (stan fotoreceptorów, CNV i przestrzeni płynowych) oraz struktury guza, a także otaczają-cych go naczyniówki i twardówki (8, 9).Badanie DRI-OCT kostniaka uwidacznia jego charaktery-styczną lamelarną strukturę, elementy kości gąbczastej, łagod-nie pofalowaną powierzchnię oraz własne unaczynienie jego tkanki. Naczyniówka wokół guza ma uciśnięte choriokapilary. Są widoczne zarówno naczyniówka, jak i twardówka (sclerochoro-idal junctions). W obrazie badania DRI-OCT kostniaka określa się mianem transparentnego guza (8, 9). W tym badaniu można zaobserwować obszary kalcyfikacji i dekalcyfikacji.Opis przypadkuPrzedstawiamy przypadek naszego pacjenta, u którego ba-daniem DRI-OCT zobrazowaliśmy typowe cechy kostniaka na-czyniówki.Do Kliniki Okulistyki i Onkologii Okulistycznej UJ CM w Kra-kowie został skierowany 31-letni mężczyzna z rozpoznaniem guza wewnątrzgałkowego oka prawego (OP) – podejrzenie przerzutu. Pacjent ogólnie zdrowy, bez obciążającego wywiadu w kierunku chorób ogólnych i bez obciążeń rodzinnych. Dolegliwości okuli-styczne pod postacią pogorszenia widzenia i falowania linijek w czytanym tekście (metamorfopsje) pojawiły się około 3 mie-sięcy wcześniej. Mężczyzna nie miał wcześniej problemów oku-listycznych i nie poddawał się badaniu dna oczu. Przedni odcinek OP był prawidłowy. Badaniem oftalmoskopowym w tylnym bie-gunie OP stwierdzono jasny i dobrze odgraniczony guz przylegają-cy dołem do tarczy n. II i dochodzący do plamki (ryc. 1.). Przedni odcinek oka lewego (OL) i dno OL były prawidłowe.Ostrość wzroku OL do dali i bliży była prawidłowa. W OP guz częściowo zajmował okolicę plamki, powodując metamor-fopsje i obniżając ostrość wzroku do dali do 0,6 z najlepszą ko-rekcją. W badaniu ultrasonograficznym zaobserwowano bardzo wysoką hiperreflektywność zmiany, wskazywała ona na obec-ność zwapnień, oraz charakterystyczny cień występujący za zmianą (ryc. 2.). Rozpoznano kostniaka naczyniówki OP.Dodatkowo aparatem firmy Topcon wykonano badanie DRI--OCT guza wewnątrzgałkowego OP. W badaniu DRI-OCT stwier-dzono cechy typowe dla kostniaka naczyniówki (ryc. 3.).Ryc. 1. Obraz badania dna oka prawego u chorego na kostniaka na-czyniówki w dniu zgłoszenia się do kliniki.Fig. 1. Choroidal osteoma in the right eye of a male patient on admis-sion.Ryc. 2. Obraz badania ultrasonograficznego oka prawego u chorego na kostniaka naczyniówki w dniu zgłoszenia się do kliniki – A--skan z wysoką hyperreflektywnością i „cieniem“ w oczodole tuż za zmianą.Fig. 2. Ultrasound image of choroidal osteoma in the right eye of a male patient on admission – A-scan showing highly hy-perreflective lesion and a „shadow“ within orbit just behind it.Ryc. 3. Obraz badania DRI-OCT kostniaka naczyniówki (gładka i pofalo-wana powierzchnia, warstwowa budowa, struktura kości gąb-czastej z naczyniami, widoczne zarówno twardówka, jak i na-czyniówka, „przezroczystość“ zmiany).Fig. 3. Choroidal osteoma seen in DRI-OCT (smooth, wavy surface; lamellar, vascularised spongy bone structure; sclerochoroidal junction visible; tumour transparency).135Klinika Oczna 2016, 118 (2)ISSN 0023-2157 Index 362646AnnA MArkiewicz, BożenA roMAnowskA-Dixon, BArBArA JAkuBowskA, AnnA BogDAliPacjent pozostaje pod stałą kontrolą Oddziału Klinicznego Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.PodsumowanieNowej generacji aparaty optycznej koherentnej tomografii, ta-kie jak DRI-OCT, dają znacznie większe możliwości obrazowania zarówno siatkówki, jak i naczyniówki, w której rozwija się więk-szość guzów wewnątrzgałkowych. W obrazie badania DRI-OCT dla kostniaka naczyniówki typowe są: lamelarna blaszkowata struktu-ra, obecność obszarów charakterystycznych dla kości gąbczastej, a także uwidocznienie miejscami połączeń naczyniówki i twardów-ki (sclerochoroidal junction). Charakterystyczną cechą guza jest jego transparentność (przezroczystość), ona odróżnia go od innych guzów wewnątrzgałkowych zobrazownych badaniem DRI-OCT. W masie guza są widoczne puste w środku kanały, które przebie-gają równolegle – i horyzontalnie, i pionowo. Horyzontalne zostały nazwane kanałami Haversa, pionowe zaś kanałami Volkmanna, po-dobnie jak kanały przebiegające w tkance kostnej.Dzięki uwidocznionym w badaniu DRI-OCT charakterystycz-nym cechom kostniaków diagnostyka różnicowa tych zmian staje się pewniejsza i łatwiejsza.Piśmiennictwo:1. Jedrychowska-Jamborska J, Kulig-Stochmal A, Markiewicz A, Jakubowska B, Romanowska-Dixon B: Obustronny kostniak naczyniówki – opis przypadku (Bilateral choroidal osteoma – a case report). Klin Oczna 2014; 116 (4): 263–266.2. Alameddine RM, Mansour AM, Kahtani E: Review of choroidal osteomas. Middle East Afr J Ophthalmol. 2014; 21(3): 244–250.3. Voluck MR, Say EA, Shields CL: Progressive growth of bilateral choroidal osteomas in a child. J Pediatr Ophthalmol Strabismus. 2011; 48 online: 66–68.4. Shields CL, Sun H, Demiric H, Shields JA: Factors predictive of tumor growth, tumor decalcification, choroidal neovasculari-zation and visual outcome in 74 eyes with choroidal osteoma. Arch Ophthalmol. 2005; 123: 1658–1666.5. Gass JDM, Guerry RD, Jack RD, Harris G: Choroidal osteoma. Arch Ophthalmol. 1978; 96: 428–435.6. Chen J, Lee L, Gass JDM: Choroidal Osteoma: evidence of pro-gression and decalcification over 20 years. Clin Exp Optom. 2006; 89: 90–94.7. Mansour AM, Arevalo JF, Kahtani EA, Zegarra H, et al.: Role of intravitreal Antivascular Endothelial Growth Factor Injections for choroidal Neovascularization due to Choroidal Osteoma. J Oph-talmol. 2014; ID 210458, 8.8. Pellegrini M, Invernizzi A, Giani A, Staurenghi G: Enhanced depth imaging optical coherence tomography features of choro-idal osteoma. Retina. 2014; 34(5): 958–963.9. Hayashi Y, Mitamura Y, Egawa M, Semba K, Nagasawa T: Swept-Source Optical Coherence Tomographic Findings of Cho-roidal Osteoma. Case Rep Ophthalmol. 2014; 5: 195–202.Praca wpłynęła do Redakcji 15.01.2016 r. (KO-00047-2016) Zakwalifikowano do druku 05.04.2016 r.Adres do korespondencji (Reprint requests to): dr n. med. Anna Markiewicz Oddział Kliniczny Kliniki Okulistyki i Onkologii Okulistycznej  Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie ul. Kopernika 38 30-150 Kraków e-mail: annamarkiewicz@interia.plZapraszamy na naszą stronę internetowąwww.okulistyka.com.pl

Imaging choroidal osteoma with the Deep Range Imaging Optical Coherence Tomography : a case report

https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/139874/markiewicz_romanowska-dixon_jakubowska_bogdali_kostniak_naczyniowki_w_badaniu_2016.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Imaging choroidal osteoma with the Deep Range Imaging Optical Coherence Tomography : a case report

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Jagiellonian Univeristy Repository