Wstęp: Celem pracy było przeprowadzenie analizy wymiany gazowej w płucach po skleroterapii
żylaków przełyku z zastosowaniem roztworu 5% etanolaminy (EO) i 3% polidokanolu (PK)
oraz ustalenie wpływu enoksaparyny (Enox) na zmiany gazometryczne w płucach i morfologię
krwi oraz obraz radiologiczny płuc u chorych po skleroterapii (ST) z zastosowaniem 5% EO.
Ponadto celem pracy była ocena zmian w badaniu morfologicznym krwi i obrazie radiologicznym
płuc po ST lub podwiązaniu żylaków przełyku (PŻP) oraz określenie rodzaju i częstości
powikłań po zabiegach.
Materiał i metody: Badania przeprowadzono w 4 grupach, o liczebności 30 chorych w każdej
grupie: grupa I (EO) — ST z 5% EO, grupa II (PK) — ST z 3% PK, grupa III (EO + Enox)
— przed zabiegiem ST z 5% EO wstrzykiwano podskórnie enoksaparynę, grupa IV (PŻP) —
PŻP. Wykonano badania gazometryczne krwi tętniczej i żylnej przed oraz w 1., 5., 15., 30., 60.
i 120. minucie po zabiegu: pO2, pCO2, pH, satO2. Przed zabiegiem, w 90 minut i 24 godziny po
oznaczano: hematokryt (Ht), hemoglobinę (Hb), liczbę krwinek czerwonych (RBC), białych
(WBC) i płytek krwi (Plt). Badania radiologiczne płuc wykonywano przed i 48 go-dzin po
zabiegu.
Wyniki: Wyniki badań gazometrycznych krwi tętniczej: paO2 — w grupie I i II stwierdzono
znamienny spadek, a w III i IV wartości nie wykazywały istotnych zmian; paCO2 — w grupie I
w III obniżyło się i wzrosło, w II wzrosło, a w IV obserwowano obniżenie; pHa — w grupie I
i w III stwierdzono wzrost, w II wzrost i spadek, a w IV nie stwierdzono zmian; sataO2 —
w grupie I i II obniżenie, w III i IV wartości nie wykazywały istotnych zmian.
Wyniki badań gazometrycznych krwi żylnej: pvO2 — w grupie I i II wartości nie wykazywały
istotnych zmian, w III i IV nastąpił wzrost; pvCO2 — w grupie I stwierdzono wzrost, w II i IV
spadek, w grupie III spadek i wzrost; pHv — w grupie I, II i III stwierdzono wzrost, a w IV
wartości nie wykazywały istotnych zmian; satvO2 — w grupie I spadek, w II, III i IV wzrost.
Składniki morfologiczne: wartości Ht, Hb, RBC, WBC, Plt obniżyły się znamiennie w 90.
minucie po zabiegu we wszystkich grupach. Po 24 godzinach zmiany cech morfologii nie wykazywały statystycznie istotnych różnic w porównaniu z wartościami wyjściowymi. Zmiany
radiologiczne płuc: odczyn opłucnowy stwierdzono u 4 chorych w grupie I, u 6 w II, u 3 w III
i u 3 w IV. Zmiany zapalne stwierdzono u 2 chorych w grupie I, u 2 w II, u jednego w III i w IV.
Wnioski:
1. Zabiegi ST żylaków przełyku z zastosowaniem 5% EO i 3% PK wywołują zaburzenia
gazometryczne we krwi tętniczej i żylnej, objawiające się obniżeniem pO2 i satO2 oraz
zwiększeniem pCO2 i pH.
2. Zaburzenia wymiany gazowej w płucach są przejściowe i nie wywołują żadnych objawów
klinicznych u leczonych chorych.
3. Wstrzyknięcie enoksaparyny przed zabiegiem ST, z użyciem 5% EO, zapobiega rozwojowi
obserwowanych zmian w gazometrii.
4. Wartości składników morfologicznych krwi obniżyły się w 90. minucie po zabiegu ST i PŻP
i nie powodowały zmian w stanie klinicznym u chorych.
5. Zabiegi ST z użyciem 5% EO i 3% PK wywołują zmiany radiologiczne w płucach, objawiające
się wysiękowym zapaleniem opłucnej i zmianami niedodmowo-zapalnymi.
6. Obserwowane po zabiegach ST objawy, takie jak bóle zamostkowe, stany podgorączkowe,
przejściowa gorączka i nudności zalicza się raczej do objawów towarzyszących ST niż do
rzeczywistych powikłań.
J. Transf. Med. 2011; 2: 82–98Background: The aim of the study was to perform the analysis of gasometric exchange in
lungs following esophageal variceal sclerotherapy with 5% EO and 3% PC, determine the effect
of enoxaparin on the gasometric changes in the lungs, on blood count as well as on the
radiological image of the lungs in patients treated with 5% EO, evaluate the changes in the
blood count and the radiological image of the lungs after ST and EVL and determine the type
and frequency of complications following sclerotherapy procedure.
Material and methods: The study was conducted in four groups of 30 patients each: group I
(EO) — ST with 5% EO, group II (PC) — ST with 3% PC, group III (EO + Enox) —
endoxaparin was injected subcutaneously prior to ST with 5% EO and group IV (EVL) —
EVL. Gasometric investigations of arterial and venous blood (pO2, pCO2 pH, satO2 ) were
performed prior to each procedure as well as 1, 5, 15, 30, 60 and 120 min after. The following
parameters were determined prior to procedure, in the 90 min and 24 hours after procedure;
Ht, Hb, RBC, WBC, platelet count. Radiological examinations of the chest were performed
prior to and 48 hours after procedure.
Results: Results for arterial blood: paO2, decrease was statistically significant in group I and
II but the changes in group III and IV were not; paCO2 decreased to increase in groups I and
III, increased in group II and decreased in group IV; pHa — increased in groups I and III,
increased to decrease in goup II and no changes were observed in group IV; sataO2 decreased
in groups I and II, and no significant changes were observed in groups III and IV.
Results for venous blood: pvO2, values showed no significant changes in groups I and II but an
increase was observed in groups III and IV; pvCO2 increased in group I, decreased in group II
and IV and decreased to increase in group III; pHv — values increased in group I , II and III
and no changes were observed in group IV; satvO2 — decreased in groups I and increased in
groups II, III and IV.
Blood parameters (Ht, Hb, RBC, WBC, platelet count) significantly decreased in 90. min following
procedure in all four groups. After 24 h no statistically significant changes in blood parameters
were observed as compared to initial values. Radiological changes in the lungs — pleural reactions
were observed in 4 patients from group I, in 6 from II, in 3 from III and 3 from IV. Inflammatory
reactions were reported in 2 patients from group I, in 2 from II, in one from III and IV.
Conclusions:
1. Esophageal variceal sclerotherapy with 5% EO and 3% PC causes gasometric changes in
arterial and venous blood manifested as decrease of pO2 and SatO2 as well as increase of
pCO2 and pH.
2. Disturbances of gasometric exchange in lungs are transient and cause no clinical symptoms.
3. Injections of enoxaparin prior to ST with 5% EO prevent such changes in gasometric
parameters.
4. Blood count increased in 90 minutes after ST and EVL with no changes in clinical
state of patients.
5. ST with 5% EO and 3% PC is the cause of radiological changes in the lungs manifested as
exudative pleuritis and atelectatic changes.
6. Symptoms observed after ST such as retrosternal pain, subfebrile body temperature, transient
fever and nausea, are regarded rather as ST-associated symptoms than real complications.
J. Transf. Med. 2011; 2: 82–9
