Pawłowska, Katarzyna

Polish

Via Medica Journals

www.seksuologia.med.pl 47R E C E N Z J ASeksuologia Polska 2006, 4, 1, 47–49Copyright © 2006 Via Medica, ISSN 1731–667Książka została napisana z perspektywy psycho-logii rozwojowej. Autorzy pokazują, że natura mło-dzieńczych relacji romantycznych wiąże się ze sta-nem rozwojowym obydwu osób włączonych w te re-lacje. Publikacja jest podzielona na 3 główne częścizawierające wprowadzenie i wnioski końcowe. CzęśćI składa się z 4 rozdziałów dotyczących różnych pro-cesów w romantycznych relacjach: roli emocji, wy-miany społecznej, kognitywnej reprezentacji i seksu-alności. Część II zawiera dyskusje na temat indywi-dualnych różnic w romantycznych relacjach, poru-szając takie zagadnienia, jak: wrażliwość, odrzuce-nie, orientacja seksualna i tożsamość płciowa. CzęśćIII tworzą rozdziały analizujące różne konteksty spo-łeczne młodzieńczych relacji romantycznych (rodzi-na, rówieśnicy, kultura i nastawienie).Książka ukazuje podstawowe pojęcia i zagadnie-nia, na których powinny się opierać badania doty-czące młodzieńczych związków romantycznych. Nie-które rozdziały są niekompletne, co autorzy tłumacząnadal trwającymi badaniami. Istotne jest to, że więk-szość autorów pisze o związkach homoseksualnych,lesbijskich i biseksualnych zawieranych przez mło-de osoby.Romantyczne związki są nowym i bardzo ekscy-tującym przeżyciem dla nastolatka. W miarę rozwojuzwiązku młodzi ludzie stykają się z nieznanymi do-tąd zachowaniami. Eksperymentują w różny sposóbpodczas interakcji z innymi i nabywają nowych do-świadczeń. Wiele czasu spędzają na myśleniu lubmówieniu o swoich chłopakach czy dziewczynachoraz o swoich związkach. Mogą się zastanawiać, cotaka szczególna interakcja może oznaczać orazw jaki sposób inne osoby odczuwają podobne sytu-acje występujące w ich życiu.Romantyczne emocje mogą zawładnąć życiemnastolatka. Podczas badania jeden z 14-latków stwier-dził, że jego uczucie (miłość) jest tak silne, że nie jestw stanie myśleć o niczym innym. Badania pokazują,że wejście w świat romantycznych uczuć wiąże sięściśle ze zmianami biologicznymi, które zachodząw okresie dojrzewania. Autorka recenzji ma na myślizarówno romantyczne pożądanie, jak i pożądanieczysto fizyczne. Jeden z chłopców powiedział: „Przy-sięgam, obudziłem się pewnego dnia i wszystko sięzmieniło. Było tak, jakby ktoś powiesił nad moim łóż-kiem wielki napis: SEKS. Od tego czasu ciągle byłempodniecony”.W okresie dojrzewania młodzież nie tylko zakochu-je się częściej, co zwykle wiąże się z doznawaniempozytywnych emocji, ale zwykle często doświadczanegatywnych emocji. Adolescenci spędzają czas namyśleniu o romantycznym zaangażowaniu na długoprzedtem, zanim zaczną spędzać te romantycznechwile z partnerem. Myślom tym niejednokrotnie to-warzyszą takie negatywne uczucia, jak: niepokój,zdrada i rozczarowanie. Na to, jak młodzież radzisobie w tym trudnym dla niej okresie, istotny wpływmają procesy społeczne, których młody człowiek do-świadcza. Czynniki kulturowo-społeczne wpływają nadobór partnera. Prawie w każdym społeczeństwie jestkreowany model związków heteroseksualnych.W zależności od kultury i czynników społecznych mło-dzież w różnym wieku podejmuje współżycie seksu-alne, decyzje o opuszczeniu domu rodzinnego i zało-żeniu własnej rodziny. Badacze zauważyli również, żeistotne znaczenie w doborze partnera ma jego lubwłasna popularność. Młodzi ludzie chcą się dopaso-wać do rówieśników i spełniać oczekiwania grupy.W krótkim okresie młodzi dorośli mogą odczuwaćzadowolenie, stwierdzać — czuję się świetnie, światjest wspaniały, a po chwili czuć rozczarowanie, roz-pacz i udrękę. Tak silne przeżywanie różnych emocjinie przeszkadza nastolatkom w zawieraniu związków,jednego po drugim, często w bardzo krótkim odstę-pie czasu. Młodzież taką huśtawkę uczuć porównujedo jazdy na kolejce górskiej. W tym miejscu badaczepodkreślają, że taka „przejażdżka kolejką” może miećduży wpływ na ich całe późniejsze życie.Osoby, które są szczęśliwie zakochane, bywająbardziej wspaniałomyślne, szybciej podejmują decy-zje, są efektywniejsze w działaniu. Dobry nastrójRozwój romantycznych związkóww okresie adolescencjiThe Development of Romantic Relationships in AdolescenceWyndol Furman, B. Bradford Brown i Candice Feiring (red.).Cambridge University Press, New York 1999Seksuologia Polska 2006, tom 4, nr 1www.seksuologia.med.pl48wzmacnia pewność siebie. U młodych ludzi ekscyta-cja związana z romansem wpływa na ich motywację.Często dzięki niej mówią, że czują, że żyją i że to życiejest coś warte. Romans oraz możliwość romansuwprowadzają w dobry nastrój.Badacze zwrócili również uwagę na doznania fi-zyczne w związkach. Pozytywny nastrój zmniejszaumiejętność oszacowania ryzykownych zachowańseksualnych, które mogą prowadzić na przykład doniechcianej ciąży. Ponadto brak doświadczeniai mała umiejętność panowania nad swoimi emocja-mi powodują, że adolescenci są łatwym celem domanipulacji.Efekty negatywnych emocjiNegatywne emocje, które towarzyszą młodymw trakcie trwania związku, takie jak: zazdrość, złość,chciwość, są prawdopodobnie nie do uniknięcia,szczególnie w przypadku krótkotrwałych związków.Badania donoszą, że osoby nieszczęśliwe wykazująsystematyczność i jednotorowość w myśleniu, są sku-pione na detalach, popadają w depresję, której to-warzyszy intensywne skupienie się na sobie. Charak-teryzują się brakiem podejmowania inicjatyw. Osobyz depresją gorzej przyswajają informacje z zewnątrz,ponieważ ich myśli krążą wokół „nieszczęścia”, któ-re je spotkało. Często mówi się o takich sytuacjach,kiedy uczniowie opuszczali się w nauce, ponieważprzeżywali trudny okres w swoich związkach partner-skich. Rozstanie jest niewątpliwie stresującym prze-życiem dla nastolatka. Takie negatywne emocje do-tyczące związku silniej mogą odczuwać osoby, któresą w związkach homoseksualnych. Młodzi doroślio orientacji heteroseksualnej mają do czynienia z róż-nymi wzorami związków intymnych, seksualnych, któ-re pochodzą z telewizji, filmów czy książek. Młodzimają poczucie, że ich związki są normalne, takie jakwszędzie. Adolescenci zakochani w osobie tej samejpłci żyją w przeświadczeniu, że nie jest to ani normal-ne, ani pożądane. W konsekwencji niektórzy z nichstarają się ukryć swoją orientację, wchodząc w związkiheteroseksualne. Nie wiedzą, co mają zrobić ze swo-imi uczuciami, a nawet jak wiedzą, to mają świado-mość, że nie mogą ujawniać tych uczuć publicznie,gdyż spotkają się z dezaprobatą ze strony otoczenia.Bardzo często popadają w depresję, towarzyszy imciągły smutek, a nawet zdarza się, że wielu z tychmłodych ludzi popełnia samobójstwo.Zarówno pozytywne, jak i negatywne emocje wy-stępujące w romansach nastolatków mogą mieć śred-nie nasycenie i trwać krótko, ale mogą również byćbardzo silne i trwać bardzo długo.Należy zwrócić uwagę na fakt, że romans i więziseksualne u nastolatków mogą mieć również i ciemnestrony. Romantyczna więź zazwyczaj jest obustronnai zgodna, ale więź seksualna nie zawsze taka musi być.Presja seksualna i formy wymuszeń mogą przyjmowaćróżne oblicza. Wiele nastolatków doświadcza presjiseksualnej ze strony partnerów, z którymi się spotykają.Te formy przemocy objawiają się przez delikatne wer-balne lub niewerbalne przekazy, przez przemoc fi-zyczną i gwałty na randkach. Najczęściej, kiedy do-chodzi do gwałtu na randce, obydwie strony zdają so-bie sprawę z popełnionego przestępstwa, ale zdarzająsię i takie przypadki, kiedy nastolatka daje partnerowitak zwany dowód miłości (często wbrew sobie), mającnadzieję, że to scali ich związek oraz wzmocni panu-jące między nimi uczucie. Niektóre badania wykazują,że zarówno mężczyźni, jak i kobiety rzadko definiujązaistniałą sytuację jako gwałt, nie chcą wskazać part-nera jako jego sprawcę, kiedy są w stałym związku lubwcześniej doświadczyli przemocy seksualnej. Dowo-dy wskazują na to, że tego typu wymuszenia seksual-ne mogą mieć zły wpływ na rozwój nastolatka, włą-czając późniejsze romantyczne i seksualne związki.Zarówno w przyrodzie, jak i w różnych kulturachmożna się spotkać z rozmaitymi rodzajami związków.Oblicze i intensywność romantycznego zauroczeniasą zmienne. Podczas okresu dojrzewania niektórejednostki są bardziej zainteresowane tworzeniem ro-mantycznych związków, niektóre mniej. Kolejnośćdoświadczeń nie jest ustalona i często zależy od przy-padkowych spotkań i wydarzeń. Niektórzy są bardziejskłonni do zaangażowania się w związki długotrwałeniż inni, ale jest to również zależne od tego, jak częstote osoby spotykały tę „właściwą osobę”.Najpierw pojawia się miłość, potem małżeństwo,następnie dziecko. Taki model można przyporządko-wać wielu długotrwałym związkom, ale nie wszystkim.To pokazuje, że zmiany rozwojowe nie mogą być trak-towane jako uniwersalne, ale można wskazać wspól-ny etap związany z ich powstawaniem, a w konsekwen-cji odsłonić niektóre procesy zachodzące w powsta-łych związkach. Przeważnie mówi się o procesachwystępujących w związkach heteroseksualnych. Jed-nak wiele z tych idei ma zastosowanie przy analizo-waniu związków homoseksualnych. Oczywiście moż-na się spodziewać także istotnych różnic. Pasjonowa-nie się przyjaźnią platoniczną czy intensywny związekmogą być ważniejsze dla młodych lesbijek, gejów, bi-seksualistów niż dla młodych osób heteroseksualnych.Partner romantyczny może stać się główną posta-cią w uzupełnianiu więzi, zapewnianiu opieki i stymu-lowaniu zachowań seksualnych. Nastolatek może wy-stępować w roli osoby uzupełniającej więź, która odwww.seksuologia.med.pl 49czasu do czasu jest czynnikiem odstresowującym.Jego partner może ofiarować podobne wsparcie, za-pewnić komfort i otaczać go opieką.Młody dorosły może się zwrócić do partnera z prośbąo towarzystwo i przyjaźń oraz aby stworzyć więź roman-tyczną. To wszystko daje sposobność do współdziałania— wzajemnego altruizmu i budowania związku. Następ-nie poszczególne osoby mogą się zwrócić do partneraw celu seksualnego zaspokojenia. Oczywiście wiele z tychfunkcji niekoniecznie musi występować razem.Partner romantyczny staje się częścią związku, maw nim określoną pozycję i w miarę rozwoju związkustopniowo wzrasta jego znaczenie (pozycja). Na przy-kład we wczesnym etapie rozwoju romantycznychrelacji poszczególne osoby mogą darzyć swojegopartnera stosunkowo małym zaufaniem. Natomiast wmiarę poszerzania ich wspólnej więzi poziom ufnościwzrasta. Zmiany tego typu można zauważyć nie tylkow obrębie jednego związku, ale w przypadku bardzowielu związków romantycznych. Zatem jednostka sta-je się starsza, nabywa większego doświadczenia i do-rasta. W rozmaitych związkach stara się lepiej wyko-nywać wszystkie funkcje z nimi związane niż kiedy byłamłoda i mniej doświadczona.Jednym z powodów zmiany pozycji w związku jestto, że nastolatki i młodzi dorośli dowiadują się, w jakisposób mogą uzyskać wsparcie ze strony partnera,jak pogłębiać więzi, jak otaczać opieką lub jak za-pewnić seksualne spełnienie. On/Ona robią niektórerzeczy częściej i bardziej zręcznie. Przed okresem doj-rzewania większość dzieci ma stosunkowo ograniczo-ny kontakt z drugą płcią. W tym okresie tworzą sięgrupy rówieśnicze, kryterium doboru stanowi płeć.W konsekwencji segregacja typu chłopcy i dziewczę-ta pozwala dzieciom rozwijać różne metody manipu-lacji i stosować je, aby wpływać na rówieśników tejsamej płci. Z początkiem okresu dojrzewania dziecizaczynają się interesować płcią odmienną. Muszązdecydować, jakiego rodzaju więzi potrzebują — więziromantycznej czy przyjaźni. W przypadku więzi ro-mantycznej jest to zupełnie nowy rodzaj związku,a w przypadku przyjaźni, mimo tego, że już ją wcze-śniej zawierali, muszą się liczyć z tym, iż ta drugaosoba ma inny styl działania, uwarunkowany wcze-śniejszą segregacją płciową. Oprócz tego muszą „za-adresować” seksualne oczekiwania, które odczuwają.Młode lesbijki, geje i biseksualiści stają wobec do-datkowego wyzwania — określenia, która z płci jestdla nich atrakcyjniejsza.Podsumowując, młode osoby muszą przeanalizo-wać swoją reakcję na drugiego człowieka, określićswój status w grupie, rozważyć, czy to, co przeżywają,jest romantycznym uniesieniem i czy ta osoba jest tąwłaściwą osobą. Jest zrozumiałe, że są to komplek-sowe zadania, wczesne oddziaływania i związkiw formie eksperymentalnej.Katarzyna PawłowskaCzłonek Polskiego Towarzystwa SeksuologicznegoSłuchacz Podyplomowego Studium WychowaniaSeksualnego przy Uniwersytecie WarszawskimKatarzyna Pawłowska, Rozwój romantycznych związków w okresie adolescencji

Rozwój romantycznych związków w okresie adolescencji

https://journals.viamedica.pl/seksuologia_polska/article/download/33622/24665

The Development of Romantic Relationships in Adolescence

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Via Medica Journals