Podjęcie leczenia immunomodulacyjnego bezpośrednio po wystąpieniu
pierwszego izolowanego zespołu objawów (CIS, clinically
isolated syndrome), sugerującego stwardnienie rozsiane
(SM, sclerosis multiplex), powinno być poprzedzone diagnostyką
różnicową z wykluczeniem rozsianego zapalenia mózgu i rdzenia
kręgowego (DEM, disseminated encephalomyelitis). Przebieg kliniczny,
właściwości genetyczne, obraz histopatologiczny oraz
wyniki badań obrazowych wskazują, że DEM i SM są odrębnymi
jednostkami chorobowymi. Ostre i nawracające DEM częściej dotyczy
dzieci, ale może również wystąpić u osób dorosłych. Przebieg
DEM jest wieloobjawowy. W porównaniu z SM częściej występują
gorączka, zaburzenia świadomości, zaburzenia poznawcze,
afazja i objawy oponowe. Rzadko stwierdza się obecność
prążków oligoklonalnych w płynie mózgowo-rdzeniowym. Rezonans
magnetyczny (MRI, magnetic resonance imaging) jest najlepszą
metodą obrazowania ośrodkowego układu nerwowego
wykorzystywaną w diagnostyce różnicowej DEM i SM. W przypadku
DEM występuje wiele ognisk demielinizacji w istocie białej.
Zmiany umiejscawiają się także we wzgórzu i jądrach podstawy.
W początkowej fazie choroby są zwykle bardziej rozległe niż
w przypadku SM i wzmacniają się po podaniu gadoliny. W obrazie
MRI stwierdza się występowanie ognisk demielinizacyjnych obejmujących co najmniej trzy segmenty rdzenia kręgowego oraz
zapalenie nerwów wzrokowych (NMO, neuromyelitis optica). Niekiedy
NMO towarzyszy obecność przeciwciał przeciw akwaporynie
4, ale bywają także stwierdzane w SM oraz DEM. W większości
przypadków NMO jest składową DEM, a nie SM i przypomina
„orientalną” lub „wzrokowo-rdzeniową” postać SM
