Wstęp: Spirometria jest doskonałym narzędziem w diagnostyce chorób obturacyjnych, ale znacznie mniej wiarygodnym
w diagnostyce chorób restrykcyjnych. Rozpoznanie restrykcji na podstawie zmniejszenia natężonej pojemności życiowej (FVC)
jest obarczone dużą liczbą błędów. W aktualnych zaleceniach American Thoracic Society/European Respiratory Society
(ATS/ERS) z 2005 roku stwierdzono, że na podstawie spirometrii można podejrzewać zaburzenia typu restrykcyjnego, jeśli
zmniejszonej pojemności życiowej (VC) towarzyszy podwyższony wskaźnik FEV1/VC ponad 85–90%. Według wiedzy autorów
niniejszej pracy ta rekomendacja nie opiera się na wynikach opublikowanych badań, a jedynie na opinii ekspertów.
Celem pracy była analiza wartości diagnostycznej spirometrii w zakresie wykrywania zaburzeń typu restrykcyjnego u osób
bez cech obturacji przy użyciu dwóch kryteriów: izolowanego zmniejszenia FVC oraz zmniejszenia FVC łącznie ze zwiększeniem
wskaźnika FEV1/FVC.
Materiał i metody: Analizie poddano wyniki równoczesnych badań spirometrycznych i pletyzmograficznych wykonanych
w Zakładzie Fizjopatologii Oddychania Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie w ciągu całego 2009 roku. Do wszystkich
parametrów stosowano zestaw należnych ERS z 1993 roku. Dolną granicę normy (DGN) wyznaczono na poziomie –1,645
standaryzowanej reszty (SR).
Wyniki: Z 1739 badań analizie poddano wyniki 1402 pacjentów bez cech obturacji oskrzeli, 679 kobiet (48,4%) i 723
mężczyzn (51,6%), w wieku 49,7 ± 14,5 roku. Na podstawie zmniejszenia całkowitej pojemności płuc (TLC) u 283 chorych
(20,2%) rozpoznano zaburzenia typu restrykcyjnego. Zmniejszenie FVC stwierdzono w 202 przypadkach (14,4%) (czułość
testu 59%, swoistość 97%). Dołączenie warunku FEV1/FVC powyżej 85% zmniejszyło liczbę przypadków rozpoznanych
zaburzeń restrykcyjnych do 76 (5,4%) i obniżyło czułość testu do 23%, a zwiększyło swoistość do 99%. Przy kryterium FVC
poniżej DGN łącznie z FEV1/FVC powyżej 85% możliwe było wykrycie jedynie 14% przypadków łagodnej, 26% umiarkowanej
i 64% ciężkiej restrykcji.
Wnioski: Dołączenie warunku FEV1/FVC powyżej 85% do FVC poniżej DGN jako kryterium rozpoznania zaburzeń typu restrykcyjnego
w spirometrii powoduje znaczne zmniejszenie czułości testu i utrudnia wykrycie restrykcji, zwłaszcza łagodnego
i umiarkowanego stopnia.
Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 79, 6: 382–387Introduction: Spirometry is an excellent tool in diagnosis of airway obstruction, but is less reliable in restrictive diseases.
Diagnosis of lung restriction on the ground of reduced forced vital capacity (FVC) is saddled with a lot of mistakes. According
to American Thoracic Society/European Respiratory Society (ATS/ERS) 2005 guidelines restrictive pattern in spirometry consists
of a reduction in vital capacity and increase in forced expiratory volume in 1 second/vital capacity (FEV1/VC) > 85–90%.
However, to our knowledge, this recommendation has not been validated. The aim of the study was to check how inclusion of
an increased FEV1/FVC as a mandatory condition affects value of spirometry in detection of restrictive ventilatory defect.
Material and methods: Material consisted of pulmonary test results obtained from consecutive patients referred to our lab
during the year 2009, who had undergone spirometry and lung volumes measurements at the same visit.
Results: Out of 1739 test results, 1402 non-obstructive patients, 679 females (48.4%) and 723 males (51.6%); mean age
49.7 ± 14.5 years were included into analysis. ERS 1993 reference equations were applied to all parameters. Lower limit of
normal was set at –1.645 SR level. Restrictive ventilatory defect (TLC < LLN) was found in 283 patients (20.2%). Reduced
FVC only, as a condition of restrictive ventilatory defect diagnosis, was found in 202 patients (14.4%) (sensitivity 59%,
specificity 97%). Reduced FVC together with increased FEV1/FVC > 85% was found in only 76 patients (5.4%) (sensitivity
23%, specificity 99%). Only 14% of mild, 26% of moderate, and 64% of severe restriction could be detected with reduced FVC
and increased FEV1/FVC condition.
Conclusions: Dual condition of reduced FVC and increased FEV1/FVC greatly diminishes sensitivity of the test, and hampers
diagnosis of restrictive ventilatory defect in spirometry, especially in mild and moderate stages.
Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 79, 6: 382–38
