Szturmowicz, Monika

Polish

Via Medica Journals

www.pneumonologia.viamedica.plARTYKUŁ REDAKCYJNY315Adres do korespondencji: Monika Szturmowicz, Klinika Chorób Wewnętrznych Klatki Piersiowej, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, ul. Płocka 26, 01–138 Warszawa,e-mail: mszturm@yahoo.comPraca wpłynęła do Redakcji: 23.07.2007 r.Copyright © 2007 Via MedicaISSN 0867–7077Monika SzturmowiczKlinika Chorób Wewnętrznych Klatki Piersiowej Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w WarszawieKierownik: prof. dr hab. med. Adam TorbickiCytokeratyny jako tkankowe i surowicze markeryniedrobnokomórkowego raka płucaCytokeratins — tissue and biochemical markers of non-small cell lung cancerCytokeratyny (CK) są to włókna o pośredniejdługości stanowiące szkielet komórek nabłonko-wych. Dotychczas opisano 23 rodzaje tych włó-kien. Klasa I to CK kwaśne, o niskim ciężarze czą-steczkowym (CK 9–23), klasa II to CK obojętnei zasadowe, o wyższym ciężarze cząsteczkowym(CK 1–8) [1]. Każda komórka nabłonkowa zawie-ra dimery złożone z włókien klasy I i II w pro-porcji 1:1, natomiast rodzaj CK zależy od typunabłonka [1].W komórkach nabłonka dróg oddechowychobecne są CK 7, 8, 18, 19 [1, 2]. Najbardziej uni-wersalnym składnikiem jest CK 19, która najpraw-dopodobniej kompensuje zmiany ekspresji pozo-stałych cytokeratyn [1]. Jej obecność wykazująkomórki nabłonka rzęskowego, gruczołów śluzo-wych, komórki neuroendokrynne oraz pneumocy-ty I i II typu [2]. Transformacja nowotworowa ko-mórki nabłonka oskrzelowego nie prowadzi dozmiany składu cytokeratyn, jednak zmienia się naogół stopień ich ekspresji. Zależy to od wielu czyn-ników, między innymi od lokalizacji guza i jegotypu histologicznego. I tak na przykład w gruczo-lakoraku płuca i w obwodowo zlokalizowanym rakupłaskonabłonkowym dominującym typem jest CK7, natomiast w centralnie zlokalizowanym raku pła-skonabłonkowym — CK 19 [3]. W drobnokomórko-wym raku płuca ekspresja CK 19 jest stosunkowosłabsza niż w raku niedrobnokomórkowym [2].Martwica lub apoptoza komórki raka płucawiąże się z fragmentacją cytokeratyn i ich przedo-stawaniem się do osocza, gdzie krążą w postaci roz-puszczalnej [4]. Oznaczanie fragmentów cytokera-tyn w surowicy chorych na niedrobnokomórkowe-go raka płuca (NDRP) może być pomocne w oce-nie zaawansowania choroby, monitorowaniu prze-biegu leczenia i do oceny rokowania. Najczęściejwykorzystywanym markerem jest Cyfra 21-1 (frag-menty CK 19). W przypadku operacyjnego NDRP(I i II stopień zaawansowania) podwyższone stę-żenie markera Cyfra 21-1 w surowicy stwierdza sięu 25–30% chorych [5]. W tej grupie chorych sto-pień zaawansowania choroby nowotworowej, oce-niany na podstawie materiału operacyjnego, jestczęsto wyższy niż kliniczny, a rokowanie jest gor-sze niż w pozostałych przypadkach [6]. U chorychz miejscowo zaawansowanym i przerzutowymNDRP wysokie stężenie markera Cyfra 21-1 przedleczeniem i brak normalizacji po leczeniu ma rów-nież niekorzystne znaczenie rokownicze [7–9].W czasie chemioterapii stężenie markera Cyfra 21-1obniża się u większości chorych, jednak obiektyw-nej remisji powinno towarzyszyć znaczne obniże-nie stężenia tego markera, przekraczające 65% stę-żenia wyjściowego [10]. Niektórzy autorzy przypi-sują zmianom stężenia markera Cyfra 21-1 po pierw-szym kursie leczenia ważne znaczenie predykcyj-ne [10], inni są skłonni uważać za bardziej miaro-dajną zmianę stężenia po 3 kursach leczenia [11].Przeciwciała przeciw cytokeratynom są częstowykorzystywane w badaniach immunohistoche-micznych guzów płuca. Jednym ze wskazań jestidentyfikacja ogniska pierwotnego w przypadkugruczolakoraka. Ekspresja CK 20 przemawia zapochodzeniem z przewodu pokarmowego, obec-ność CK 7 — za pierwotnym rakiem płuca.Pneumonol. Alergol. Pol. 2007; 75: 315–316Pneumonologia i Alergologia Polska 2007, tom 75, nr 4, strony 315–316316 www.pneumonologia.viamedica.plBadanie ekspresji cytokeratyn jest też wyko-rzystywane w diagnostyce mikroprzerzutów rakapłuca w narządach, w których nie powinno byćkomórek nabłonkowych, a więc w węzłach chłon-nych i w szpiku kostnym. Zazwyczaj ocenia sięekspresję CK 19. W wyniku tych badań rozpozna-je się mikroprzerzuty w 15–30% przypadków,w których doświadczony patolog nie był w staniewykryć komórek nowotworowych na podstawiekonwencjonalnego barwienia [12, 13]. Z badań pi-lotażowych wynika, że obecność mikroprzerzutóww węzłach chłonnych śródpiersia jest czynnikiemryzyka wczesnej wznowy [12, 14] i stanowi nieko-rzystny element prognostyczny [12, 13]. Znacze-nie rokownicze mikroprzerzutów do szpiku niezostało jednoznacznie ustalone [13]. Wyniki tycheksperymentów mogą przesądzić w przyszłościo zmianie sposobu postępowania u chorych kwa-lifikowanych obecnie do zabiegu operacyjnego jakojedynej metody leczenia. W tym celu trzeba jed-nak zminimalizować liczbę wyników fałszywiedodatnich, które mogą dotyczyć komórek dendry-tycznych w węzłach chłonnych i komórek siateczkiw szpiku.W związku z powszechną obecnością cytoke-ratyn w komórkach raka płuca nie badano do tejpory, czy stopień ekspresji tych substancji ma zna-czenie kliniczne. Tym bardziej interesująca jest pra-ca oryginalna autorstwa Kosackiej i Jankowskiej [15]dotycząca prognostycznego znaczenia stopnia eks-presji CK 19 w NDRP, prezentowana w bieżącymnumerze „Pneumonologii i Alergologii Polskiej”.Badania przeprowadzono na materiale operacyj-nym, co stanowi ogromną zaletę przedstawionegodoniesienia. Autorki wykazały dodatnią ekspresjęCK 19 (powyżej 20% komórek) we wszystkich ba-danych guzach. Natężenie reakcji barwnej byłonatomiast zróżnicowane — od słabego do bardzowyraźnego. Autorki udowodniły, że guzy o więk-szej rozległości wykazywały mniejsze nasileniereakcji barwnej niż guzy mało zaawansowane. Sła-ba reakcja barwna miała — według Kosackiej i Jan-kowskiej — negatywne znaczenie rokownicze, aletylko u chorych z rakiem płaskonabłonkowym.Zjawisko to było najprawdopodobniej częściowozwiązane z większą rozległością guzów wykazują-cych niską ekspresję CK 19. W grę wchodzą jed-nak również inne mechanizmy o znaczeniu pro-gnostycznym związane z niską ekspresją CK 19,takie jak większe nasilenie apoptozy w guzie lubzwiększona zdolność do tworzenia przerzutów.Piśmiennictwo1. Kanaji N., Bandoh S., Fujita J., Ishii T., Ishida T., Kubo A.Compensation of type I and type II cytokeratin pools in lungcancer. Lung Cancer 2007; 55: 295–302.2. Chyczewski L., Nikliński J., Chyczewska E., Laudański J., Fur-man M. Immunohistochemical analysis of tissue localizationof cytokeratin 19 in lung cancer. Roczniki AM w Białymstoku1997; 42 (supl. 1): 162–172.3. Saijo T., Ishii G., Nagai K. i wsp. Differences in clinicopatho-logical and biological features between central-type and pe-ripheral type squamous cell carcinoma of the lung. Lung Can-cer 2006; 52: 37–45.4. Buccheri G., Ferrigno D. Lung tumor markers of cytokeratinorigin: an overview. Lung Cancer 2001; 34: s65–s69.5. Nikliński J., Burzykowski T., Niklińska W. i wsp. PreoperativeCyfra 21-1 level as a prognostic indicator in resected non-smallcell lung cancer. Eur. Respir. J. 1998; 12: 1424–1428.6. Mizuguchi S., Nishiyama N., Iwata T. i wsp. Clinical value ofserum cytokeratin 19 fragment and sialyl-Lewis X in non-smallcell lung cancer. Ann. Thorac. Surg. 2007; 83: 216–222.7. Załęska M., Szturmowicz M., Zych J. i wsp. Znaczenie wy-branych biochemicznych markerów nowotworowych dla prog-nozowania wczesnej odpowiedzi na leczenie i rokowaniau chorych na niedrobnokomórkowego raka płuca. Pneumonol.Alergol. Pol. 2005; 73: 270–276.8. Ardizzoni A., Cafferata M.A., Tiseo M. i wsp. Decline in serumcarcinoembryonic antigen and cytokeratin-19 fragment duringchemotherapy predicts objective response and survival in pa-tients with advanced nonsmall cell lung cancer. Cancer 2006;107: 2842–2849.9. Chen T.-F., Jiang G.-L., Fu X.-L. i wsp. CK19 mRNA expressionmeasured by reverse-transcription polymerase chain reaction(RT-PCR) in the peripheral blood of patients with non-smallcell lung cancer treated by chemoradiation: an independentprognostic factor. Lung Cancer 2007; 56: 105–114.10. Merle P., Janicot H., Filaire M. i wsp. Early Cyfra 21-1 variationpredicts tumor response to chemotherapy and survival in lo-cally advanced non-small cell lung cancer patients. Int. J. Biol.Markers 2004; 19: 310–315.11. Hamzaoui A., Thomas P., Castelnau O., Roux N., Roux F.,Kleisbauer J.P. Usefulness of longitudinal evaluation of Cyfra21-1 variations in advanced lung cancer monitoring. Lung Can-cer 1997; 16: 191–202.12. Jiao X., Krasna M.J. Clinical significance of micrometastasis inlung and esophageal cancer: a new paradigm in thoracic onco-logy. Ann. Thorac. Surg. 2002; 74: 278–284.13. Osaki T., Oyama T., Gu C.-D. i wsp. Prognostic impact of mi-crometastatic tumor cells in the lymph nodes and bone mar-row of patients with completely resected stage I non-small-celllung cancer. J. Clin. Oncol. 2002; 20: 2930–2936.14. Le Pimpec-Barthes F., Danel C., Lacave R. i wsp. Association ofCK19 mRNA detection of occult cancer cells in mediastinallymph nodes in non-small cell lung carcinoma and high risk ofearly recurrence. Eur. J. Cancer 2005; 41: 306–312.15. Kosacka M., Jankowska R. Prognostyczne znaczenie stopniaekspresji cytokeratyny 19 w niedrobnokomórkowym rakupłuca. Pneumonol. Alergol. Pol. 2007; 75: 317–323.

Cytokeratins - tissue and biochemical markers of non-small cell lung cancer

https://journals.viamedica.pl/advances_in_respiratory_medicine/article/download/27953/22767

Cytokeratins - tissue and biochemical markers of non-small cell lung cancer

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Via Medica Journals