Wstęp: Rak płuca (RP) stanowi jeden z najpoważniejszych problemów epidemiologicznych i klinicznych w Polsce i na
świecie. Wyniki leczenia RP są niezadowalające. Jedną z przyczyn wysokiej umieralności z powodu RP jest niski odsetek pacjentów identyfikowanych we wczesnym stadium choroby. Obecnie na świecie prowadzi się kilka programów przesiewowych
RP opartych na tomografii komputerowej (TK). W Polsce dotychczas nie przeprowadzono tego typu badań.
Materiał i metody: Badaniami przesiewowymi objęto mieszkańców Szczecina znajdujących się w grupie podwyższonego
ryzyka zachorowania na raka płuca: wiek 55-65 lat, obie płcie, osoby palące tytoń lub mające w wywiadzie przynajmniej
20 paczkolat palenia. Program zaplanowano na minimum 3 kolejne lata i rozpoczęto 1 maja 2008 roku. Do 31 grudnia 2008 roku
przebadano 3647 osób. Algorytm dalszego postępowania z pacjentami w zależności od rodzaju wykrytych zmian oparto na
protokole International Early Lung Cancer Action Program (IELCAP) oraz na programie NELSON.
Wyniki: Wykryto 25 nowotworów złośliwych, w tym 21 niedrobnokomórkowych RP (17 kobiet, 4 mężczyzn), z tego 70%
w stadium I. W porównywalnej grupie wiekowej diagnozowanej na podstawie objawów odsetek RP w stadium IA wynosił
jedynie 16,8%. Pięćdziesięciu siedmiu chorych operowano, wykonując radykalne wycięcie płata lub płuca z limfadenektomią
śródpiersia w 16 przypadkach. U 3 osób przeprowadzono resekcję brzeżną, u 2 kolejnych segmentektomię. Śmiertelność
okołooperacyjna wyniosła 0%. Usunięto również 3 przerzuty do płuc oraz pobrano wycinki międzybłoniaka złośliwego.
W 32 przypadkach usunięto zmiany łagodne (gruźliczaki, odpryskowiaki, zmiany zapalne, grzybicze, sarkoidalne i inne)
o różnym znaczeniu klinicznym. U 996 osób stwierdzono ogółem 1365 zmian w obrębie klatki piersiowej, które były diagnozowane
zgodnie z przyjętym algorytmem.
Wnioski: Program wczesnego wykrywania nowotworów płuc zainicjowany w Szczecinie pozwolił istotnie zwiększyć liczbę
pacjentów zidentyfikowanych we wczesnym stadium choroby, a następnie leczonych radykalnie. Wykryto znaczną liczbę
zmian o zróżnicowanym znaczeniu klinicznym, podlegających dalszej ocenie.Introduction: Lung cancer (LC) remains one of the most serious epidemiological and clinical challenges both in the world
and Poland. Results of LC therapy are far from satisfaction. One of the reasons of high LC mortality is its late detection.
Currently, few centers in the world conduct LC screening programs based on low-dose spiral computed tomography (CT) of
the chest. There have been no such programs in Poland up to date.
Material and methods: The program of LC early detection based on CT for citizens of Szczecin aged 55-65, who smoked at
least 20 pack/years, was introduced on May 1st 2008 and was planned for 3 years. There were 3647 subjects examined till
December 31st 2008. Algorithm of further action for detected lesions was based on the IELCAP and NELSON trial protocols.
Results: There were 25 malignancies detected, including 21 LC (17 females and 4 males) up to date (70% were in stage I
TNM). In contrast - there was only 16.8% stage IA LC detected in the comparable group diagnosed on the symptoms basis.
Fifty seven patients were treated surgically, of whom 16 underwent lobectomy or pneumonectomy coupled with radical
mediastinal lymphadenectomy. There were 3 wedge resections and 2 segmentectomies performed, too. Perioperative
mortality was 0%. There were 32 benign lesions of different clinical importance resected as well (tuberculoma, hamartoma,
inflammatory, mycotic and sarcoidal lesions). In our group 1365 lesions were detected in 996 persons — they are followed
up in accordance with the IELCAP algorithm.
Conclusions: Early LC detection program initiated in Szczecin resulted in significant increase of stage IA TNM detected
patients subsequently treated radically. There was also a large number of small non malignant lesions detected
