Wstęp: Kolonoskopia wykonywana raz na 10 lat staje
się preferowaną strategią w badaniach przesiewowych
raka jelita grubego, co nakazuje szczególną dbałość
o jej jakość.
Celem badania była analiza jakości 50 148 kolonoskopii
wykonanych w latach 2000-2004 w ramach Ogólnopolskiego
Programu Badań Przesiewowych (PBP)
dla Wczesnego Wykrywania Raka Jelita Grubego.
Materiał i metoda: Analizowano parametry jakości
kolonoskopii (osiągalność kątnicy, częstość wykrywania
gruczolaków) w kolejnych latach trwania PBP.
Liczba ośrodków biorących udział w programie zwiększała
się stopniowo do 40 w 2004 roku. Dodatkowo,
do analizy wybrano jeden z ośrodków, charakteryzujący
się wysoką jakością wykonywanych zabiegów
(wybrany ośrodek).
Wyniki: Osiągalność kątnicy w kolejnych latach poprawiała
się. W całym programie w 2000 roku wyniosła
85,4%, a w 2004 roku 93,5%. W wybranym ośrodku
wyniosła odpowiednio 92,9% i 96,7%, osiągając
rekomendowany poziom co najmniej 95%. W całym
programie częstość wykrywania gruczolaków wyniosła
14,1% (11,4% u kobiet, 19,2% u mężczyzn). Nie
zaobserwowano wzrostu tego parametru w kolejnych
latach trwania programu, co mogło być spowodowane
sukcesywnym włączaniem nowych ośrodków.
W wybranym ośrodku częstość wykrywania gruczolaków
wyniosła 21,1% (17,3% u kobiet i 29,0% u mężczyzn),
przewyższając wymogi zawarte w wytycznych (≥ 15% u kobiet i ≥ 25% u mężczyzn). Tu również
nie zaobserwowano poprawy tego parametru w kolejnych
latach.
Badania wykonywane bez znieczulenia były bardzo
dobrze lub dobrze tolerowane przez 75,1% badanych
osób w całym programie i przez 79,1%
w wybranym ośrodku. W odniesieniu do badań
w znieczuleniu odsetki te wynoszą odpowiednio
81,8% i 97,7%. W wybranym ośrodku znieczulenia
wykonywane były z udziałem anestezjologa, podczas
gdy w większości pozostałych ośrodków stosowano
głównie analgosedację z użyciem prostych
leków przeciwbólowych i sedatywnych. U osób źle
tolerujących badanie częstość wykrywania gruczolaków
była niższa (11,0% dla całego programu
i 14,1% w wybranym ośrodku) niż u osób z bardzo
dobrą tolerancją (14,9% w całym programie i 22,4%
w wybranym ośrodku).
Wnioski: Kontrola jakości kolonoskopii stanowi ważny
element PBP. Możliwe jest osiągnięcie parametrów
jakości rekomendowanych w wytycznych światowych.
Kolonoskopię bez znieczulenia dobrze lub
bardzo dobrze toleruje większość badanych. Badania
wykonywane przez endoskopistów z dobrymi parametrami
jakości są lepiej tolerowane. W trakcie
bardzo dobrze tolerowanych badań częściej stwierdza
się gruczolaki.
Gastroenterologia Kliniczna 2009, tom 1, nr 1, 45-5
