For many years now, the media have reported increasing popularity of the aftermath. These sub­stances are gaining increasing interest among young people. Social media and forums are surprisingly informative in their ability to quickly and easily acquire dangerous substances without incurring the consequences. This article describes the story of a young man who surprised the distant consequences of poisoning with dangerous substances.Od wielu lat media informują o coraz większej popularności stosowania dopalaczy. Substancje te budzą coraz większe zainteresowanie, przede wszystkim wśród ludzi młodych. Media i fora spo­łecznościowe w zaskakująco interesujący sposób informują o możliwości szybkiego i łatwego nabycia niebezpiecznych substancji bez ponoszenia konsekwencji. Niniejszy artykuł opisuje historię młodego człowieka, którego zaskoczyły odległe konsekwencje związane z zatruciem niebezpiecznymi substancjami

Kołacz, Joanna

Krasucka, Wioletta

Polish

Od wielu lat media informują o coraz większej popularności stosowania dopalaczy. Substancje te budzą coraz większe zainteresowanie, przede wszystkim wśród ludzi młodych. Media i fora spo­łecznościowe w zaskakująco interesujący sposób informują o możliwości szybkiego i łatwego nabycia niebezpiecznych substancji bez ponoszenia konsekwencji. Niniejszy artykuł opisuje historię młodego człowieka, którego zaskoczyły odległe konsekwencje związane z zatruciem niebezpiecznymi substancjami.For many years now, the media have reported increasing popularity of the aftermath. These sub­stances are gaining increasing interest among young people. Social media and forums are surprisingly informative in their ability to quickly and easily acquire dangerous substances without incurring the consequences. This article describes the story of a young man who surprised the distant consequences of poisoning with dangerous substances

Via Medica Journals

155AKTUALNOŚCI W PIELĘGNIARSTWIE NEFROLOGICZNYM Forum Nefrologiczne2017, tom 10, nr 2, 155–158Copyright © 2017 Via MedicaISSN 1899–3338ABSTRACTFor many years now, the media have reported in-creasing popularity of the aftermath. These sub-stances are gaining increasing interest among young people. Social media and forums are sur-prisingly informative in their ability to quickly and easily acquire dangerous substances without in-curring the consequences. This article describes the story of a young man who surprised the distant consequences of poisoning with dangerous sub-stances.Forum Nefrol 2017, vol 10, no 2, 155–158Key words: afterburners, poisoning, patient careAdres do korespondencji:mgr Joanna Kołacz Centrum Dializa II Sp. z o.o. Oddział Zakopane ul. O. Balzera 15, 34–500 Zakopane tel./ faks: +18 200 14 62,  tel. kom.: 503 076 004 e-mail: jkk1@wp.plJoanna Kołacz1, Wioletta Krasucka2 1Centrum Dializa II Sp. z o.o., Oddział Zakopane,  2Centrum Dializa II Sp. z o.o., Oddział WadowiceOpieka pielęgniarska nad chorym  z niewydolnością nerek po zatruciu dopalaczamiNursing care of patients with kidney failure after intoxication boostersWSTĘPWedług raportów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) ostre zatrucia wywołane substancjami niebez-piecznymi, skutkujące dysfunkcją wielona-rządową, są jednocześnie czwartą przyczyną zgonów wśród osób dorosłych na świecie. Do-palacze to potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoak-tywne, które nie znajdują się na liście środków kontrolowanych przez ustawę o przeciwdzia-łaniu narkomanii Na szczególną uwagę zwra-ca fakt, że powszechne stosowanie dopalaczy niesie za sobą nieprzewidywalne skutki, jakie często obserwuje się w placówkach medycz-nych. Charakterystyczną cechą przyjmowanych substancji jest znaczny problem z ich identyfi-kacją w materiale laboratoryjnym (krew, mocz, wymiociny). Przyczyną tego zjawiska jest bogata złożoność chemiczna, a tym samym trudna do oceny zróżnicowana farmakokinetyka. Pato-mechanizm dysfunkcji nerek w odniesieniu do dopalaczy ściśle koreluje z toksycznym uszko-dzeniem miąższu nerek, a następnie zabloko-waniem przepływu cewkowego wraz z nagroma-dzeniem się kompleksów wielocząsteczkowych. Do konsekwencji powyższych mechanizmów zalicza się obniżenie ciśnienia w drobnych na-czyniach nerkowych, a tym samym niedokrwie-nie i ostrą martwicę cewek nerkowych. Rozwój przewlekłej niewydolności jest możliwy u tych pacjentów, u których wcześniej istniało nieroz-poznane uszkodzenie nerek. W Polsce z po-wodu ostrych zatruć hospitalizuje się rocznie około 20–30 tysięcy dorosłych oraz kilkanaście tysięcy dzieci w różnym wieku. Szacuje się, że w następstwie ostrego zatrucia umiera kilkaset osób rocznie. Śmiertelność wśród osób uzależ-nionych od dopalaczy jest kilkakrotnie wyższa niż w grupie osób nadużywających innych le-ków, używek oraz alkoholu. Niniejszy artykuł przedstawia zadania pielęgniarki w odniesieniu do bardzo młodego pacjenta z uszkodzeniem nerek na skutek długotrwałego i niekontrolo-wanego spożywania dopalaczy. W szczególny sposób zwrócono uwagę na główne problemy pielęgnacyjne wynikające z zatrucia organizmu. vvWedług raportów Światowej Organizacji Zdrowia ostre zatrucia wywołane substancjami niebezpiecznymi skutkują dysfunkcją wielonarządowąccvvPatomechanizm dysfunkcji nerek w odniesieniu do dopalaczy ściśle koreluje z toksycz-nym uszkodzeniem miąższu nerek, a następnie zablo-kowaniem przepływu cewkowego wraz z nagromadzeniem się kompleksów wielocząsteczko­wychccForum Nefrologiczne 2017, tom 10, nr 2156OPIS PRZYPADKUMężczyzna (lat 30) w stanie zagrożenia ży-cia po zatruciu dopalaczami został przywiezio-ny w maju 2015 roku przez zespół ratownictwa medycznego na szpitalny oddział ratunkowy jednego z małopolskich szpitali. Po wykona-niu badania przedmiotowego i podmiotowego u pacjenta stwierdzono narastanie wskaźników nerkowych oraz konieczność przeprowadzenia zabiegu hemodializy w trybie pilnym. W chwili przyjęcia do szpitala pacjent był bardzo pobu-dzony i nie było możliwości nawiązania z nim kontaktu słowno-logicznego. Z tego powodu podjęto próbę określenia przyczyny zaburzeń w sferze fizycznej oraz emocjonalnej przy wy-korzystaniu wywiadu przeprowadzonego z od najbliższą rodziną (żona). Uzyskano informa-cję, że w okresie ostatnich 6 miesięcy mężczy-zna nadużywał alkoholu i papierosów. Kobieta podejrzewała męża o eksperymentowanie ze środkami psychoaktywnymi nieznanego po-chodzenia — jak to określiła: „dopalaczami” — o czym świadczyły resztki kolorowych, ma-łych „saszetek”, które znalazła w odzieży męża. Pacjent był mężczyzną z wyższym wykształce-niem, pracował w dobrze prosperującej firmie z kapitałem zagranicznym, był bezdzietny. Większość czasu spędzał w delegacjach i wy-jazdach służbowych. Od pewnego czasu żona zaobserwowała u pacjenta takie objawy, jak: nadmierne rozdrażnienie, pobudzenie psy-choruchowe, agresywność, drżenie mięśniowe, brak zmęczenia oraz przyśpieszenie toku my-ślowego, a nawet stany lękowe. Sporadycznie pacjent uskarżał się na objawy somatyczne: nadmierne kołatanie serca, ból głowy i szum w uszach, krwawienie z nosa, jednak nigdy nie wykonywał pomiaru ciśnienia tętniczego i tęt-na, a symptomy wiązał raczej z charakterem wykonywanej pracy.Podczas procedur związanych z hospi-talizacją pacjent był nieprzytomny. Wynik GCS (Glasgow Coma Scale) oceniono na 8 pkt. Źrenice równe, reagujące na światło, pobudzony psychoruchowo, niespokojny, za-grażający bezpieczeństwu własnemu i perso-nelu sprawującego nad nim opiekę. Podjęto próbę złagodzenia zaistniałych objawów oraz poprawy samopoczucia pacjenta (tab. 1). Ze względu na obserwowaną hipertensję oraz anurię, a także wysokie wartości wskaźników niewydolności nerek nie podejmowano próby wymuszenia diurezy z wykorzystaniem podaży płynów nawadniających oraz podania diurety-ków pętlowych. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności kliniczne, potwierdzone nara-stającą kwasicą metaboliczną, podjęto decy-zję o rozpoczęciu dializoterapii jako leczenia z wyboru ratującego życie. Zaimplantowano cewnik czasowy w żyle szyjnej wewnętrznej prawej. Wykonano 3 zabiegi hemodializy, nie uzyskując spektakularnej poprawy klinicznej. Diureza nie powróciła do granic normatyw-nych, a ciągu w kolejnych 2 dni wskaźniki wydolności nerek nadal świadczyły o ich nie-wydolności. Po zakończeniu leczenia obja-wowego ostrej niewydolności nerek (ONN) wystąpiła progresja niewydolności nerek, której wysoce prawdopodobną przyczyną było zatrucie dopalaczami. Do grudnia 2016 roku pacjent był przewlekle dializowany z wyko-rzystaniem przetoki tętniczo-żylnej w okolicy lewego przedramienia [4-godzinne sesje dia-lizacyjne 3 × tygodniowo, QB 300 ml/min, średni przybór masy ciała między dializami: 2500–3000 ml]. W okresie przewlekłej tera-pii hemodializą rozważano dokonanie trans-plantacji od dawcy żywego, którym miała być żona. Nie doszło do tego ze względu na liczne niezgodności w układzie immunologicznym biorcy oraz potencjalnego dawcy. Przedsta-wiony schemat leczenia farmakologicznego oraz nerkozastępczego (hemodializa) okazał się bardzo korzystny; u pacjenta uzyskano wyrównanie ciśnienia tętniczego, wskaźników nerkowych (stężenia mocznika, kreatyniny), normalizację masy ciała oraz poprawę ogól-nego samopoczucia. W grudniu 2016 roku chory otrzymał wezwanie do przeszczepienia nerki i został przekazany do jednego z ośrod-ków transplantacyjnych. DYSKUSJAPrzypadek pacjenta opisanego w niniej-szym artykule stanowi przykład jednej z wielu statystyk zatruć dopalaczami w Polsce, które w podmiotach leczniczych kwalifikowane są nadal jako tzw. inne zatrucia. Spożycie jakich-kolwiek dopalaczy wiąże się zawsze z ryzykiem zdrowotnym i negatywnymi skutkami uboczny-mi. Leczenie zatruć dopalaczami stwarza po-ważne problemy, gdyż wciąż nie są znane składy tych specyfików. Należy pamiętać, że terapia nerkozastępcza hemodializą w ostrej niewydol-ności nerek nie leczy przyczyn, a jedynie ogra-nicza się do łagodzenia skutków zatrucia. Prze-wlekła niewydolność nerek to wieloobjawowy zespół chorobowy będący efektem uszkodzenia nerek, który może wystąpić w wyniku ciężkiego zatrucia trudnymi do wykrycia substancjami vvRozwój przewlekłej niewydolności jest możliwy u tych pacjentów, u których wcześniej istniało nierozpoznane uszkodzenie nerekccvvTerapia nerkozastępcza hemodializą w ostrej niewydolności nerek nie leczy przyczyn, a jedynie ogranicza się do łagodzenia skutków zatruciaccJoanna Kołacz, Wioletta Krasucka, Opieka pielęgniarska nad chorym z niewydolnością nerek po zatruciu dopalaczami 157vvUszkodzenie funkcji nerek w przebiegu zatrucia dopalaczami (ostra niewydolność nerek) wymagające leczenia hemodializą polega na wyrównywaniu zaburzeń wodno­ -elektrolitowych, kwasowo-zasadowych oraz złagodzeniu objawów mocznicyccTabela 1. Plan procesu pielęgnowania pacjenta z niewydolnością nerek po zatruciu dopalaczamiDiagnoza pielęgniarska  — cel opiekiPlanowanie i realizacja zaplanowanych działańUzasadnienie  — ocena działańPacjent nieprzytomny — GCS 8 pkt, niespokojny, pobudzony psychoruchowo, agresywny, za-grażający bezpieczeństwu włas­nemu i personelu sprawującego nad nim opiekę — zapewnienie bezpieczeństwa, przygotowanie pacjenta do hemodializyZastosowanie przymusu bezpośredniego (pasy) umożliwiającego wykonanie proce-dur medycznych wynikających z leczeniaObserwacja stanu świadomości i zaburzeń neurologicznych — GCSPodanie leku uspokajającego (midazolam)Ocena glikemiiUnieruchomienie pacjenta poprzez zastosowanie pasów i podanie środków uspokajających pozwoliło na wykona-nie zabiegu hemodializy — glikemia 159 mg/dlUszkodzenie funkcji nerek w przebiegu zatrucia dopalacza-mi (ostra niewydolność nerek) wymagające leczenia hemodia-lizą — wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych oraz kwasowo-zasadowych, łagodze-nie objawów mocznicyPrzygotowanie pacjenta i stanowiska do hemodializyPrzeprowadzenie zabiegu Ocena stanu ogólnego pacjenta: stan świa-domości — GCS, nawodnienie, obrzęki, zabarwienie skóry, nudności i wymiotyStały pomiar wskaźników życiowych: ciś-nienie tętnicze, tętno, saturacja, temperatura ciałaOcena funkcjonowania dostępu naczynio-wegoPrzygotowanie i podawanie środków anty-koagulacyjnych w czasie hemodializyKontrola badań biochemicznychZabieg hemodializy przeprowadzono bezpiecznie i efektywnie: czas dializy —180 min, QB — 200 ml/min,  UF całkowita — 1500–2000 mlBadania laboratoryjne przed hemodiali-zą: kreatynina — 10,8 mg/dl, mocznik — 36 mmol/l, Na — 140 mmol/l, K — 7,0 mmol/l; morfologia: RBC — 4,32 mln/l, WBC — 8,5 tys./µl, Hb — 11,4 g/dl, HT — 36%, PLT — 216; glukoza — 159 mg/dl Badania laboratoryjne po hemodiali-zie: kreatynina — 8,4 mg/dl mocznik — 28 mmol/l, K — 5,4 mmol/lObrzęki w przebiegu ostrej niewydolności nerek w okolicy podudzi — łagodzenie obrzę-ków, profilaktyka powikłańOcena stopnia przewodnienia Ocena diurezyOcena lokalizacji, narastania i obwodów kończyn dolnychOgraniczenie podawanych płynów adekwat-nie do diurezy i UF całkowitejOcena wskaźników niewydolności nerekZastosowanie drenażu ułożeniowego kończyn dolnychUtrzymanie czystości skóryPo wykonaniu hemodializy samopoczu-cie pacjenta uległo poprawie, obrzęki się zmniejszyłyUzyskano wyrównanie stanu hemodyna-micznego choregoObecność w organizmie pacjenta ksenobiotyków nasilających objawy niewydolności nerek — zabezpieczenie materiału laboratoryjnego (wydzieliny, wydaliny, krew) przed dostar-czeniem do laboratoriumPobranie i zabezpieczenie materiału do badań biochemicznych i toksykologicznychNie zidentyfikowano ksenobiotyku. Ocena wielkości przyjmowanej dawki była niemożliwa ze względu na zawar-tość w dopalaczach wielu substancji czynnych, które podlegają znacznym wahaniom dobowymNadal nie ma uniwersalnej i specyficznej odtrutki, która odwracałaby działanie danej substancji chemicznej zawartej w dopalaczachUtrudnione oddychanie spowo-dowane zatruciem — ułatwienie oddychaniaUłożenie pacjenta z wykorzystaniem udo-godnień pozycji półwysokiej (semi Fowlera)Tlenoterapia przez wąsy w ilości 2 l/minStałe monitorowanie układu oddechowego: pomiar liczby oddechów, ocena jakości oddechu i toru oddychania, pomiar saturacji — SpO2Obserwacja zabarwienia powłok skórnychStała obecność personelu medycznego przy chorymZapewnienie prawidłowego mikroklimatu sali poprzez wietrzenie, utrzymanie wil-gotności powietrza w granicach 50–70%, utrzymanie temperatury 18–20°CPoprawa wydolności oddechowejcd. →Forum Nefrologiczne 2017, tom 10, nr 2158w organizmie człowieka o bliżej nieokreślonym działaniu. Interdyscyplinarna opieka pielęg-niarska nad pacjentem w ostrej i przewlekłej niewydolności nerek wymaga dokładnej obser-wacji stopnia niewydolności, odpowiedniego rozpoznawania problemów pielęgnacyjnych, indywidualnego planowania działań i realizacji opieki pielęgniarskiej. Opisany przykład powi-nien być przestrogą dla osób, które ekspery-mentują z używaniem substancji niewiadomego pochodzenia oraz w nieodpowiedzialny sposób narażają się na ryzyko utraty życia. vvInterdyscypli narna opieka pielęgniarska nad pacjentem w ostrej i przewlekłej niewydolności nerek wymaga dokładnej obserwacji stopnia niewydolności, odpowiedniego rozpoznawania problemów pielęgnacyjnych, indywidualnego planowania działań i realizacji opieki pielęgniarskiejccDiagnoza pielęgniarska  — cel opiekiPlanowanie i realizacja zaplanowanych działańUzasadnienie  — ocena działańNagły wzrost ciśnienia tętniczego — wyrównanie wskaźników ciśnienia tętniczego Stałe monitorowanie wskaźników ciśnienia tętniczego Podanie leku hipotensyjnego (urapidyl)W wyniku zastosowanych działań ciśnie-nie tętnicze obniżyło się do wartości 190/130 mm HgZaburzenia rytmu serca na skutek hiperkaliemii — zapo-bieganie wystąpieniu zaburzeń rytmu serca i nagłego zgonu z przyczyn sercowo-naczynio-wychStałe monitorowanie w czasie trwania he-modializy: układ sercowo­naczyniowy: EKG, pomiar ciśnienia tętniczego i tętnaKontrola zabarwienia powłok skórnych i powrotu kapilarnegoFarmakoterapiaOcena wartości stężeń potasu w surowicy przed zabiegiem hemodializyWykluczenie kwasicy metabolicznej  — gazometria tętnicza Odpowiedni dobór płynów dializacyjnych.Ocena wskaźników elektrolitowych po hemodializieWszystkie zaplanowane działania odno-towano w karcie intensywnej obserwacji chorego. Ciśnienie tętnicze w granicach 190/130 mm Hg, tętno w granicach 100–105 uderzeń/min. Stężenie K: przed hemodializą — 7,0 mmol/l, po hemodia-lizie — 6,4 mmol/lNudności i wymioty w trakcie zabiegu hemodializy — profilak-tyka zaburzeń wodno-elektro-litowych, zapewnienie higieny osobistejZmniejszenie nieprzyjemnych dolegliwości związanych z wymiotamiOchrona pacjenta przed zachłyśnięciemUnieruchomienie w łóżkuPodaż płynów drogą dożylnąZapewnienie czystości choremu (bielizna oso-bista i pościelowa, miska nerkowata, lignina)Kontynuowano obserwację podstawo-wych parametrów życiowych, prowadząc kartę obserwacyjną pacjenta, monitorując układ sercowo­naczyniowy oraz bilans płynów. Zwracano uwagę na charakter wy-miotów i odnotowywano ich ilość i jakość w karcie obserwacyjnej pacjentaRyzyko zakażenia związane z im-plantacją czasowego cewnika naczyniowego do hemodializy (żyła szyjna wewnętrzna prawa) — zapewnienie drożności dostępu naczyniowego, ograniczanie ryzy-ka zakażeń dostępu naczyniowegoPrzestrzeganie zasad związanych z obsługą dostępu naczyniowego (cewnika naczynio-wego do hemodializy)Kontrola drożności dostępu naczyniowego do hemodializy pod kątem ryzyka zakrzepicyZmiana opatrunku i kontrola ujścia wokół cewnika naczyniowegoCodziennie obserwowano miejsce implantacji cewnika naczyniowego do hemodializy pod kątem drożności naczyniowej i ryzyka zakażenia. Wyniki obserwacji naczynia i cechy drożności odnotowywano w karcie obserwacji cewnika naczyniowegoObecność cewnika Foleya w pę-cherzu moczowym — ocena godzinowej ilości oddawanego moczu Kontrola diurezyObserwacja makroskopowa moczuProwadzenie bilansu oddanego moczuKontrola ujścia cewki moczowej i higiena krocza  Zastosowanie środków odkażających drogi moczoweU pacjenta stwierdzono anurię — 50 ml moczu podbarwionego krwiąBilans płynów odnotowywano w karcie bilansu płynów przyjętych i wydalonychTabela 1 (cd.). Plan procesu pielęgnowania pacjenta z niewydolnością nerek po zatruciu dopalaczamiSTRESZCZENIEOd wielu lat media informują o coraz większej popularności stosowania dopalaczy. Substancje te budzą coraz większe zainteresowanie, przede wszystkim wśród ludzi młodych. Media i fora spo-łecznościowe w zaskakująco interesujący sposób informują o możliwości szybkiego i łatwego na-bycia niebezpiecznych substancji bez ponoszenia konsekwencji. Niniejszy artykuł opisuje historię młodego człowieka, którego zaskoczyły odległe konsekwencje związane z zatruciem niebezpiecz-nymi substancjami. Forum Nefrol 2017, tom 10, nr 2, 155–158Słowa kluczowe: dopalacze, ksenobiotyki, zatrucie, opieka nad chorym

Nursing care of patients with kidney failure after intoxication boosters

https://journals.viamedica.pl/forum_nefrologiczne/article/download/54452/41037

Opieka pielęgniarska nad chorym z niewydolnością nerek po zatruciu dopalaczami

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Via Medica Journals