Wstęp Nadciśnienie tętnicze stanowi najczęstszą patologię
układu krążenia. Skuteczność leczenia, pomimo
dostępności sprawdzonych metod, jest nadal
wysoko niezadowalająca. Chorzy na nadciśnienie tętnicze
obarczeni są szczególnie wysokim ryzykiem
powikłań sercowo-naczyniowych. Jedną z głównych
przyczyn nieskuteczności leczenia jest brak współpracy
pacjenta z lekarzem. PP400M to wieloośrodkowy
projekt interwencyjny i badawczy, mający na
celu poprawę wykrywania i skuteczności terapii najczęstszych
czynników ryzyka chorób układu sercowo-
naczyniowego oraz poszerzenie wiedzy na temat
zdrowego żywienia. Celem badania była ocena skuteczności
programu edukacji realizowanego wśród
pacjentów dotychczas nieleczonych, z niedawno wykrytym
nadciśnieniem tętniczym oraz zaburzeniami
gospodarki lipidowej i węglowodanowej.
Materiał i metody W 268 miejscowościach, liczących
poniżej 8000 mieszkańców, w latach 2003-2005 przeprowadzono
zajęcia edukacyjne dla 10 720 pacjentów
z nowo wykrytym nadciśnieniem lub zaburzeniami
metabolicznymi. W każdym z tych ośrodków
utworzono i przeszkolono zespół edukacyjny, składający
się z lekarza i pielęgniarki. Edukacja nowo
wykrytych chorych prowadzona była przez zespoły
edukatorskie w ośmioosobowych grupach. Wyszkolone
w programie zespoły edukacyjne po zakończeniu
realizacji programu mogą dalej uczyć pacjentów,
używając przekazanych nieodpłatnie pomocy
edukacyjnych. Analizą skuteczności programu objęto 10 720 pacjentów (kobiety 66,39%, mężczyźni 33,61%,
śr. wiek 59,39 ± 13,2 roku, BMI 27,95 ± 5,13 kg/m2,
śr. RR 147,75 ± 27,393/90,82 ± 13,602 mm Hg).
Wyniki Większość chorych z niedawno wykrytym
nadciśnieniem oczekuje informacji na temat chorób
układu krążenia (91%), a jedynie 9% ocenia swoją
wiedzę jako wystarczającą. Po zajęciach edukacyjnych
większość pacjentów chciałaby mieć wpływ na
swoje leczenie (90,77%) oraz deklaruje chęć wykonywania
pomiarów tętniczych w domu (92,52%). Ponad
90% zdaje sobie sprawę iż pomiary wykonywane
w domu mają znaczenie w leczeniu nadciśnienia tętniczego.
Po przeprowadzeniu szkolenia wzrósł poziom
wiedzy na temat czynników ryzyka chorób
układu krążenia, jak również wpływu ich modyfikacji
na skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego.
W wyniku przeprowadzonych zajęć edukacyjnych
zaobserwowano wzrost poziomu wiedzy pacjentów
na temat zasad postępowania farmakologicznego;
58,51% pacjentów przed edukacją zanegowało
stwierdzenie, że prawidłowe ciśnienie tętnicze
w trakcie leczenia usprawiedliwia odstawienie przepisanego
leku, po edukacji - 76,20%. Zaobserwowano
wzrost świadomości pacjentów na temat występowania
potencjalnych działań niepożądanych.
Wnioski Istnieje duże zapotrzebowanie na informacje
dotyczące chorób układu krążenia wśród osób
z noworozpoznanymi zaburzeniami - nadciśnieniem
tętniczym i zaburzeniami gospodarki lipidowej
i węglowodanowej. Pacjenci z dopiero co rozpoznanym
nadciśnieniem tętniczym dobrze identyfikują
czynniki ryzyka chorób układu krążenia, jednak
poziom ich wiedzy o zasadach farmakoterapii jest
niewystarczający. Edukacja pacjentów jest skutecznym
narzędziem, pomagającym przekazać i rozszerzyć
wiadomości na temat choroby, czynników ryzyka
i sposobów terapii.Background Hypertension is the most common cardiovascular
pathology. Treatment efficacy, despite effective methods,
is still highly unsatisfactory. Hypertensive patients are
at high risk of cardiovascular complications. One of the
reasons for treatment poor effects is lack of patient-doctor
cooperation.
PP400M is multicenter, intervention and research project
which aim was to improve efficacy of screening and reduction
of major cardiovascular risk factors and improvement
of healthy diet knowledge. The aim of the study was to
evaluate effectiveness of educational program designed for
newly diagnosed patients with hypertension, dyslipidaemia
and glucose intolerance.
Material and methods In 268 small cities and villages of
up to 8000 habitants in years 2003-2005 the educational
program was implemented. 10 720 patients with newly
diagnosed metabolic disturbances were invited to participate
in education program. The meetings were held by
teams of nurse and a physician.
The eight people groups met during two meetings, held
weekly. The first meeting was devoted to risk factors, diet and self blood pressure measurement, during second meeting
the rules of hypertension pharmacotherapy were discussed.
Teams instructed to implement the program were
given free educational materials to continue with the program
later.
Participants in education meetings 66.39% were women and
33.61% men. The efficacy analysis was performed on 10 720
patients (mean age 59.39 ± 13.2 ys., BMI 27.95 ± 5.13 kg/m2,
mean RR 147.75 ± 27.393/90.82 ± 13.602 mm Hg).
Results Most patients (91%) with newly diagnosed hypertension
expect to be offered more information on cardiovascular
diseases, only 9% asses their knowledge as good.
After education meetings most of the patients (90.77%)
want to be involved in treatment process, and declare the
will to perform blood pressure measurement at home
(92.52%). More than 90% of patients realize that home
blood pressure measurement is important in hypertension
management. After education knowledge level on risk factors
increases as well as awareness on importance of lifestyle
modification in treatment of hypertension. After education
there is a marked improvement in knowledge on
hypertension pharmacotherapy rules. We also observed increase
of side effects awareness among patients after education
meetings.
Conclusions There is a strong need for information concerning
cardiovascular diseases among newly diagnosed patients
with hypertension, dyslipidaemia and glucose intolerance.
Newly diagnosed patients identify well cardiovascular risk
factors, but knowledge about pharmacotherapy rules is very poor. Patient education is an effective tool in improving
patients knowledge on disease, risk factors and methods of
therapy
