Wstęp W dotychczasowych analizach statystycznych
dotyczących różnych aspektów zastosowania pojęcia
ryzyko wystąpienia danego zdarzenia w badaniach
prospektywnych podstawę stanowiły pomiary czynników
ryzyka dokonane w czasie badania początkowego.
Mierzone w okresie obserwacji odległej (follow-up)
wartości tych czynników ryzyka zmieniają się w czasie
i zmienia się także ich wartość predykcyjna. Wartość
prognostyczna danego czynnika jest korygowana
naturalną jego zmianą w czasie i ocenia się wówczas
współczynnik "rozcieńczenia" (dilution ratio).
Celem pracy było określenie wartości współczynnika
"rozcieńczenia" (dilution ratio) ciśnienia tętniczego
obserwowanego w latach 1984-1998 i jego wpływ na
ryzyko zgonu kardiologicznego w grupie mieszkańców
Warszawy poddanych obserwacji w ciągu 14 lat.
Materiał i metody Przedmiotem badania była grupa
2646 mężczyzn i kobiet w wieku 35-64 lat zamieszkujących
dzielnice Praga Południe i Praga Północ,
zbadanych w 1984 roku i poddanych obserwacji
w okresie do 1998 roku pod względem wystąpienia zgonu kardiologicznego; 699 osób zbadanych w 1984
roku było następnie kontrolowanych w 1988 i 1993
roku. We wszystkich badaniach oceniono wartości
ciśnienia skurczowego (SBP) i rozkurczowego
(DBP) mierzone aparatem rtęciowym, wiek oraz
wiele innych czynników ryzyka zgonu spowodowanego
chorobami układu krążenia.
Wyniki W okresie 1984-1993 trzykrotnie przeprowadzono
badania wylosowanej grupy. Liczba zbadanych
przedstawiała się następująco: w 1984 roku
- 1309 mężczyzn i 1337 kobiet, w 1988 roku - 348
mężczyzn i 351 kobiet, w 1993 roku - 296 mężczyzn
i 307 kobiet. W okresie 14 lat stwierdzono 249
zgonów kardiologicznych [178 (13,6%) wśród mężczyzn,
71 (5,3%) wśród kobiet].
Analiza regresji Coxa wykazała istotny wpływ SBP
i DBP na ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych
w I badaniu i ryzyko to wzrastało z wyższym
o 1 mm Hg SBP o 2,7% i 4% wraz ze wzrostem DBP
o 1 mm Hg. Analiza otrzymanych wartości ryzyka
względnego dla badania II i III wykazała stopniowe
zmniejszanie się wpływu ciśnienia tętniczego na ryzyko
zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych. Jest
to spowodowane efektem rozcieńczenia (dilution)
wpływu ciśnienia w czasie obserwacji odległej.
W ocenie współczynnika rozcieńczenia w I badaniu
zastosowano podział kwartylowy wartości SBP
i DBP. Wartości tego współczynnika wynoszą odpowiednio:
dla SBP - 0,69 i 0,58 dla mężczyzn oraz
0,70 i 0,55 dla kobiet, a dla DBP - 0,67 i 0,58 dla
mężczyzn oraz 0,66 i 0,52 dla kobiet.
Po uwzględnieniu współczynnika rozcieńczenia w modelu
Coxa wartości ryzyka względnego zgonu dla II
i III badania są zbliżone i nie różnią się statystycznie.
Wnioski 1. Współczynnik rozcieńczenia (dilution ratio)
jest miarą wygasania siły predykcyjnej badanego
czynnika ryzyka w czasie obserwacji odległej.
2. Nieuwzględnianie w badaniach prospektywnych
współczynnika rozcieńczenia prowadzi do niedoszacowania
wartości predykcyjnej badanego czynnika
ryzyka. 3. Prowadzenie metaanaliz połączonych wyników
różnych badań wymaga włączenia do modelu
współczynnika rozcieńczenia.Background The measurement of risk factors at the beginning
of the study is the base of up to date various statistic
analyzes concerning risk of incidence occurrence in prospective
studies. At follow-up period the risk factors change
as well as their predictive value. The factors’ predictive
value is connected by natural time-dependent variability.
Then the dilution ratio was evaluated.
This study aimed to investigate the regression dilution ratio
of blood pressure SBP and DBP on the risk of cardiovascular
death (CD) during 14-years follow-up period.
Material and methods The CD risk was evaluated in the
population of 2646 Warsaw inhabitants (male and female)
aged 35-64. 99 individuals were first time examined in
1984, then followed-up in 1988 and 1993. At every examination
blood pressure-SBP and DBP, age and other CVD
risk factors were assessed. For the estimation of risk of
CD the Cox proportional hazards model was applied.
Results During 14-years period the 249 CDs were confirmed
in whole examined group. SBP and DBP at baseline
were significant risk factors of CD. The relative risks were 1.027 in men and 1.028 in women for SBP and 1.04
in men and 1.04 in women for DBP. For the next points of
examinations the influence of blood pressure on the risk of
CD decreased. According to the quartiles of SBP and DBP
dissection at baseline, the increase of mean values these
factors were observed in the l quartile and the decrease of
these means were observed in IV quartile. The regression
dilution ratios were ca 0.70 for SBP and 0.67 for DBP
between 1984 and 1988 and 0.56 for SBP and 0.54 for DBP
between 1984 and 1993. After correction of SBP and DBP
according to the dilution ratios the relative risks were almost
the same for 1984, 1988 and 1993 screens.
Conclusions 1. The regression dilution ratio measures the
decrease of predictive power of risk factor in follow-up
study.2. If the dilution ratio in not included in the analysis
the predictive value of risk factors in underestimated.3. Especially regression dilution ratio is recommended in
meta-analysis studies
