Contemporary methods of self-control and their use in children and teenagers with type 1 diabetes

Abstract

Sukcesem współczesnej diabetologii jest wypracowanie kompleksowego leczenia substytucyjnego i objawowego, które jest efektywne i umożliwia normalne życie chorych na cukrzycę, pod warunkiem sumiennego przestrzegania przez pacjenta określonych reguł i obowiązków. Jest to szczególnie istotne dla pacjentów młodych, gdyż skuteczna terapia przekłada się nie tylko na ich aktualną dobrą kondycję fizyczną, ale także na prawidłowy rozwój psychofizyczny, emocjonalny i społeczny, nie naznaczony piętnem przewlekłych powikłań cukrzycowych. Jednym z takich obowiązków, a zarazem fundamentem całego procesu terapeutycznego cukrzycy jest samokontrola, czyli wszystkie działania wykonywane przez pacjenta w celu oceny wyrównania metabolicznego i ryzyka rozwoju lub też postępu powikłań, a także w celu kontroli i wpływania na własny stan zdrowia. Stanowi ona podstawę do wprowadzania zmian w leczeniu insuliną. Do elementów samokontroli należą: oznaczanie stężenia glukozy we krwi za pomocą glukometrów i/lub systemów ciągłego monitorowania glikemii, oznaczanie stężenia glukozy i ciał ketonowych w moczu, prowadzenie dzienniczka samokontroli, oznaczanie ciśnienia tętniczego, pielęgnacja stóp, a także systematyczne badania kontrolne, wysiłek fizyczny, dieta i edukacja. Wśród wymienionych elementów samokontroli najistotniejsze jest oznaczanie glikemii, gdyż na wynikach samokontroli stężenia cukru we krwi opiera się ocena wyrównania metabolicznego oraz codzienne prowadzenie modyfikacji w leczeniu, które wobec nieregularnego trybu życia dzieci i młodzieży staje się dużym wyzwaniem dla pacjentów, ich rodziców i lekarzy diabetologów. W niniejszej pracy zostały przedstawione pojęcia, metodologia, elementy i znaczenie samokontroli, rola i znaczenie wysiłku fizycznego oraz diety, jako elementów samokontroli. Omówiono również najnowsze urządzenia stosowane w samokontroli i analizie danych, a także znaczenie aspektów psychoemocjonalnych w samokontroli u młodych pacjentów z cukrzycą.The success of contemporary diabetology is the development of a comprehensive supportive care that is effective and allows for normal life with diabetes as long as the patient diligently complies with certain rules and responsibilities. This is especially important in case of young patients, as effective therapy does not only affect their current physical condition, but also the proper psychological, emotional and social development not marked by chronic diabetic complications. One of these duties, which is also the foundation of the entire therapeutic process, is self-control, namely all the actions undertaken by the patient in order to evaluate their metabolic status and risk of complications or progress, as well as to control and influence their own health. This forms the basis for making changes in an insulin therapy. The elements of self-control are: determination of blood glucose with the use of glucose meters and/or systems of continuous glucose monitoring, evaluation of glucose and ketones in the urine, keeping diabetes logbook, determination of blood pressure, foot care and regular follow-up examinations, exercise, diet and education. This article presents the concept, methodology, elements and importance of self-control, the role and importance of physical activity and diet as part of self-control. It also discusses the newest devices used in self-control and data analysis, and the importance of psychoemocional aspects in self-control among young patients with diabetes