Przeszczepianie wątroby stało się obecnie leczeniem z wyboru w przypadku schyłkowej niewydolności
wątroby.
Wraz z ciągłym rozwojem transplantologii i immunologii wyniki przeszczepiania wątroby ulegają stopniowej
poprawie. Obecnie średnie 5-letnie przeżycie po ortotopowym przeszczepieniu wątroby (OLT) biorców
kształtuje się na poziomie 72–77% w zależności od stopnia niewydolności wątroby.
Z procedurą transplantacji wątroby nierozerwalnie wiąże się obecność powikłań, które w 80% występują
w ciągu pierwszych 6 miesięcy po OLT. Do najczęściej spotykanych należą powikłania dotyczące dróg żółciowych.
Najważniejsze i najszerzej opisywane to: wycieki żółci, zwężenia — zarówno w miejscu, jak i poza
miejscem zespolenia dróg żółciowych, złogi w drogach żółciowych, dysfunkcja zwieracza Oddiego oraz ucisk
na drogi żółciowe. Są one groźne, gdyż niejednokrotnie prowadzą do utraty przeszczepu lub zgonu chorego.
Obecnie częstość powikłań żółciowych kształtuje się na poziomie 6–35% wszystkich transplantacji, najczęściej
oscylując wokół 20% przy utrzymującej się od wielu lat stałej tendencji spadkowej. Do istotnych
czynników prognozujących wystąpienie powikłań żółciowych po OLT należą: przedoperacyjne stężenie
bilirubiny w surowicy krwi oraz wskaźnik INR biorcy, zastosowanie drenażu Kehra, liczba przetoczonych
podczas operacji jednostek osocza świeżo mrożonego, a także rodzaj graftu wątrobowego.
Zmienia się sposób postępowania w przypadku podejrzenia powikłań żółciowych. Referencyjną metodą
diagnostyczną stał się magnetyczny rezonans dróg żółciowych (MRCP). W przypadku potwierdzenia rozpoznania
powikłań żółciowych leczenie operacyjne w większości zostało zastąpione technikami endoskopowymi
i przezskórnymi. Przy nieskuteczności powyższego postępowania konieczna staje się retransplantacja
wątroby.
Z powodu ciągle niewystarczającej liczby zmarłych dawców wciąż poszukuje się nowszych metod pozyskiwania
narządów do przeszczepienia. Wprowadzono metodę pozyskiwania graftów z częściowej hepatektomii
od dawców żywych oraz podziału na mniejsze części wątroby pochodzącej od zmarłego dawcy.
Cele niniejszego artykułu to analiza i podsumowanie doniesień dotyczących powikłań żółciowych po
OLT u dorosłych. Problem ten wydaje się szczególnie istotny z powodu coraz większej liczby transplantacji
wątroby w Polsce.Liver transplantation has become at present the treatment of choice in cases of end-stage liver disease.
Along with the significant development of transplantology and immunology, the results of liver transplantation
have been gradually improving. Currently, the 5-year survival rate in recipients following orthotopic
liver transplantation (OLT) is at a level of 72–77%, depending on the stage of liver insufficiency.
The presence of complications is inseparably connected with the procedure of liver transplantation, and
occur in 80% of cases during the first six months after OLT. One of the most common are complications
concerning bile ducts. The most important and widely described are bile leakages, anastomotic and nonmagnetyczanastomotic
strictures, bile concrements, sphincter of Oddi dysfunction and compression of the biliary
tract. Such complications are dangerous as many times they lead to the loss of the graft or even death.
Despite permanent improvements in the surgical technique of performing bile ducts anastomoses and
the growing experience of transplantologists, biliary anastomosis is often called the “Achilles heel” of
liver transplantation.
Nowadays, the prevalence of biliary complications is at a level of 6–35% of all liver transplantations, and
most frequently oscillates around 20%, a figure which has been showing a regular downward trend for
many years. The most commonly-listed risk factors of biliary complications after OLT are: preoperative
serum bilirubin level and INR in recipient, T-tube drainage, the number of fresh frozen plasmas used
during the operation and the type of liver graft.
Management options, in cases of suspicion of biliary complications, have also changed with Magnetic
Resonance Cholangiopancreatography (MRCP) having become a “gold standard” in diagnostics. In the
cases of confirmation of the diagnosis of biliary complications, surgical techniques have mainly been
replaced by endoscopic or percutaneous techniques. In cases of the ineffectiveness of the above-mentioned
treatment, liver re-transplantation becomes necessary.
Because of the continuously insufficient number of deceased donors, more and more new methods of
expanding the number of grafts for transplantation are being discovered. The methods of gaining the
grafts from partial hepatectomy from living donors and division of the liver into smaller parts from
a deceased donor have also been introduced.
The aim of this article is to be a review and analysis of reports concerning biliary complications after
orthotopic liver transplantation in adults. This problem has becomes especially important due to more
and more liver transplantations being performed in Poland
