Natężenie promieniowania słonecznego jest głównym oscylatorem procesów
życiowych prostych organizmów. W procesie ewolucji wykształcił
się tak zwany zegar biologiczny, a więc rytm wewnętrzny sterowany
przez neurony skupione w ośrodkach nerwowych z własną cykliczną aktywnością,
podobne do neuronów ośrodka oddechowego czy komórek
rozrusznikowych serca. U ssaków komórki te są zlokalizowane w jądrze
skrzyżowania w podwzgórzu. Synchronizatorami zewnętrznymi u człowieka
stały się nie tylko natężenie światła słonecznego, ale również tryb
pracy (zmianowość), aktywność życiowa czy zmiana strefy czasowej.
Najwięcej dowodów na zależność między zaburzeniami rytmów dobowych,
a rozwojem chorób odkryto w przypadku cukrzycy, zaburzeń depresyjnych
i nadciśnienia tętniczego. Wykazano, że brak nocnego obniżenia
ciśnienia tętniczego (wg którego podzielono chorych na tzw.
dippers i nondippers) jest silniejszym czynnikiem ryzyka powikłań sercowo-
naczyniowych niż samo występowanie nadciśnienia tętniczego.
Chronofarmakologia nadciśnienia tętniczego skupia się na takich właściwościach
substancji czynnej i postaci leku, aby zsynchronizować
jego działanie z rytmami dobowymi. Wydaje się, że takie działania
zwiększą korzyść ze stosowania leku hipotensyjnego i poprawią rokowanie
chorego. Trzy podstawowe cele badań w chronoterapii to poranny
wzrost ciśnienia tętniczego, nocny spadek ciśnienia tętniczego oraz
tempo wzrostu ciśnienia w godzinach tuż po przebudzeniu. Stosowanie
leku, który utrzyma lub nawet przywróci dobowy rytm ciśnienia oraz
zminimalizuje tempo wzrostu ciśnienia w godzinach porannych i nie
spowoduje nadmiernej hipotensji w godzinach nocnych, jest ideałem,
do którego droga nie jest wcale taka długa. Technologiczna forma użytkowa
leku, przy zastosowaniu odpowiednich substancji pomocniczych,
na obecnym poziomie rozwoju przemysłu farmaceutycznego nie jest
trudna. Potrzebne są jedynie dowody na to, że ingerowanie w rytmy dobowe
przyniesie wymierne korzyści dla zdrowia chorego
