Wstęp: Cukrzyca ciążowa (GDM, Gestational Diabetes Mellitus) zwiększa ryzyko powikłań ciąży, porodu i powikłań u noworodka. Celem
pracy była ocena czynników ryzyka zachorowania na cukrzycę ciążową i ich wartości predykcyjnych.
Materiał i metody: Do grupy badanej włączono 510 ciężarnych kobiet z rozpoznaną według kryteriów Światowej Organizacji Zdrowia
(WHO, World Health Organization) cukrzycą ciążową (grupa GDM, gestational diabetes mellitus). Grupę kontrolną stanowiło 1160 kobiet
z prawidłową gospodarką węglowodanową w ciąży (grupa NGT, normal glucose tolerance). Dla rozpoznanych czynników ryzyka cukrzycy
ciążowej wykonano analizę wieloczynnikową oraz wyliczono iloraz szans.
Wyniki: Pacjentki z GDM były starsze (30,1 vs. 27,2 lat; p < 0,0001), miały wyższy BMI przed ciążą (25,0 vs. 21,6 kg/m2; p < 0,0001), częściej
miały krewnych z cukrzycą (40.0 vs. 25,7%; p < 0,01), częściej były wieloródkami (33,6 vs. 16,0%; p < 0,001) i częściej przebyły niepowodzenia
położnicze (21,4 vs. 13,7%; p < 0,01) niż kobiety z NGT. Na podstawie analizy wieloczynnikowej wyłoniono następujące czynniki
ryzyka GDM: BMI > 25 kg/m2 (OR 4,14); urodzenie dziecka z makrosomią (OR 2,72), 3 lub następne ciąże (OR 1,8), pozytywny wywiad
rodzinny w kierunku cukrzycy (OR 1,76) oraz wiek > 25 lat (OR 1,34). U 12% ciężarnych z GDM nie stwierdzono żadnego czynnika
ryzyka, a przynajmniej jeden czynniki ryzyka stwierdzono u 74,1% ciężarnych bez zaburzeń tolerancji glukozy w ciąży. Nie udało się
znaleźć takiego zestawu czynników ryzyka, który pozwoliłby wyłonić pacjentki z wysokim ryzykiem cukrzycy ciążowej z ogółu ciężarnych.
Wnioski: Wiek, nadwaga i otyłość, rodzinne obciążenie cukrzycą, rodność, makrosomia i niepowodzenia w wywiadzie położniczym są
czynnikami ryzyka cukrzycy ciążowej. Ze względu na brak możliwości wyłonienia na podstawie obecności czynników ryzyka kobiet
szczególnie zagrożonych cukrzycą ciążową, laboratoryjne badania przesiewowe powinny być wykonywane u wszystkich ciężarnych.
(Endokrynol Pol 2008; 59 (5): 393-397)Introduction: Gestational diabetes mellitus (GDM) is associated with an increased frequency of gestational, perinatal and neonatal complications.
The aim of the study was to evaluate risk factors for GDM and their predictive value.
Material and methods: The group studied consisted of 510 pregnant women with GDM diagnosed according to World Health Organization
(WHO) criteria (GDM). The controls were 1160 pregnant women with normal glucose tolerance (NGT). Multifactorial analysis was
performed and odds ratios (OR) were calculated for each risk factor identified.
Results: The GDM patients were significantly older than the NGT subjects (30.1 vs. 27.2 years; p < 0.0001), had a greater tendency towards
obesity before pregnancy (BMI 25.0 vs. 21.6 kg/m2; p < 0.0001), more often had relatives with diabetes (40.0 vs. 25.7%; p < 0.01), had greater
parity (third or subsequent pregnancy: 33.6 vs. 16.0%; p < 0.001) and more often experienced adverse perinatal outcomes (21.4 vs. 13.7%;
p 25 kg/m2 (OR 4.14), a history of macrosomia (OR 2.72),
being pregnant for the third time or more (OR 1.8), a family history of diabetes (OR 1.76) and age at gestation > 25 years (OR 1.34). No risk
factors were present in 12% of GDM subjects, and at least one risk factor was found in 74.1% of subjects with NGT. No risk factor cluster
was found which could be used easily in everyday practice to identify reliably subjects at increased risk of GDM.
Conclusions: Age, overweight and obesity, diabetes in the family, parity, macrosomia and a history of perinatal complications were
identified as risk factors for GDM. As no reliable method of identifying subjects at increased GDM risk was found, we suggest that all
pregnant women should undergo laboratory screening for GDM. (Pol J Endocrinol 2008; 59 (5): 393-397
