Wstęp: Do 1997 roku Polska należała do grupy krajów europejskich o umiarkowanym/łagodnym niedoborze jodu. W 1997 roku wprowadzono
narodowy program profilaktyki jodowej, polegający na obowiązkowym jodowaniu soli kuchennej przeznaczonej do użytku domowego
w ilości 30 ± 10 mg KI/kg soli, obligatoryjnym jodowaniu odżywek dla niemowląt w ilości 10 μg KI/100 ml i nieobowiązkowej
suplementacji kobiet ciężarnych i karmiących o dodatkowe 100-150 μg jodu dziennie.
Celem podjętej pracy była ocena zaopatrzenia w jod kobiet ciężarnych po upływie 10 lat od wprowadzenia profilaktyki jodowej.
Materiał i metody: Przeprowadzono badanie przekrojowe w grupie 100 zdrowych kobiet ciężarnych z terenu województwa mazowieckiego,
będących w 5.-38. tygodniu ciąży. Kryterium włączenia były: prawidłowa czynność tarczycy, prawidłowy przebieg ciąży, ciąża
pojedyncza, nie przyjmowanie leków wpływających na tarczycę, z wyjątkiem suplementów jodu. Badano stężenie TSH, fT4, fT3, tyreoglobuliny
(TG), przeciwciał antyperoksydazowych (TPO-Ab) i antytyreoglobulinowych (Tg-Ab) w surowicy oraz stężenie jodu w dobowym
moczu. Objętość i morfologię tarczycy oceniano ultrasonograficznie.
Wyniki: Jedynie 58% ciężarnych spożywało dietę bogatą w nośniki jodu, a 35% otrzymywało suplementy jodowe. U 28% badanych
stwierdzano wole: w 11% przypadków miąższowe, w 17% guzowate. Mediana objętości wola wynosiła 18,7 ml (zakres 6,8-29,0 ml).
Mediana stężenia jodu w moczu była 112,6 μg/l (zakres 36,3-290,3 μg/l); jedynie u 28% badanych joduria wynosiła ≥ 150 μg/l. Mediana
jodurii była znamiennie wyższa w grupie przyjmującej suplementy jodowe niż w grupie nie otrzymującej takich suplementów: 146 μg/l v. 97,3 μg/l, p < 0,001. Stężenie TSH, fT3 i stosunek molarny fT3/fT4 wzrastały znamiennie w czasie trwania ciąży, podczas gdy
stężenie fT4 malało. Mediana TG była prawidłowa: 18,3 ng/ml (zakres 0,4–300,0 ng/ml) i nie różniła się istotnie pomiędzy trymestrami.
Noworodkowe TSH oceniane w trzeciej dobie życia w ramach skriningu niedoczynności tarczycy było w każdym przypadku prawidłowe:
mediana wynosiła 1,49 mjm./l (zakres 0,01-7,2 mjm./l) i tylko 2,9% wyników było powyżej 5 mjm./l.
Wniosek: Celem zapewnienia dostatecznej podaży jodu w okresie ciąży, każdej zdrowej kobiecie ciężarnej należy zalecać przyjmowanie
150 mg jodu dziennie, zgodnie z założeniami polskiej profilaktyki jodowej. (Endokrynol Pol 2010; 61 (6): 646-651)Introduction: Until 1997, Poland was one of the European countries suffering from mild/moderate iodine deficiency. In 1997, a national
iodine prophylaxis programme was implemented based on mandatory iodisation of household salt with 30 ± 10 mg KI/kg salt, obligatory
iodisation of neonatal formula with 10 μg KI/100 mL and voluntary supplementation of pregnant and breast-feeding women with additional
100-150 μg of iodine.
Our aim in this study was to evaluate the iodine status of pregnant women ten years after iodine prophylaxis was introduced.
Material and methods: A cross-sectional study was undertaken in 100 healthy pregnant women between the fifth and the 38th week of
gestation with normal thyroid function, singleton pregnancy, normal course of gestation, without drugs known to influence thyroid
function except iodine. Serum TSH, fT4, fT3, thyroglobulin (TG), anti-peroxidase antibodies (TPO-Ab), anti-thyroglobulin antibodies (TGAb)
and urinary iodine concentration (UIC) were determined. Thyroid volume and structure were evaluated by ultrasonography.
Results: Fifty nine per cent of studied pregnant women had a diet rich with iodine carriers and 35% obtained iodine supplements. Twenty
eight per cent appeared to have a goitre: 11 diffuse and 17 a nodular one, median goitre volume was 18.7 mL (range 6.8-29.0 mL). Median
UIC was 112.6 μg/L (range 36.3–290.3 μg/L), only 28% of women had UIC ≥ 150 μg/L. Median UIC was significantly higher in the group
receiving iodine supplements than in the group without iodine supplements: 146.9 μg/L v. 97.3 μg/L respectively, p < 0.001. Serum TSH,
fT3 and fT3/fT4 molar ratio increased significantly during pregnancy while fT4 declined. Median serum TG was normal: 18.3 ng/mL (range
0.4-300.0 ng/mL) and did not differ between trimesters. Neonatal TSH performed on the third day of life as a neonatal screening test for
hypothyroidism was normal in each case: median value was 1.49 mIU/L (range 0.01-7.2 mIU/L). Less than 3% (2 out of 68) of results were
> 5 mIU/L.
Conclusion: Iodine supplements with 150 μg of iodine should be prescribed for each healthy pregnant woman according to the assumptions
of Polish iodine prophylaxis programme to obtain adequate iodine supply. (Pol J Endocrinol 2010; 61 (6): 646-651
