Wstęp: Stosowanie leków antyarytmicznych poprawia odległy efekt kardiowersji elektrycznej
przetrwałego migotania przedsionków (AF). Celem badania była ocena skuteczności sekwencyjnego
stosowania leków antyarytmicznych.
Materiał i metody: U 104 pacjentów w wieku 60,4 ± 7,9 roku z przetrwałym AF przeprowadzono
planową kardiowersję elektryczną. Po uzyskaniu rytmu zatokowego dołączano do
terapii jeden z następujących leków antyarytmicznych (lek I): propafenon, sotalol lub dizopiramid.
Wybierano go w sposób otwarty, na podstawie etiologii i czasu trwania AF oraz wieku
chorego. W przypadku nieskuteczności stosowanego leczenia i nawrotu AF przeprowadzano
kolejną kardiowersję elektryczną, a następnie pacjent otrzymywał inny spośród wymienionych
leków antyarytmicznych (lek II).
Wyniki: Po rocznej obserwacji rytm zatokowy utrzymywał się u 27 chorych (48,2%) stosujących
lek I, niezależnie od przyjmowanego preparatu (mediana nie istnieje). Spośród chorych
otrzymujących propafenon jako lek I, po roku rytm zatokowy utrzymywał się u 14 osób (51,9%)
(mediana nie istnieje); sotalol był skuteczny u 11 chorych (44,0%) (mediana nie istnieje),
a dizopiramid odpowiednio u 2 osób (50%). Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic
dotyczących utrzymania rytmu zatokowego w obserwacji rocznej u pacjentów stosujących poszczególne
leki antyarytmiczne (p > 0,47). U 27 chorych, u których wystąpił nawrót AF
przeprowadzono powtórną kardiowersję elektryczną i dołączono kolejny lek antyarytmiczny
(lek II). Spośród badanych 11 chorych (40,7%) otrzymało propafenon, 10 pacjentów (37,0%)
— sotalol, a 6 osób (14,8%) — dizopiramid. Łącznie rytm zatokowy utrzymywał się
u 2 chorych (7,0%), u których konieczne było przeprowadzenie kolejnej kardiowersji i zmiana
leczenia antyarytmicznego ze względu na stwierdzany brak skuteczności wcześniej zaleconej
terapii (mediana 14 dni). Rytm zatokowy po zakończeniu obserwacji stwierdzono u 1 osoby
(9,1%) leczonej propafenonem i 1 chorego (16,6%) przyjmującego dizopiramid. Nie wykazano
istotnych różnic pomiędzy stosowanymi lekami antyarytmicznymi w zapobieganiu nawrotom
AF podczas rocznej obserwacji po przeprowadzeniu drugiej kardiowersji elektrycznej (p > 0,63).
Obserwowano istotne statystycznie różnice w sumarycznym efekcie prowadzonej profilaktyki
antyarytmicznej po pierwszej i drugiej kardiowersji elektrycznej (lek I vs. lek II; p < 0,01).
Wnioski: Skuteczność poszczególnych leków w profilaktyce nawrotu AF jest zbliżona, niezależnie
od podawanego preparatu, jednak w istotny sposób zależy od kolejności jego zastosowania
po przywróceniu rytmu zatokowego. (Folia Cardiol. 2005; 12: 169–180
