Braksator, Wojciech

Gackowski, Andrzej

Hoffman, Piotr

Kasprzak, Jarosław D.

Plewka, Michał

Szyszka, Edyta Płońska i Andrzej

Polish

Via Medica Journals

241www.fc.viamedica.plSTANDARDY POSTĘPOWANIAFolia Cardiol.2005, tom 12, nr 3, 241–244Copyright © 2005 Via MedicaISSN 1507–4145Adres do korespondencji: Dr hab. med. Jarosław D. KasprzakII Katedra i Klinika Kardiologii UM, Szpital im. Biegańskiegoul. Kniaziewicza 1/5, 91–347 Łódźtel./faks (0 42) 653 99 09, e-mail: kasprzak@ptkardio.plNadesłano: 22.03.2005 r.     Przyjęto do druku: 23.03.2005 r.Polskojęzyczne nazewnictwo echokardiograficzne— rekomendacje Sekcji EchokardiografiiPolskiego Towarzystwa KardiologicznegoPolish vocabulary of echocardiography— guidelinesof Working Group on Echocardiographyof the Polish Cardiac SocietyJarosław D. Kasprzak1, Wojciech Braksator2, Andrzej Gackowski3, Piotr Hoffman4,Michał Plewka1, Edyta Płońska5 i Andrzej Szyszka61II Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi2Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie3Klinika Choroby Wieńcowej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie4Klinika Wad Wrodzonych Sreca Instytutu Kardiologii w Warszawie5Klinika Kardiologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie6Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w PoznaniuWstępWraz z dynamicznym rozwojem technik echo-kardiograficznych i zwiększającą się liczbą publikacjiz tej dziedziny można zaobserwować istotną niejed-norodność polskojęzycznej terminologii używanejprzy opisie metody. W celu ujednolicenia polskie-go nazewnictwa i ułatwienia komunikacji międzyechokardiografistami specjaliści z Sekcji Echokar-diografii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznegoproponują ujednolicenie polskiego nazewnictwaechokardiograficznego. Poza próbą dobrania nowychpolskich terminów najlepiej oddających oryginalneangielskie znaczenie nowych pojęć, istotną zmianąjest proponowana po konsultacji z językoznawcamipisownia rzeczownika i przymiotnika „dopler/dople-rowski” przez pojedyncze „p”, zgodna z zasadamispolszczania nazw pospolitych pochodzących odnazwisk. Pisownia „Doppler” zarezerwowana jestjedynie dla nazwiska odkrywcy zjawiska wykorzy-stywanego m.in. w echokardiografii doplerowskiej.W niniejszej pracy oficjalnie zalecane terminyi skróty zaznaczono pogrubioną czcionką. Ze wzglę-du na znaczne rozpowszechnienie niektórych skró-tów pochodzących z języka angielskiego (np. TTE,TEE) dopuszczalne jest ich rutynowe stosowaniew polskojęzycznych publikacjach naukowych.Pojęcia ogólneEchokardiograf jest specjalistycznym urządze-niem ultrasonograficznym, przeznaczonym — dzię-ki specyficznej konstrukcji i oprogramowaniu — dobadań serca. Element służący do emisji i odbioru sy-gnału ultradźwiękowego to głowica (sonda), a jejnajważniejszą częścią jest przetwornik piezoelek-tryczny, zamieniający energię elektryczną na wiąz-kę ultradźwięków.Funkcje pracy systemów echokardiograficz-nych obejmują tryby obrazujące — przedstawiają-ce anatomię struktur serca (obrazowanie jedno-dwu- i trójwymiarowe) oraz wykraczający poza topojęcie dopler spektralny. Specjalny typ obrazowa-nia stanowią tryby parametryczne, zazwyczaj stano-wiące mapę informacji kodowanej kolorem nałożonąna obrazowanie jedno-, dwu- lub trójwymiarowe), np.przykładem jest np. dopler kolorowy, obrazowaniesynchronii i inne.Terminologia echokardiograficzna obejmuje za-kres pojęć związanych z:242Folia Cardiol. 2005, tom 12, nr 3www.fc.viamedica.pl— wykorzystywaniem okna akustycznego;— trybem pracy (prezentacją);— projekcjami (specyficznymi ujęciami zależny-mi od okna i położenia sondy);— elementami opisu badania — dotyczącymi omó-wienia specyficznych struktur i wskaźnikówczynności układu sercowo-naczyniowego.Typy badania echokardiograficznegoDo badań echokardiograficznych zalicza się:— echokardiografię przezklatkową/klasyczną(TTE, transthoracic echocardiography);— echokardiografię przezprzełykową (TEE,transesophageal echocardiography);— echokardiografię nasierdziową (epicardial echocardiography);— echokardiografię śródosierdziową;— echokardiografię wewnątrzsercową (ICE,intracardiac echocardiography);— ultrasonografię wewnątrznaczyniową(IVUS, intravascular ultrasound);— ultrasonografię wewnątrzwieńcową(ICUS, intracoronary ultrasound);— echokardiografię obciążeniową (stress echo),do której należą:a) echokardiografia adenozynowa lub echo-kardiograficzny test adenozynowy,b) echokardiografia dipirydamolowa lub echo-kardiograficzny test dipirydamolowy,c) echokardiografia dobutaminowa lub echo-kardiograficzny test dobutaminowy,d) echokardiografia wysiłkowa lub echokar-diograficzny test wysiłkowy,e) echokardiograficzny test szybkiej sty-mulacji przedsionka;— echokardiografię kontrastową, w tym:a) kontrastową echokardiografię perfu-zyjną (myocardial contrast echocardiography),b) kontrastową echokardiografię obciąże-niową.Projekcje echokardiograficzneObejmują one:1. Projekcje w echokardiografii klasycznej(przezklatkowej):— przymostkową:a) w osi długiej/krótkiej (lewej komory);— koniuszkową:a) czterojamową,b) dwujamową,c) trójjamową (nie: „koniuszkową w osi długiej”),d) pięciojamową;— nadmostkowe;— podmostkowe (podżebrowe).2. Projekcje w echokardiografii przezprzeły-kowej:— projekcje przezżołądkowe (żołądkowe):a) w osi długiej/krótkiej (lewej komory);— projekcje przezprzełykowe (przełykowe):a) niską/wysoką/środkową,b) strzałkową (podłużną)/poprzeczną/skośną//pośrednią (prawą — ok. 45 stopni, lewą— ok. 120 stopni);— projekcje aortalne:a) w osi długiej/krótkiej (aorty).Prezentacje (metody, tryby obrazowania)Ze względu na sposób obrazowania wyróżnia się:— echokardiografię/prezentację jednowy-miarową (TM, M-mode), w tym:a) krzywoliniowy M-mode (curved M-mode),b) rekonstruowany M-mode (anatomical M-mode),c) kolor-M-mode;— echokardiografię/prezentację dwuwymia-rową (2D);— echokardiografię/prezentację trójwymia-rową (3D), w tym:a) badanie trójwymiarowe (w czasie rzeczywi-stym) (real-time 3-dimensional echocardio-graphy),b) rekonstrukcję trójwymiarową (bramkowaną)[3-dimensional (gated) reconstruction] — po-jęcie: prezentacja czterowymiarowa (4D)stosuje się określenia dynamicznej prezen-tacji trójwymiarowej — czwarty wymiaroznacza czas;— dopler fali ciągłej (dopler ciągły) (CW, conti-nuous wave Doppler);— dopler fali pulsacyjnej (dopler pulsacyjny)(PW, pulsed wave Doppler);— wielobramkowy dopler fali pulsacyjnej (do-pler spektralny wielobramkowy) (HARF, highpulse repetition frequency);— dopler kolorowy;— obrazowanie harmoniczne;— badanie kontrastowe (np. perfuzyjne) lubechokardiogram kontrastowy (np. perfuzyjny),takie jak:a) intensytometria (badanie ilościowe intensyw-ności kontrastu),b) kinetyka napływu/zanikania kontrastu;— tkankową echokardiografię doplerowską(TDE, tissue Doppler echocardiography) lub doplertkankowy (spektralny lub kolorowy), w tym:a) tissue Doppler imaging (TDI) — UWAGA:dotyczy wyłącznie trybu obrazującego, tj. ko-lorowego doplera tkankowego,b) badanie odkształcenia miokardium (strain//strain rate),243J.D. Kasprzak i wsp., Polskojęzyczne nazewnictwo echokardiograficzne — rekomendacje Sekcji Echokardiografii PTKwww.fc.viamedica.plc) badanie przemieszczenia tkanek (tissuetracking),d)badanie przyspieszenia tkanek (tissueacceleration),e)obrazowanie synchronii (tissue synchroniza-tion imaging);— automatyczną detekcję wsierdzia (ABD, auto-maticborder detection);— kolorkinezę (color kinesis, kinetic imaging);— energię ech rozproszonych (IBS, integratedbackscatter).Parametry i wskaźniki stosowanew echokardiografiiWymiary i objętości badanych struktur, ich pa-rametry pochodne oraz inne wskaźniki funkcji ko-mór to:EF (LVEF) (left ventricular ejection fraction)— frakcja wyrzutowa lewej komoryCO (cadiac output) — pojemność minutowa sercaCI (cardiac index) — wskaźnik sercowy (wskaźnikpojemności minutowej)SV (stroke volume) — objętość wyrzutowaWMSI (wall motion score index) — wskaźnik kurcz-liwości lewej komoryLVDA (left ventricular end-diastolic area)— pole przekroju lewej komory w rozkurczuLVSF (left ventricular fractional shortening)— frakcja skracania (wymiaru) lewej komoryQp/Qs — stosunek przepływu płucnego do syste-mowegoWskaźnik Tei (myocardial performance index)MAPSE (mitral annulus peak systolic excursion)— amplituda ruchu pierścienia zastawki mitralnejTAPSE (tricuspid annulus peak systolic excursion)— amplituda ruchu pierścienia zastawki trójdzielnejLVEDd (left ventricular end-diastolic diameter)— wymiar końcoworozkurczowy lewej komoryLVEDdI (left ventricular end-diastolic diameter in-dex) — wskaźnik wymiaru końcoworozkurczowe-go lewej komoryLVESd (left ventricular entricle end-systolic diame-ter) — wymiar końcowoskurczowy lewej komoryLVESdI (left ventricular end-systolic diameter index)— wskaźnik wymiaru końcowoskurczowego lewejkomoryLVESV (left ventricular end-systolic volume)— objętość końcowoskurczowa lewej komoryLVESVI (left ventricular end-systolic volume index)— wskaźnik objętości końcowoskurczowej lewejkomoryLVEDV (left ventricular end-diastolic volume)— objętość końcoworozkurczowa lewej komoryLVEDVI (left ventricular end-diastolic volume index)— wskaźnik objętości końcoworozkurczowej lewejkomoryLVM (left ventricular mass) — masa lewej komoryLVMI (left ventricular mass index) — wskaźnikmasy lewej komoryIVSd (intraventricular septum diastolic diameter)— wymiar rozkurczowy przegrody międzykomorowejPWd (posterior wall diastolic diameter)— wymiar rozkurczowy tylnej ściany lewej komoryRWT (relative wall thickness) — względna grubośćściany lewej komoryAnalogicznie do wskaźników dotyczących lewejkomory (LV) opisuje się wskaźniki dla prawej ko-mory (RV), na przykład RVEDd (right ventricularend-diastolic diameter) — wymiar końcoworozkur-czowy prawej komory itp.Do parametrów hemodynamicznych — ciśnienianależą:RR ciśnienie tętnicze (skurczowe/rozkurczowe)SBP (systolic blood pressure) — tętnicze ciśnienieskurczoweDBP (diastolic blood pressure) — tętnicze ciśnienierozkurczoweLAP (left atrial pressure) — ciśnienie w lewymprzedsionkuLVEDP (left ventricular end-diastolic pressure)— ciśnienie końcoworozkurczowe w lewej komorzePCWP (pulmonary capillary wedge pressure)— ciśnienie zaklinowania w kapilarach płucnychRAP (right atrial pressure) — ciśnienie w prawymprzedsionkuRVDP (right ventricular diastolic pressure)— ciśnienie rozkurczowe w prawej komorzeRVSP (right ventricular systolic pressure)— ciśnienie skurczowe w prawej komorzeDPAP (diastolic pulmonary artery pressure)— ciśnienie rozkurczowe w tętnicy płucnejMPAP (mean pulmonary artery pressure)— średnie ciśnienie w tętnicy płucnejSPAP (systolic pulmonary artery pressure)— ciśnienie skurczowe w tętnicy płucnejParametry doplerowskie i ich pochodne to:VTI (velocity time integral) — całka prędkościprzepływu w czasie (odpowiada polu pod krzywąspektrum doplerowskiego lub drodze przepływu ześrednią prędkością; wymiar: [cm]AcT (acceleration time) — czas akceleracji/przy-spieszania przepływuDT (deceleration time) — czas deceleracji/spadkuprędkości przepływudp/dt — tempo zmiany (wzrostu/spadku) ciśnie-nia; wymiar: [mm Hg/s]ET (ejection time) — czas wyrzutuIVRT (isovolumic relaxation time) — czas rozkur-czu izowolumetrycznegoIVCT (isovolumic contraction time) — czas skurczuizowolumetrycznegoPmax (maximal pressure gradient) — maksymalnygradient ciśnień244Folia Cardiol. 2005, tom 12, nr 3www.fc.viamedica.plPmean (mean pressure gradient) — średni gradientciśnieńPHT (pressure half-time) — czas połowicznegospadku (zmniejszenia) gradientu cisnieńFala zwrotna lub strumień fali zwrotnej (nie: jet)Pole zastawki mitralnej/aortalnejPole/objętość/frakcja fali zwrotnejTalia fali zwrotnej (vena contracta) — początkowyfragment fali zwrotnej cechujący się laminarnymprzepływemUjście (wrota) fali zwrotnej (regurgitant orfice)— anatomiczne podłoże niedomykalności — lokali-zacja nieprawidłowej koaptacji powodującej powsta-nie fali zwrotnej)Zawęźlenie spektrum przepływu (notch)Zmienność oddechowa (przepływu, wymiaru…)ERO (effective regurgitant orifice) — efektywne poleujścia (wrót) fali zwrotnej (obliczane np. metodą rów-nania ciągłości)RF% (regurgitant fraction) — frakcja fali zwrotnej(niedomykalności)ROA (regurgitant orifice area) — pole (powierzchni)ujścia (wrót) fali zwrotnej (obliczane np. metodą rów-nania ciągłości)RVol (regurgitant volume) — objętość fali zwrotnej(obliczane np. metodą równania ciągłości)PISA (proximal isovelocity surface area) — pole stre-fy konwergencji przepływuEOA (effective orifice area) — efektywne pole zastaw-ki (obliczane np. metodą równania ciągłości)AVR (aortic valve resistance) — opór zastawki aor-talnej; wymiar: [kPa × s/l] lub [dyn × s/cm5]CFR (coronary flow reserve) — rezerwa przepływuwieńcowegoDo parametrów napływu mitralnego należą:E — prędkość maksymalna wczesnego napływuA — prędkość maksymalna w czasie skurczu przedsionkaCzas A — czas trwania fali AVp — prędkość propagacji fali wczesnego napływumitralnego; wymiar: [cm/s]Parametry przepływu w żyłach płucnych stano-wią:S — faza skurczowa przepływuD — faza rozkurczowa przepływuAr (atrial reversal) — faza przedsionkowa — fazaprzepływu wstecznego krwi do żyły płucnej podczasskurczu przedsionkaCzas Ar — czas trwania fali wstecznego przepły-wu krwi do żyły płucnej podczas skurczu przedsion-ka (czas fazy przedsionkowej)Parametry tkankowej echokardiografii doplerow-skiej to:S’ — prędkość (ruchu) miokardium lub pierścieniazastawki w skurczuE’ — wczesnorozkurczowa prędkość (ruchu) mio-kardium lub pierścienia zastawki mitralnej/trój-dzielnejA’ — prędkość (ruchu) miokardium lub pierścieniazastawki mitralnej/trójdzielnej po skurczu przedsionkaIVC’/IVR’ — prędkość (ruchu) miokardium w cza-sie skurczu/rozkurczu izowolumetrycznegoe  (strain) — odkształcenie miokardium; wymiar: (%)MVG (myocardial velocity gradient) — gradientprędkości miokardialnych: wymiar: [s-1]SR (strain rate) — szybkość odkształcenia miokar-dium; wymiar: [s-1]Wybrane określenia anatomiczneBeleczka przegrodowo-brzeżna lub wiązka pośred-nia (nie: moderator): moderator bandSAM (systolic anterior motion) — skurczowy ruchpłatka zastawki mitralnej do przoduSegment płatka zastawki mitralnej (przyśrodkowy,środkowy, boczny) (scallop)Spoidło (nie: komisura)Struny ścięgniste/rzekome (nie: nici)Światło prawdziwe tętnicy (np. aorty)Światło rzekome tętnicy (np. aorty)Tętniak przegrody międzyprzedsionkowej/między-komorowej/zatoki ValsalvyWypadanie płatka zastawki (nie: prolaps)Nazewnictwo segmentów ścianylewej komory— Segmenty koniuszkowe, środkowe i podstawne.— Segmenty ścian:a) przedniej i dolnej (w projekcji dwujamowej),b) przegrody i ściany bocznej (w projekcji czte-rojamowej),c) przedniej przegrody i ściany tylnej (w projekcjitrójjamowej/przymostkowej w osi długiej),d) w przypadku stosowania schematu 17-seg-mentowego zaleca się nazwę: segmentkoniuszkowy (koniuszek) lewej komoryPodziękowaniaAutorzy serdecznie dziękują za rewizję tekstui cenne uwagi doc. Grażynie Brzezińskiej-Rajszys,prof. Lechowi Polońskiemu i doc. Tomaszowi Ku-kulskiemu.

Polskojęzyczne nazewnictwo echokardiograficzne &#8212; rekomendacje Sekcji Echokardiografii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego

https://journals.viamedica.pl/cardiology_journal/article/download/21926/17529

Polskojęzyczne nazewnictwo echokardiograficzne — rekomendacje Sekcji Echokardiografii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Via Medica Journals

Via Medica Journals

Polskojęzyczne nazewnictwo echokardiograficzne &#8212; rekomendacje Sekcji Echokardiografii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Via Medica Journals

Via Medica Journals

Polskojęzyczne nazewnictwo echokardiograficzne — rekomendacje Sekcji Echokardiografii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego