De angelloze bij Jataí (Tetragonisca angustula) kiest haar nestplaats op de meest willekeurige plaatsen. Bijvoorbeeld, holtes in de grond, tuinmuren of verlaten mierennesten

Velthuis, H.

Wieringa, B.

Dutch

Wageningen UR (University & Research Centre): Publication System

bijenhouden 2012  april  # 9
Bertus Wieringa en Hayo Velthuis Andere bijen
Jataí (Tetragonisca angustula)
De kolonie kan bestaan uit 2000-5000 
individuen. De bijen zijn niet agressief, maar 
kunnen wel bijten. Dat voelt bij zulke kleine 
bijtjes als kriebelen, maar bij grotere aan-
tallen wordt dat toch wel wat irritant. Wie 
wat ervaring heeft met deze bij kan er 
gemakkelijk mee omgaan en het is in Zuid-
Amerika dan ook een van de meest popu-
laire soorten om bij huis te houden. Het 
kleine beetje honing dat van deze soort 
kan worden gewonnen is erg gewild en 
staat, van Mexico tot Zuid-Brazilië, 
bekend als een middel tegen oogontste-
kingen.
Wanneer er in de kolonie een jonge, nog 
onbevruchte koningin aanwezig is, komen 
de mannetjes van kolonies in de buurt 
erop af. Ze vliegen in grote aantallen voor 
de nestingang of rusten met honderden 
daar vlakbij. Komt de koningin naar bui-
ten, dan stort een aantal van deze manne-
tjes zich op haar. Er is er eentje die met 
haar zal paren, misschien nog een tweede, 
maar meer niet; dus er is flinke concurren-
tie. Na de paring keert de koningin terug 
in haar volkje. 
Zwermen doen de angelloze bijen heel 
anders dan de honingbijen. Als een kolo-
nie groot is en de nestholte geheel vult, 
gaan speurbijen op zoek naar een nieuwe 
nestplaats. Is die gevonden, dan wordt er 
in een reeks van dagen bouwmateriaal 
vanuit het oude nest naartoe gevlogen en 
er wordt een voedselvoorraad naartoe 
gebracht. Pas dan gaat een jonge koningin 
met een flink aantal werksters mee naar 
de nieuwe plek, maar de band met het 
oude nest blijft nog enige weken in stand. 
In het oude nest blijft de oude, leggende 
koningin. Zij is te zwaar geworden om nog 
te kunnen vliegen. 
Als ze te oud is, wordt ze vervangen. Er 
zijn altijd wel jonge koninginnen in de 
kolonie, die prinsessen worden genoemd. 
Sommigen vliegen uit en kunnen in een 
andere kolonie terechtkomen. Maar de 
meeste prinsessen worden na enige tijd 
door de werksters opgeruimd, dat wil  
zeggen in stukken getrokken!
illu
st
ra
tie
 B
. W
ier
in
ga
open. Als het nest niet werd gestoord is 
de ingang een lange buis, soms tot wel  
30 cm lang.
In de ingang zitten wat wachtbijen, maar er 
is ook altijd een aantal wachtbijen dat, met 
de kop naar de ingang gericht, voor het nest 
vliegen, haast zo stabiel op één plek blijvend 
De meeste angelloze bijen zijn heel kies-
keurig wanneer het gaat om het kiezen 
van een nestplaats. Maar deze miniatuur-bij, 
Tetragonisca angustula, is dat niet. Als een 
soort onkruid kunnen ze op de gekste 
plekken opduiken. Ze maken gebruik van 
holtes in de grond, in tuinmuurtjes, in ver-
laten mierennesten en zo meer. Deze 
tekening is gemaakt naar een nest onder 
een stoepje bij de voordeur. De nesten 
hebben een heel artistieke nestingang.  
De tunnel die naar buiten steekt is van 
ragfijne witte was gemaakt, met kleine 
openingetjes, als was het van kant. Tegen 
de avond wordt de opening dichtgemaakt 
en ‘s morgens maken de bijen het weer 
als zweefvliegen. Ze maken het een vliegen-
de rover moeilijker bij de ingang van het 
nest te komen. Met hun ranke lijfjes lijken 
het ballerina’s. Op het eerste gezicht denk je 
namelijk niet aan bijen, ze hebben een lang, 
slank lichaam dat wel wat weg heeft van 
onze steekmuggen. Maar angelloze bijen 
steken niet, hun angelapparaat is tot een 
minuscuul dingetje gereduceerd. 


Jataí (Tetragonisca angustula)

https://library.wur.nl/ojs/index.php/bijenhouden/article/download/13748/13295

Jataí (Tetragonisca angustula)

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen UR (University & Research Centre): Publication System