Deze dag, alweer de zevende editie, stond in het teken van invasieve exoten, waarvan we er één helaas maar al te goed kennen

Bruinsma, W.

Dutch

Wageningen UR (University & Research Centre): Publication System

Bijengezondheidsdag 
Bijen@wur 2018
Tekst Wietse Bruinsma
Deze dag, alweer de zevende editie, stond in het 
teken van invasieve exoten, waarvan we er één 
helaas maar al te goed kennen.
Wil Tames van het Centrum voor milieuwetenschappen 
(CML, Universiteit Leiden) hield een inleiding waarin hij de 
verschillende begrippen verhelderde. Zo is niet iedere exoot 
een invasieve: daarvoor is vestiging in een (semi-)natuurlijke 
habitat nodig, en moet de soort een bedreiging vormen 
voor ecosysteem, economie of gezondheid. Schade aan-
gebracht door invasieve exoten komt op de vijfde plaats (na 
onder andere habitatvermindering en klimaatverandering), 
maar de berekening hiervan loopt per land nogal uiteen.
Exoten zijn niet alleen maar slecht: ze leveren ook veel 
informatie, en vormen zogezegd een levend laboratorium-
experiment. Als exoten al 100 jaar aanwezig zijn, worden ze 
trouwens tot de inheemse flora of fauna gerekend (vergelijk 
fazant, konijn en tamme kastanje).
Hoe te controleren op de komst van invasieve exoten is de 
grote kwestie. De regering legde tot dusverre de nadruk op 
vrijwillige convenanten, maar dat blijkt in de praktijk niet 
goed te werken.
Tjeerd Blacquière van Bijen@wur presenteerde zijn visie op 
de bestrijding van varroa door middel van natuurlijke 
selectie. Bestrijding van varroa is weliswaar op dit moment 
nodig, maar is geen echte oplossing daar op deze manier 
geselecteerd wordt op grotere virulentie en op grotere 
resistentie van varroamijten tegen diergeneesmiddelen. Als 
er geen natuurlijke selectie meer plaatsvindt betekent dat op 
termijn kwaliteitsverlies van de bijenstand.
Zie voor een uitgebreide beschrijving van zijn 
uitgangspunten en onderzoeksmethodiek Bijenhouden 
2018 nr. 1.
Coby van Dooremalen van Bijen@wur besprak de inhoud 
van een nieuw te verschijnen publicatie over het effect op 
bijenvolken van verschillende stressoren die naast varroa 
optreden. In een tweejarige proef vergeleken zij en haar 
medeauteurs de uitwerking van en de interactie tussen 
varroa, nosema (meestal N. ceranae en nauwelijks N. apis, 
hoogstwaarschijnlijk) en toediening van imidacloprid. De 
resultaten toonden eens te meer aan dat varroa verreweg de 
belangrijkste factor is in de overleving van bijenvolken en 
ook voor wat betreft de grootte van de volken. Nosema had 
slechts een zeer kleine invloed en van de toediening van 
imidacloprid viel geen effect aan te tonen. Ten slotte 
toonden de onderzoekers nog aan dat er een interactie 
bestond tussen de aanwezigheid van varroa en de 
toediening van imidacloprid, maar alleen in de volksgrootte; 
in het sterftepercentage viel deze interactie niet terug te 
vinden.
Bram Cornelissen van Bijen@wur behandelde invasieve 
plagen, de Kleine Bijenkastkever (heel in het kort) en de 
Aziatische hoornaar (uitgebreider). Na de signalering in 
september 2017 van een nest Aziatisch hoornaars in Zeeland 
valt te verwachten dat in 2018 aanmerkelijk meer waar-
nemingen zullen worden gemeld. Maar misschien wordt de 
soep niet zo heet gegeten als hij wordt opgediend: we 
kennen tot nu toe het effect van deze hoornaars op de 
sterkte van bijenvolken niet. Observeren en monitoren is 
vooralsnog de boodschap, want bestrijding van nesten is 
niet effectief gebleken, wanneer de Aziatische hoornaar zich 
eenmaal in een gebied gevestigd heeft. Aangetekend moet 
nog worden dat de effectiviteit van plaatsing van wespen-
vallen nog onduidelijk is. Bovendien treedt erg veel bijvangst 
van andere insectensoorten op. Observeren dus, liever dan 
proberen te vangen. Daarbij is een juiste determinatie van 
groot belang: de Europese hoornaar (Vespa crabro) lijkt erg 
op de Aziatische, maar is een bij wet beschermde soort. Op 
de website https://bit.ly/2GRhQnn staat wat u moet doen 
als u een Aziatische hoornaar ziet. In Bijenhouden 11(6):20-
22;2017 verscheen eerder een artikel van Bram Cornelissen 
over exoten.  
Kleine Bijenkastenkever (Aethina tumida). Foto University of Florida.
28 Bijenhouden 2018.3


Bijengezondheidsdag: Bijen@wur 2018

https://library.wur.nl/ojs/index.php/bijenhouden/article/download/16296/15754

Bijengezondheidsdag: Bijen@wur 2018

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen UR (University & Research Centre): Publication System