In honing zit altijd wat stuifmeel (en ook wat nectar in het bijenbrood). Bijen@wur zocht uit; "Hoeveel dan?

Blacquière, T.

Cornelissen, B.

Dooremalen, C. van

Hok-Ahin, C.

Dutch

Wageningen UR (University & Research Centre): Publication System

13
b
ije
nh
ou
d
en
	fe
b
ru
ar
i	2
01
3
O
nd
er
zo
ekHoeveel stuifmeel zit er in honing?
Tjeerd	Blacquière,	Bram	Cornelissen,	Chula	Hok-Ahin	en	Coby	van	Dooremalen,	Bijen@wur
In	honing	zit	altijd	wat	stuifmeel	(en	
ook	wat	nectar	in	het	bijenbrood).	
Bijen@wur	zocht	uit:	“Hoeveel	dan?”
Hoeveel korrels stuifmeel zitten er 
in een gram honing; 1, 10, 100? Of 
duizend, honderdduizend? En als 
er 1000 korrels in een gram zitten, 
hoeveel wegen die 1000 korrels dan?
Deze vraag is interessant als er bijvoor-
beeld allergie opwekkende soorten 
stuifmeel in de honing zitten. Of giftige 
stuifmeelsoorten. Of stuifmeelkorrels 
van genetisch gemodificeerde planten. 
Sommige imkers en sommige honing-
klanten maken zich over dat laatste 
zorgen. Dus, wat zegt de wet? 
Echte honing bevat stuifmeel (honing 
zónder is op zijn minst verdacht), maar 
mag geen ‘natuurvreemde toevoegin-
gen’ bevatten. Dit nu leken in geval 
van genetisch gemodificeerde planten 
twee behoorlijk tegenstrijdige eisen. 
De COGEM (Commissie Genetische 
Modificatie) wilde daarom weten hoe 
groot de eventuele besmetting van 
honing uit proefvelden met genetisch 
gemodificeerde gewassen zou kunnen 
zijn en zette een onderzoeksopdracht 
bij ons uit. Hoe is dat aangepakt?
Aantal stuifmeelkorrels
In 2008 heeft bijen@wur in samenwer-
king met de Nederlandse imkers van 
ongeveer 180 standen over heel Ne-
derland honing onderzocht op botani-
sche herkomst. Vijf van deze honingen 
hebben we vorig jaar opnieuw geanaly-
seerd, maar nu om erachter te komen 
hoeveel korrels stuifmeel per gram 
honing erin zaten. Daarvoor wordt 10 
gram honing eerst verdund met water 
en gecentrifugeerd. De stuifmeelkor-
rels zakken dan op de bodem van het 
centrifugebuisje. Die worden vervol-
gens opgenomen in een bekende 
kleine hoeveelheid water en kunnen 
dan onder het microscoop geteld wor-
den, op de manier waarop het aantal 
bloedlichaampjes in bloedmonsters 
bepaald wordt. Uit die telling wordt dan 
berekend hoeveel stuifmeelkorrels er 
in de oorspronkelijke 10 gram honing 
zaten. 
In onze vijf honingen varieerde het 
aantal stuifmeelkorrels van krap 2000 
tot meer dan 25 000 per gram honing. 
Dat kwam redelijk overeen met wat 
meestal wordt gevonden: 1000 tot  
10 000 korrels per gram. Die ene met 
meer dan 25 000 zat dus behoorlijk 
‘vol’.
Wat weegt een stuifmeelkorrel?
Volgende vraag: hoeveel weegt dat? 
De literatuur vertelt wel iets over aantal-
len stuifmeelkorrels (zoals hierboven), 
maar niet over wat dat stuifmeel in 
honing weegt. Het is moeilijk om daar 
via weging achter te komen. Daarom 
hebben wij de vraag van een andere 
kant benaderd. We bereidden een  
‘namaakhoning’ en maakten daarvan 
een serie door toevoeging van een 
steeds oplopende, (kleine) bekende 
gewichtshoeveelheid stuifmeel. Vervol-
gens zijn die namaakhoningen op de-
zelfde manier bewerkt en onderzocht 
als eerder de vijf echte honingen.  
De tellingen aan de namaakhoning 
gaven een ijklijn, waaruit we konden 
berekenen hoeveel één korrel weegt. 
Dan weet je dus ook hoeveel gewichts-
deel aan stuifmeel er zit in een echte 
honing waarvan je wel het aantal  
korrels per gram honing kent. 
Ze zijn niet even zwaar
Dat niet alle soorten stuifmeelkor-
rels even veel wegen is logisch, want 
ze verschillen behoorlijk in grootte. 
Stuifmeel van mais is vele malen groter 
dan dat van tamme kastanje. Daarom 
hebben wij vijf ijklijnen gemaakt, 
namelijk voor vijf stuifmeelsoorten van 
uiteenlopende doorsnee. Stuifmeel-
verzamelende bijen leverden ons 
pollen van phacelia, de rozenfamilie, 
kruisbloemigen, vlinderbloemigen en 
de esdoornfamilie. 
Het resultaat bleek een serie mooie 
rechte lijnen. De hoogste dosis  
(0,05 gram per 20 gram namaak-
honing) kwam voor phaceliastuifmeel 
overeen met 600.000 korrels per gram 
honing, dus meer dan in echte honing 
gevonden wordt. De in echte honing 
redelijk vaak gevonden 10.000 korrels 
per gram komt dan ongeveer overeen 
met 0,000004 gram per gram honing. 
Dus in een potje phaceliahoning van 
450 gram zit maar 0,0018 gram aan 
stuifmeelkorrels. 
Dit onderzoekje naar de hoeveelheid 
stuifmeel in honing was onderdeel van: 
Kleinjans HAW e.a., 2012. The possible 
role of honey bees in the spread of 
pollen from field trials. Rapport COGEM 
CGM 2012-02. 87 pagina’s + bijlagen. 
www.cogem.net
Pollenkorrels	verschillen	in	grootte.
(foto	Jaap	Kerkvliet)
• Bijenhouden | februari2013.indd   13 21-01-13   23:15


Hoeveel stuifmeel zit er in honing?

https://library.wur.nl/ojs/index.php/bijenhouden/article/download/13918/13488

Hoeveel stuifmeel zit er in honing?

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen UR (University & Research Centre): Publication System