Het invoeren van koninginnen in een productievolk is de spil van het Buckfast-systeem van imkeren. Uitleg over de koninginnenteelt via teeltvolk, startervolk en pleegvolk, het gebruik van bevruchtingskastjes, en methoden voor het invoeren en de daarbij optredende verliezen. Het systeem van invoeren op de Buckfast Abdij wordt toegelicht in een vertaling van een artikel van Broeder Ada

Eizenga, G.C. van

Witt, K. de

Dutch

Wageningen UR (University & Research Centre): Publication System

Koninginnen telen en invoeren, hoe doe je dat? 
Geert van Eizenga en Ko de WW, Buckfast Teeltgroep 
Fiveldal 
Vaak bereikt ons als licentienemers van Buckfast 
Belangen Verenigd de vraag 'Koninginnen telen en 
invoeren, hoe doe je dat?' En dat is ook heel 
begrijpelijk. Na afloop van een bijenseizoen blijkt 
dat er juist op dit punt heel wat mis kan gaan. Is er 
eigenlijk wel een veilige manier van invoeren? Voor 
de koninginnenteler komt er heel wat kijken voor 
de aflevering van een goede moer. En bij de klant 
moet het invoeren lukken. Hieronder een samen- 
vatting van de belangrijkste stappen bij het telen en 
invoeren van een koningin. 
310 
Het startervolk 
In het startervolk worden de dopjes met larfjes door 
jonge voedsterb'yen voorzien van koninginnengelei en 
wordt er een begin gemaakt met het bowven van de 
koninginnencel. Bij het maken van de starter woden 
ramen met jonge voedsterbijeen in een drie-raams 
starter geklopt. Deze 3-raamskast is voorzien van een 
raam met voer en stuifmeel en een raam met water. 
Dit soort startervolken is na een paar uur volledig moer- 
loos en dat is in feite het goede moment om larven aan 
de bieden. Na een dag kunnen de 'aangeblazen 
doppen' dan in het pleegvolk gehangen worden. 
Het pleegvolk 
Er moeten één of meerdere pleegvolken klaargemaakt 
worden. Zelf gebruiken we moergoede volken. De 
koningin gaat onder het moerrooster en het open 
broed er boven. In de bovenste broedkamer is crok 
ruim voer en stuifmeel voorhanden. In het midden de 
bovenste bak laat je een ruimte over voor het raam 
met de aangeblazen doppen. Licht voeren geeft een 
optimale verzorging. 
Het teeltvolk 
Het teeltvolk waaruit de larven gehaald worden, moet 
in prima staat zijn. Voer en stuifmeel mogen niet ont- 
breken. Als er geen dracht is, wordt die nagebootst. 
De te gebruiken ladjes mogen niet o&r djtv T2 
uur. Daarvoor moet je wei een goed ram u&zdrm, 
Het overlarven op zich is een fluitje m een c m .  
"-..........."--.-...--*..".+.-.."","--.--"...*'-..".-...---.--".**M 
De gesloten doppen 
Als het pleegvolk haar w& gogd heek gedaan d m  
zijn vijf dagen na het oycrtarven de doppen gdotm. 
Je kunt ze dan tot de tknde#ae dPrg in het p1eag- 
volk laten ritten of je dQgi: r e  in een bmdstmf. Ma 
het uitlopen worden de jange Iraninginmn zo snel 
mogelijk gemetkt en ingemerai in enrm A p i a  of 
Kirchheiw bemhtingoka9tie. Ramen met jop* 
bijen worden daarvoor @dagen in eprn ernar en 
met wat rook een beetje wmdixdd. Een 
met bijen w h t  om rob klein kaspa &e M k e a  Eb 
koningin wordt er dired bijgedaan. k ú&@s wmkm 
dan een week koel w e g p e t .  Uitv- mmpies 
geven de aanwezigheid van de koningin aan. 
Je kunt mttlrdijk n'en af de bningin een mgdnwig 
legpatroon he& of dat ze maar wat me2 dtjfts 
(de eerste selectie). Wcmee7 het bp.oed is uitgelopaurn 
kun je zim b de jonge wrerlc9tsrs &h 9e,dmgen toen 
tweede sdeeaics). 
Aantallen 
Stel dat je een honderckl lc~ningiri.nen in- vrik 
aanmaken. hm h& jei m%s- startren m d i ,  
elk voorzien met drie r m  bijan. Het c~~~c~elai-fde 
materiaal wordt niet aitijd voor hended piwant 
genomen. Mn* dat na een paar uur wo& gekdm 
(door de plastic -s ~hcôn) d er a p h u w  brfles m 
de dopjes moaten. Je sbet &n of esk we1 of niet d k -  
sap aanwezig is. 
Laten we aannemen da er uitejndePì ='h 5Q aan- 
genomen dopjes zijn. Ek~pkgvolk ktij$ zo'n IQ-1% 
dopb.  Je hebt dus h 4  vvrut w h  di 
De uitgelapen kmhginnrsn {of lrifpcr dqpm) moeten 
worden ondeqehacht h 
SpaarmcPdkamer wi 
Kirchheinm. Het tekn van kaningknm kost dus k t  
wat bijen. 
Nu het bevruchtingsresiat a%ïva&mb Senia zijn 
in p ~ ~ I u * a l h  ter& ktmt is mmar aen fractie -n 
het oorspronkelijke aamal aangezette h i n g i n m .  OB 
ervaring van grote telers uit Amw'ka gis& aan dat 
ongeveer 25-30 procent wan de h m  ukdndirlijk 
koningin wordt Onze weKingm zijn ai wiet anders, 
W i * ~ + i Y a ~ h e b M m l m e 1 - ~  
Bnmb14cktnin. W i h d k i n  IWemaakI EMFBT~A 
onckwwp datuide 
"....L--".~~.b.-_* I....- .................................... 
B U C K F A S T B E L A N G E N  
.................. - ................. " ................................................................................................................................................................................................ - " ............ - ........................................................... 
Zeitung verscheen. Door de heer P.S. Milne is hiervan en gaat door met haar normale bezigheden als het 
een samenvatting gemaakt voor het tijdschrift Bee volk wordt behandeld. Ze zal echter niet eerder haar 
World. Dit laatste artikel hebben we voor u vertaald. top bereiken dan in het volgende jaar. 
Broeder Adam: Het invoeren van koninginnen 
In de praktijk leiden de methodes van het invoeren 
van koninginnen tot verliezen die door kenners 
worden geschat op 50%. Directe verliezen treden op, 
maar ook indirecte verliezen van koninginnen die te 
wijten zijn aan stille moerwisseling (vaak onopgemerkt 
door de imker) ten gevolge van beschadigingen, of 
aan de intolerantie door het volk van een koningm die 
door verkeerde invoering niet gedijt. 
Het invoeren van koninginnen is de spil waar het 
Buckfast-systeem van imkeren omheen draait. Het 
doel is niet alleen elke koningin geaccepteerd te 
krijgen, maar ook het vestigen van elke koningin in 
haar permanente kast met volledige beschikking van 
al haar vitaliteit en vruchtbaarheid. Oudere methoden 
waren alle gebaseerd op de veronderstelling dat een 
koningin, vóórdat ze is geaccepteerd, dezelfde geur 
moet krijgen als die van het volk waarin ze wordt 
ingevoerd. Er is echter nooit een goed bewijs geleverd 
ten gunste van de aanname dat elk volk een ken- 
merkende eigen geur heeft. Er is weliswaar een 'kast- 
geur' die afkomstig is van raten, propolis, honing, 
broed etc., en die in intensiteit en aard varieert naar 
gelang het seizoen, de temperatuur, de aard van de 
nectarstroom en andere factoren, maar de theorie van 
individuele 'volks-geur' kan beschouwd worden als 
slechts een geschikte en plausibele hypothese die 
wordt opgevoerd als verklaring voor niet nader 
verklaarde verschijnselen. 
Koninginnengedrag 
De ervaring op de Buckfast Abdij leert dat, welke 
methode in invoering ook wordt gebruikt, het gedrag 
van de koningin de factor is waarvan het succes van 
de operatie afhangt, welke op haar beurt afhangt van 
de toestand van de koningin op het moment dat ze 
wordt vrijgelaten. De toestand van het volk en de 
gezindheid van de bijen is slechts van belang wanneer 
jonge bevruchte koninginnen worden ingevoerd 
vóórdat ze volledige rijpheid hebben bereikt. Een 
jonge bevruchte koningin is een teer schepsel, is 
nerveus en wordt gemakkelijk opgeschrikt. Ze is erg 
gevoelig voor beschadiging wanneer ze op dit prille 
moment van haar ontwikkeling opgesloten wordt in 
een koninginnekooitje. Maar wanneer ze haar rijping 
bereikt, gewoonlijk na niet minder dan vier weken aan 
de leg te zijn geweest, dan treedt er een verandering 
in haar gedrag op: ze wordt rustiger, minder nerveus 
Overwinteren in de bevruchtingskastjes 
Het systeem dat nu op de Buckfast Abdij is aanvaard, 
is het inwinteren van jonge koninginnen in hun bevruch- 
tingseenheden en ze overbrengen in productievolken 
tegen het einde van maart. Koninginnen die niet 
nodig zijn, blijven in reserve voor volken waarvan de 
koningin later in het seizoen onder de maat blijft, 
terwijl de dan nog overgebleven koninginnen vroeg in 
oktober aan productievolken worden gegeven. Volken 
krijgen dus meestal een nieuwe koningin in het voor- 
jaar en zo nu en dan eens in de late herfct. Desalniet- 
temin kunnen koninginnen op elk moment van het 
seizoen uitgewisseld worden. Het essentiële punt is 
dat het proces er altijd een moet zijn van directe 
vervanging: de oude koningin wordt (direct) vervangen 
door een volledig uitgerijpte koningin die in de 
eilegfase verkeert (liever dan via de methode van 
invoering via een koninginnekooitje), en waarbij de 
koningin vervolgens doorgaat met haar bezigheden 
zonder te letten op haar nieuwe omgeving. 
Invoeren in een groot volk 
Wanneer het van belang is om een net bevruchte 
koningin van dezelfde bijenstand (of één die per post 
is gearriveerd) in te voeren in een groot moergoed of 
moerloos volk, dan is de methode van het Sraams 
volkje aan te bevelen. Allereerst wordt het kleine 
volkje waarin de koningin is geteeld (of het volkje dat 
is gevormd met het oog op het laten lopen van de 
koningin uit het per post toegestuurde kooitje) en 
waarin de koningin minstens een week aan de leg is 
geweest, open gezet en worden de bijen aan het licht 
blootgesteld. Vervolgens wordt de oude koningin, als 
ze aanwezig is, verwijderd uit het volk evenals drie 
ramen uit de broedkamer. Daarvoor in de plaats 
worden de drie ramen van de 3-ramer op een rustige 
manier toegevoegd, samen met de nieuwe koningin 
die omgeven is door haar eigen bijen. De broedkamer 
moet 5-10 minuten worden blootgesteld aan het licht 
alvorens de honingkamers worden teruggezet en de 
kast wordt gesloten. Een volledige beschrijving van 
deze methode wordt gegeven (vertaler: in het artikel 
in de Schweizerische Bienen Zeitung). 
Literatuur 
Broeder Adam. Das Zusetzen von Königinnen. Schweizerische 
Bienen Zeitung. 73(6): 267-273, 73(7): 314-316 (1950) 
Milne, RS. The Introduaion of Queens (extract). Bee World. 
Vo1.32(1): 7-8 (1951). 
............................................................................................................................................................... 
maandblad voor imkers november 2001 


Koninginnen telen en invoeren, hoe doe je dat?

https://library.wur.nl/ojs/index.php/bijenhouden/article/download/11696/11199

Koninginnen telen en invoeren, hoe doe je dat?

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen UR (University & Research Centre): Publication System