Perner, D.

Perner, M.

Dutch

Wageningen UR (University & Research Centre): Publication System

I Volken selecteren met een 
I korter gesloten broedstadium 
M. Perner, D. Perner en rnedewerkers. 
'Vrije' vertaling door Nico van Daalen. 
, De resistentie tegen de varroamijt wordt groter door 
een kortere duur van het gesloten broed. In 
koninginnecellen worden vrijwel geen mijten gevon- 
den. Mocht de mijt toch in zo'n cel terechtkomen, dan 
, 
zou deze mijt, wegens de korte duur van het gesloten 
stadium (zeven dagen) geen volwassen nakomelingen 
kunnen produceren. Het is overigens niet onderzocht 
of een varroamijt we1 eitjes kan leggen in een konin- 
ginnecel en of daar proto- en deutonymfen uit 
ontstaan. De duur van het gesloten broedstadium is 
erfelijk. Sinds 1991 houden wij ons daarom bezig met 
de vraag of onder ons eigen bijenmateriaal ook een 
kortere duur van het gesloten broed voorkomt. Er is 
een eenvoudig programma opgesteld om te zien of 
we deze duur zonder extra werk, met behulp van 
kunstmatige inseminatie in de teelt konden verkorten. 
Werkwijre 
In de darrevolken worden bij goed weer en goede 
dracht meerdere uitgebouwde darreraten in het 
broednest gehangen. De volgende dag moeten deze 
darreraten al goed belegd te zijn. De darreraten 
( blijven tenminste Ben of twee dagen in het broednest. 
Uiterlijk 21 dagen na het beleggen worden de 
darreraten afgeveegd en in een aparte broedkamer 
zonder darren gehangen. Tevens worden er twee 
afgeveegde ramen met werksterbroed bij gehangen. 
Die aparte broedbak wordt op het volk geplaatst, 
gescheiden door een koninginnerooster en afgedekt 
met een speciale dekplank. De opzetter bevat bij ons 
slechts zes ramen en is verder opgevuld met 
, vulblokken. 
Deze speciale dekplank heeft in het midden een 
opening van 10 x 10 cm, die afgesloten kan worden 
door een schuif in een opstaand randje. De darren- 
vliegkooi past over dit randje en kan ook afgesloten 
worden door een schuif. De bovenkant van de 
vliegkooi wordt afgesloten door een moerrooster. 
Kort voor de kunstrnatige inseminatie worden de 
beide schuiven geopend. De lang opgesloten darren 
I 
zien licht en vliegen in de vliegkooi. De werksters 
kunnen de kooi verlaten door het moerroosterdeksel. 
Nadat de beide schuiven weer gesloten zijn kan de 
vliegkooi, hoofdzakelijk gevuld met darren, mee- 
genomen worden naar de ruimte waar de kunstmatige 
inseminatie plaatsvindt. 
Bij enige volken waren al op dag 23 enige darren 
geboren en bij de volken van de lijn Stocker zelfs zeer 
veel. Deze darren worden gebruikt voor de kunst- 
matige inseminatie van koninginnen, die ook vroeg 
uitgekomen zijn. De koninginnen (ca. 60) worden 
ingevoerd in afleggers, die gemaakt zijn van drie tot 
vijf goed met bijen bezette ramen. In deze afleggen 
moet tot het tijdstip van de kunstmatige inseminatie 
nog verzegeld broed aanwezig te zijn in verband met 
de betere overbrenging van het sperma in het zaad- 
blaasje bij broednesttemperatuur. Alle koninginnen 
worden twee maal met 6 pl g6insemineerd. 
Het extra werk bestaat uit het bepalen van: 
het tijdstip waarop de koningin gaat leggen (zo 
nauwkeurig mogelijk) 
het aantal gelegde eitjes (schatting) en 
het aantal bijen dat geboren wordt op de 19de, 
20ste en 21 ste dag. 
Resultaten van de teelt 
Het vie1 de onderzoeken op, dat de ontwikkelingsduur 
van de onderzochte drie lijnen nogal venchillend is. Bij 
de lijn Trifolium werden enige bijen op de 20ste dag 
geboren, de meeste echter op de 2lste dag. Bij een 
van deze afleggers werden de eerste bijen na 21,s dag 
geboren. Bij de Troisecklijn kwamen enige bijen op de 
19de dag uit. Bij een paar van deze afleggers 
daarentegen op de 20ste dag. Al het broed kwam uit. 
Bij een kunstmatige inseminatie van de lijnen Stocker x 
Troiseck, uitgevoerd door een looninseminator werden 
de bijen al na 18,5 dag geboren. 
Zulke grote venchillen hadden wij niet verwacht. De 
gevonden kortere ontwikkelingsduur zou ook nog 
samen kunnen hangen met het beter gevoerd worden 
van het eerste broed. Afgewacht moet worden of  ook 
in normale gevallen in een volk dergelijke verkortingen 
in de ontwikkelingsduur te bereiken zijn en of bij teelt 
en selectie de goede resultaten behouden blijven. In 
ieder geval is de Stocker-lijn goed uitgangsmateriaal. 
Ook werd na een eerste taxatie van de resultaten 
maandblad voor imkers april lW3 
vastgesteld, dat de invloed van een kortere ontwikke- 
lingsduur van een koningin niet zo'n grote rol speelt 
als die van de darren. In het voorjaar van 1992 werkten 
drie biologiestudenten mee aan dit programma. 
Allereerst werd de ontwikkelingsduur bepaald. Daarbij 
werd een voor de praktijk toepasbare methode 
ontwikkeld. Het broed werd om de 3 a 4 uur bekeken. 
Er werd een raat uitgezocht met 30-50 larven, die 
binnen een paar uur verzegeld moesten worden. Op 
een doorzichtige folie, die door middel van twee stif- 
ten steeds op dezelfde wijze op de raat werd gelegd, 
werd per broedcel om de 3-4 uur aangetekend of de 
cel nog open was, of gedeeltelijk of geheel verzegeld 
was. Na 10,5 dag werd dit broed om de 4 uur gecon- 
troleerd. Genoteerd werd welke cellen leeggehaald 
waren en welke cellen waren uitgekomen. Met de 
aldus genoteerde tijdstippen kon men voldoende 
nauwkeurig de duur, dat het broed gesloten was, 
bepalen. Op dezelfde manier werd ook het open 
broed onderzocht. Het is duidelijk geworden, dat een 
kortere totale ontwikkelingsduur niet noodzakelijk een 
kortere duur van het verzegelde broedstadium 
inhoudt. Bij de Troisecklijn is alleen de duur van het 
open broed korter geworden (tot 7,5 dag). Bij drie 
volken van de Stockerlijn, evenals bij Ben volk van de 
Trifoliumlijn was de duur van het open broed normaal 
tot weinig verkort. Echter de duur van het gesloten 
broed vertoonde een grote spreiding van 10,5 tot 12,8 
dag. De langste duur van het gesloten broed was bij 
nogal veel volken groter dan 12 dagen (hoofdzakelijk 
bij de Troisecklijn). 
Het eerste legsel van een kunstmatig ge'insemineerde 
koningin kon niet voor de bepaling van de duur van de 
ontwikkeling gebruikt worden, omdat die een over- 
maat aan voedersap toegediend kregen. Bij verschil- 
lende lijnen werden die cellen al na 7.5 dag na het 
leggen van het ei gesloten. 
Nader onderzoek 
Hoe de ontwikkelingsduur van nieuwe koninginnen kan 
worden bepaald zal nog nader worden onderzocht. 
Wanneer koninginnen (dochters van een koningin), die 
met hetzelfde sperma worden ge'insemineerd, en zoals 
in het bovengenoemde geval niet aan het doel beant- 
woorden, dan is aan te nemen, dat die eigenschap 
hoofdzakelijk van de moeder afkomstig is. In 1992 
werd het effect 'veroorzaakt' door darren op de duur 
van het gesloten broed, onderzocht. Daartoe werd 
een koningin, met een kortere duur van het gesloten 
broed, opgesloten op een darreraat. Slechts de eerste 
20-30 % van de uitgekomen darren werd voor de 
kunstmatige inseminatie gebruikt. Dit gaf goede 
resultaten. 
De zin van imkers om te experimenteren kent ook op 
dit gebied geen grenzen. Wij hopen daarom, dat veel 
inseminatoren aan een dergelijk programma zullen 
deelnemen, zodat een grotere keuze aan bijen met 
korter gesloten broedstadium uit de verschillende 
lijnen tot onze beschikking zullen komen. 
maandblad voor imkers aprillW3 


Volken selecteren met een korter gesloten broedstadium

https://library.wur.nl/ojs/index.php/bijenhouden/article/download/11145/10648

Volken selecteren met een korter gesloten broedstadium

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen UR (University & Research Centre): Publication System