99mTc ile işaretli nanopartiküllerle Konjuge Clioquinol Türev(ler)'inin sentezi ve Alzheimer'da rol oynayan amyloid protein birikimlerinin in vitro / in vivo görüntülenmesinde kullanılması

Abstract

Günümüzde yaşlanan nüfus ile önemli bir sorun olarak gündeme gelen Alzheimer hastalığı (AH)'na dair amiloid plakları ve nörofibrular düğümleri olmak üzere iki belirteç bulunmaktadır. AH'nin teşhis ve tedavisi üzerine yapılan araştırmalarda bu belirteçler göz önüne alınmaktadır. Tez çalışması kapsamında amiloid plaklarının görüntülenebilmesi amacıyla teknesyum-99m (99mTc) ile radyoişaretli Bilgisayarlı Tek Foton Emisyon Tomografi (SPECT) ajanlarının ve ilaç taşıyıcı sistemlerin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda Bioquin-hekza metil propilen amin oksim (BH) ve poli laktik-ko-glikolik asit (PLGA) enkapsüle edilmiş BH nanokapsülleri (BH-PLGA NC) sentezlenerek 99mTc radyoizotopu ile işaretlenmiştir. 99mTc ile işaretli bileşiklere ait radyoişaretleme verimleri solvent ekstraksiyonu (SE) yöntemi ile % 95'in üzerinde tespit edilmiştir. Sentez ürünlerine ait yapı analizi ve karakterizasyon çalışmaları sırasıyla fourier transform kızılötesi (FTIR), nükleer manyetik rezonans (NMR), sıvı kromatografi-kütle spektroskopi (LC-MS) ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) yöntemleri kullanılarak yapılmıştır. Tez çalışması kapsamında kanser hücreleri üzerindeki in vitro hücre kültürü çalışmalarında H ile BH bileşiklerinin sitotoksisiteleri ve radyoişaretli hekza metil propilen amin oksim (H; HMPAO), BH ve BH-PLGA NC bileşiklerinin bağlanma etkinlikleri incelenmiştir. 99mTc-BH bileşiğinin biyoetkinliğinin incelenmesi amacıyla sağlıklı erkek Balb/c fareler, Albino Wistar sıçanlar ve Albino Wistar sıçanlarda intrahipokampal sterotaksik girişimle oluşturulan Alzheimer deney modeli üzerinde biyodağılım çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yapılan in vivo biyodağılım çalışmaları ile hipokampusda kontrol gruplarına kıyasla daha yüksek tutulumlar gözlenmiştir. Bioquin-7-karboksilik asit (B) bileşiği ile yapılan doyurma çalışmalarında 99mTc ile radyoişaretli BH bileşiğinin amiloid plakları üzerinde spesifite gösterdiği görülmüştür. Tüm deneysel sonuçlar değerlendirildiğinde; 99mTc ile radyoişaretli BH ve BH-PLGA NC bileşikleri ile SPECT'de klinik uygulamalarda Alzheimer hastalığına dair amiloid plaklarını görüntülemede yeni beyin ve ilaç taşıyıcı ajanların geliştirilmesine bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir