de Groot, Martijn

Kind, Iwan

Kooiman, Thea

van der Schans, Cees

Wolters, Alida

Dutch

Zelf gegenereerde gezondheidsinformatie speelt steeds vaker een rol in het zorgproces. Deze trend komt enerzijds door het gemak waarmee mensen zelf met wearables en apps data over zichzelf kunnen verzamelen. Anderzijds wordt deze trend door zorgverleners en de overheid gestimuleerd om de klinische observaties met data uit de thuissituatie te kunnen verrijken, of omdat door reorganisatie of bezuiniging zelfmanagement is gewenst. Ondanks positieve verwachtingen is er nog weinig onderzoek gedaan naar de implementatie en effectiviteit van zelfmeting en hieraan gerelateerde producten en diensten.Abstract in English: Digital health program ‘living healthy with diabetes’The interest in personal health data and self-monitoring in health caregrows sustainably. Despite high expectations to innovate the health caresystem with digital health technology, little is still known about the implementation and effectiveness of digital health solutions in clinical practice.This article reports the pilot results of the development and implementationof a digital health program. The program is a combination of an onlineplatform, activity tracker and smartphone application to support a positivelifestyle change for people with diabetes mellitus type 2. The servicewas developed by a public-private collaboration according to open innovationmodel.<br/

Hanze UAS repository

PraktijkDigitaal programma ‘leef gezond met diabetes’Een combinatie van een online platform, activity tracker en smartphoneapp ter bevordering van een gezonde leefstijl bij mensen met diabetesMartijn de Groot,1,2 Thea Kooiman,1 Alida L. Wolters,3 Iwan Kind,4 Cees P. van der Schans1Zelf gegenereerde gezondheidsinforma-tie speelt steeds vaker een rol in hetzorgproces. Deze trend komt enerzijdsdoor het gemak waarmee mensen zelfmet wearables en apps data over zichzelfkunnen verzamelen. Anderzijds wordtdeze trend door zorgverleners en deoverheid gestimuleerd om de klinischeobservaties met data uit de thuissituatiete kunnen verrijken, of omdat door reor-ganisatie of bezuiniging zelfmanage-ment is gewenst.1 Ondanks positieveverwachtingen is er nog weinig onder-zoek gedaan naar de implementatie eneffectiviteit van zelfmeting en hieraangerelateerde producten en diensten.Dit was aanleiding voor het LectoraatTransparante Zorgverlening van de Han-zehogeschool Groningen om vanaf sep-tember 2013 met subsidie van het Centerof Expertise on Healthy Ageing de inno-vatiewerkplaats Active Ageing Diabetesin te richten.2 Deze innovatiewerkplaatsheeft als doel om een digitaal gezond-heidsprogramma te ontwerpen en tetoetsen. Het programma is een combina-tie van een online platform voor zorgver-leners, een activity tracker en een smart-phone app om mensen met diabetes teondersteunen bij hun streven naar eengezondere leefstijl. Sinds eind 2014wordt dit initiatief in samenwerking metFBTO ook financieel ondersteund vanuithet innovatiefonds van divisie de Fries-land Zorgverzekeraar.Digitaal gezondheidsprogrammaVoldoende beweging en gezonde voedingzijn bewezen effectief bij het terugdrin-gen van klachten bij mensen met (pre)di-abetes.3 Veel mensen zijn geneigd hunbeweegpatroon te overschatten4 en hunconsumptieniveau te onderschatten.5 Zemissen de juiste kennis over de combi-natie voeding, beweging en diabetes.Ook speelt motivatie om een gezondeleefstijl te verkrijgen en te behouden eenbelangrijke rol.3,6 Helaas ontbreekt hetveel zorgverleners aan tijd om hier in hetzorgproces aandacht aan te besteden.Hiervoor is een digitaal gezondheidspro-gramma ontwikkeld. Uit de literatuur isnamelijk bekend dat het monitoren vanhet eigen gedrag en feedback hierop be-langrijke componenten zijn voor veran-dering naar een gezonde leefstijl.3,8 Dia-betici krijgen een activity tracker (digitalestappenteller) en toegang tot een onlineplatform met dashboard. Via dit dash-board krijgen deelnemers gedurende driemaanden dagelijks toegankelijke infor-matie en advies over diabetes, lichaams-beweging en gezonde voeding. Daarnaastis de activity tracker gekoppeld aan ditplatform en wordt de hoeveelheid bewe-ging gevisualiseerd met duidelijke gra-fieken. Vanaf de tweede week krijgen dedeelnemers op basis van hun beweegpa-troon en doelstelling persoonsgerichtefeedback. De feedback is positief gefor-muleerd en gebaseerd op de beweeg-norm van 10.000 stappen per dag.7 Dezezogenaamde ‘‘healthy feedback loops’’hebben als doel de deelnemers te moti-veren meer te gaan (en te blijven) bewe-gen. Tot slot biedt het dashboard de mo-gelijkheid om in contact te komen met dezorgverlener. Een zorgverlener kan methulp van dit dashboard een groep clien-ten ondersteunen bij vragen over ge-zondheid en indien gewenst door depatiënt monitoren.ICT vaardigheden en tijd essentieel bijimplementatie e-Health oplossingenIn de periode van april – juni 2013 werdhet e-Health programma voor het eerstuitgetest bij een groep van twaalf diabe-tici en vijf zorgverleners. Het doel vandeze uitrol was om te leren hoe zorgvra-gers en zorgverleners het programmaervaren. Deze pilot leverde informatie opover welke functionaliteiten wel en welkeniet werkten, maar ook over de (nieuwe)competenties van zorgverleners en in-exclusiecriteria voor cliënten. We zagenbinnen drie maanden dat de gegevensvan de activity tracker niet meer gesyn-chroniseerd werden op het platform. Inde eerste week waren nog twaalf deel-nemers actief, na zes weken vijf en natwaalf weken was nog slechts een deel-nemer actief op het dashboard. Redenvoor ons om eens te vragen hoe dit zat.Patiënten reageerden enthousiast op hetprogramma. Enkele deelnemers kochtenna afloop van het programma zelfs eenactivity tracker omdat ze het zo’n handighulpmiddel vonden. Het knelpunt voorhet gebruik van het programma zatvooral bij de zorgverleners. Enerzijdsvoelden zorgverleners zich niet altijdcompetent om via een digitaal platformzorg op afstand te realiseren. Anderzijdshebben zorgverleners simpelweg niet detijd om er iets nieuws bij te doen. Ookniet als dit op termijn tijdswinst oplevert.De druk op de zorg is groot en steedsminder zorgverleners moeten steedsmeer doen in dezelfde tijd. Op dit mo-ment heeft dit onze grootste aandacht.Innovatiewerkplaats Active AgeingDiabetesDe innovatiewerkplaats is een publiek-private samenwerking volgens het openinnovatiemodel. Verschillende partijenbrengen hun eigen producten, dienstenen kennis in ten behoeve van de geza-menlijke innovatie en implementatie. DeKwadrantgroep en het Bethesda Diabe-tes Research Center nodigen mensen metdiabetes en hun zorgverleners uit mee tedoen aan het e-health programma en1 Lectoraat Transparante Zorgverlening,Hanzehogeschool Groningen, Groningen2 Quantified Self Institute, HanzehogeschoolGroningen, Groningen3 Kwadrantgroep, Drachten4 e-Vitality, GroningenTSG 93 / nummer 2 053tsg jaargang 93 / 2015 nummer 2 praktijk - pagina 53 / www.tsg.bsl.nlPraktijk brengen inhoudelijke kennis in voor dedoorontwikkeling van het platform. Hetonline platform met dashboard en feed-backloops is afkomstig van e-Vitality B.V.Target Holding B.V. faciliteert de door-ontwikkeling van het platform, de kop-peling met de activity tracker en big dataanalyse. Tizin B.V. ontwikkelt een smart-phone applicatie in de vorm van een so-cial health game om deelnemers te on-dersteunen en motiveren voor het beha-len van hun persoonlijke gezondheids-doelen. De Hanzehogeschool toetst insamenwerking met het Bethesda Diabe-tes Research Center de effectiviteit vanhet programma. Tot slot vertalen het ROCAlfa College en de Hanzehogeschool deaanpak naar het onderwijs voor studen-ten en zorgverleners. Met verschillendepartijen in een zorgketen samenwerkenlevert lessen op aangaande het proces.Elke bedrijfstak kent zijn eigen cultuur,taal en tijdsbeleving. Voor een succes-volle publiek-private samenwerking ishet nodig hier expliciet bij stil te staan enelkaar de ruimte te geven hier van elkaarte leren. Mede dankzij een workshopverzorgd door Ordina, partner van hetCenter of Expertise, waarbij alle partnersvan de innovatiewerkplaats aan deelna-men is het gelukt deze verschillen in cul-tuur, taal en tijd te overbruggen.Tot slotVerwachtingen over het gebruik vane-health als oplossing voor problemen inde zorg zijn hoog, vooral vanuit overheiden op basis van sociaal-economische mo-tieven.9 Voor elke innovatie geldt dat hettijd kost om deze te implementeren en ditgaat niet vanzelf, niet bij de patiënt nochbij de zorgverlener. Voor succesvolle im-plementatie van e-health is tijd de be-langrijkste achilleshiel en moeten er vol-doende competenties bij zowel patiëntenals zorgverleners aanwezig zijn.AbstractDigital health program ‘living healthywith diabetes’The interest in personal health dataand self-monitoring in health caregrows sustainably. Despite high ex-pectations to innovate the health caresystem with digital health technology,little is still known about the imple-mentation and effectiveness of digitalhealth solutions in clinical practice.This article reports the pilot results ofthe development and implementationof a digital health program. The pro-gram is a combination of an onlineplatform, activity tracker and smart-phone application to support a posi-tive lifestyle change for people withdiabetes mellitus type 2. The servicewas developed by a public-privatecollaboration according to open in-novation model.Keywords: digital health, e-health,quantified self, self-monitoring,wearable technology, activity tracker,diabetes mellitus type 2Literatuur1. Hengst B et al. Zelfmetingen en deNederlandse gezondheidszorg. Nictizwhite paper: Den Haag: Nictiz, 20142. http://healthyageing.innovatio.nl/nl/innovatiewerkplaats/active-ageing-diabetes3. Greaves CJ, Sheppard KE, Abraham Cet al. Systematic review of reviews ofintervention components associatedwith increased effectiveness in diet-ary and physical activity interventi-ons. BMC Public Health 2011;18;11:119.4. Tully MA, Panter J, Ogilvie D. Indivi-dual Characteristics Associated withMismatches between Self-Reportedand Accelerometer-Measured Physi-cal Activity. PLoS One 2014; 9:e99636.5. Martin GS1, Tapsell LC, Batterham MJ,Russell KG. Relative bias in diet his-tory measurements: a quality controltechnique for dietary interventiontrials. Public Health Nutr 2002; 5:537-45.6. Teixeira PJ, Silva MN, Mata J, Pal-meira AL, Markland D. Motivation,self-determination, and long-termweight control. Int J Behav Nutr PhysAct 2012; 9.1:22.7. Tudor-Locke C, Craig CL, Brown WJ, etal. How many steps/day are enough?for adults. Int J Behav Nutr Phys Act2011; 8:79-5868-8-79.8. Bravata DM, Smith-Spangler C, Sun-daram V et al. Using pedometers toincrease physical activity andimprove health: A systematic review.JAMA. 2007; 298:2296-304.9. Krijgsman J, Peeters J, Burghouts A etal. Op naar meerwaarde! e-healthmonitor 2014. Den Haag / Utrecht:Nictiz / NIVEL, 2014.CorrespondentieadresMartijn de Groot, LectoraatTransparante Zorgverlening,Hanzehogeschool Groningen,Eyssoniusplein18, 9714 CEGroningen, e-mail:ma.de.groot@pl.hanze.nlTSG 93 / nummer 2 054tsg jaargang 93 / 2015 nummer 2 praktijk - pagina 54 / www.tsg.bsl.nl

Digitaal programma ‘leef gezond met diabetes’:een combinatie van een online platform, activity tracker en smartphoneapp ter bevordering van een gezonde leefstijl bij mensen met diabetes

https://research.hanze.nl/files/6515182/tsg1502_53_54_Praktijk_Diabetes_def.pdf

Digitaal programma ‘leef gezond met diabetes’:een combinatie van een online platform, activity tracker en smartphoneapp ter bevordering van een gezonde leefstijl bij mensen met diabetes

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Hanze UAS repository