Lateral Çiftleri Kullanımının Sulama Sistemine, Ekonomisine ve İşletilmesine Etkisi

Abstract

ÖZETYağmurlama sulama sistemlerinde ve damla sulamasistemlerinde manifold borulara iki yönlü bağlanan lateral borulara lateralçiftleri denilmektedir. Düz arazilerde lateraller her iki yönde de eşituzunlukta manifold borulara bağlanmaktadır. Eğimli arazilerde eğim derecesinebağlı olarak eğim aşağı laterallerin boyu daha uzun olurken eğim yukarı döşenenlaterallerin boyu daha kısa olmaktadır. Hidrolik açıdan lateral çiftlerindeoluşacak minimum basınçlar bir birine eşit olacak şekilde projeleme yapıldığı zamanlateraller üzerinde bulunan su dağıtıcılarından çıkan su debileri de benzerolmaktadır. Bu çalışmada büyüklüğü 10 ha olan ve&nbsp; %0-6 arasında 7 farklı eğimde domatesyetiştirilen bir alan için damla sulama projesi yapılmıştır. Lateral borularmanifold borulara tek ve çift yönde bağlanacak şekilde toplam 14 sulama projesiyapılmıştır. Aşağı doğru arazi eğiminin artmasıyla birlikte proje maliyetiönemli oranda azalmıştır. Lateral çiftleri kullanılan projelerde işletme birimisayısı daha az fakat proje maliyeti %3 eğime kadar daha yüksek çıkmıştır.Lateral çiftleri için yüksek proje maliyetinin nedeni artan ana boru kapasitesinedeniyledir. Sulama aralığının kısa olduğu düşük su tutma kapasitesine sahiptopraklarda lateral çiftleri kullanımı yararlı olacaktır. Anahtarkelimeler:Damla sulama sistemleri, lateral çiftleriEFFECTS OF USING LATERAL PAIRS IN IRRIGATION SYSTEMS TODESIGNING, COST AND OPERATION OF SYSTEMSABSTRACTLines which extend to opposite directions from amanifold line are called as pairs of laterals in trickle and sprinkleirrigation systems. On level field, each leg of lateral pairs from a manifoldhas same length. On sloping fields, the down leg of the lateral pairs is longerthan the uphill leg depending on slope. When trickle irrigation system projectsare designed as minimum pressures in both the downhill and the uphill lateralswill be equal, water flow from the emitters for both directions of laterals willbe similar. In this study, trickle irrigation projects were designed for 7fields whose areas are 10 ha and slopes ranges 0% to %6. Totally 14 projectswere designed as laterals were connected to manifolds only one direction tomanifolds in the half of the projects and laterals were connected to manifoldsfrom opposite directions in the other half. The project costs were decreasedwith increasing downhill slopes. In the projects with lateral pairs, numbers ofsubunits were less than ones in the projects with single direction laterals butthe cost of projects with lateral pairs to 3% were higher. The reason of highercost for the projects with lateral pairs is increasing main line capacities.Use of lateral pairs will useful especially in the fields that have lower waterholding capacity and frequent irrigation intervals.&nbsp;&nbsp;&nbsp; Key words: Trickle irrigation systems, lateral pairs</p