Huberts, L.W.J.C.

Lasthuizen, K.M.

DSpace at VU

Huberts, L.W.J.C. & K. Lasthuizen. Spijkers verdient meer dan 
eerherstel. De Volkskrant, 8-1-2011. 
 
Spijkers	  verdient	  meer	  dan	  
eerherstel	  
Volkskrant 08/01/11, 00:00	  	  
Klokkenluider Fred Spijkers verzet zich al 26 jaar tegen de ellende die hem is 
overkomen. Hij was maatschappelijk werker bij Defensie en moest de weduwe 
van Rob Ovaa, een bij de ontploffing van een ondeugdelijke AP-23 mijn 
omgekomen munitiespecialist, ten onrechte melden dat haar man door eigen 
schuld was omgekomen. Hij kon dat niet opbrengen, beloofde de ware versie 
van de gebeurtenissen boven tafel te krijgen, en dat vormde het begin van een 
lange lijdensweg. 
Spijkers ging op onderzoek uit. Het departement nam daar aanstoot aan en 
liet inlichtingendiensten onderzoeken of hij niet als staatsvijand en politiek 
crimineel aan de kant kon worden gezet. Omdat dat niet lukte, werd 
geprobeerd hem via afkeuring kwijt te raken. Er wordt een psychiatrische 
diagnose gefingeerd: Spijkers zou paranoïde en schizofreen zijn en lijden aan 
wanen. Hij werd in de WAO geplaatst en ontslagen. De huisarts van Spijkers 
vatte wat er gebeurde samen als 'aanhoudende, consequente, systematische 
poging tot karaktermoord'. Een tegenvaller voor Spijkers was dat de hoogste 
ambtenarenrechter het ontslag bekrachtigde. Na meer dan tien jaar zochten 
Spijkers en mevrouw Ovaa in 1997 de publiciteit. 
Sindsdien is er veel gebeurd en onderzocht. De Nationale Ombudsman 
noemde de kwestie onthutsend. De Tweede Kamer signaleerde dat grote en 
onrechtmatige schade was aangedaan. KPMG concludeerde dat Spijkers 
structureel en systematisch was misleid. 
Dat leidde in 2002 tot de erkenning door de staatssecretaris van misleiding. Hij 
bood Spijker zijn excuses aan en rehabiliteerde hem via een 
vaststellingsovereenkomst en een lintje. Wel bedong hij dat dit geen 
consequenties zou hebben voor medewerkers van zijn departement. De 
Tweede Kamer legde zich bij die voorwaarde neer. 
Het was het begin van veel gedoe over de voorwaarden van de overeenkomst. 
Spijkers weigerde zich 'monddood te laten maken', bleef zonder inkomen, 
vervolgde zijn strijd, ook door bij het Nationale Archief stukken over zijn zaak 
op te vragen en in beroep te gaan tegen zijn ontslag. Die laatste procedure 
heeft eind december tot een klip en klare rechterlijke uitspraak geleid. Spijkers 
is ten onrechte ontslagen als gevolg van een bewuste campagne van 
Defensie: Spijkers werd bewust 'uitgeschakeld', en de politieke top wist 
daarvan. 
Wat nu toe doen? Het ministerie zegt contact op te nemen met de FNV, die 
Spijkers bijstond, om tot een praktische oplossing te komen. Dat is positief, en 
we hopen dat de partijen tot een oplossing komen die recht doet aan de 
ellende en schade die zijn toegebracht aan Spijkers en zijn kinderen. Spijkers 
zelf is sceptisch, omdat het meer lijkt te gaan om 'damage control' voor de 
publieke tribune dan om het serieus nemen van de uitspraak van de 
ambtenarenrechter. 
Daarnaast dreigt dat politiek en bestuur een probleem willen afkopen om te 
voorkomen dat meer structurele problemen onder ogen moeten worden 
gezien. Het gevaar is dat niet wordt uitgezocht hoe het in Nederland zover kan 
komen. Wat deden de ambtenaren van Defensie? Wat wisten 
leidinggevenden? Wat drong door tot het kabinet en de diverse 
staatssecretarissen? Hoe heeft dit in hemelsnaam kunnen gebeuren, en wat 
kunnen we daarvan leren om dit type escalatie in de toekomst te voorkomen? 
Tot nu toe ontbreekt elke neiging tot reflectie, en dat staat ook haaks op wat 
Spijkers zielsgraag wil. Tientallen jaren van strijd en zelfopoffering, het zou 
triest zijn indien we daar als samenleving niets van zouden leren. Wij pleiten 
daarom - naast een regeling voor Spijkers persoonlijk - voor een serieus 
onderzoek. Eerder is wel voorgesteld een parlementaire enquête te houden 
om aan waarheidsvinding te doen. Een alternatief zou kunnen zijn dat er een 
parlementair en/of wetenschappelijk onderzoek plaatsvindt om deze vragen te 
beantwoorden. 
Want het cruciale punt is: wat gebeurde er en wat kunnen we ervan leren om 
dit te voorkomen? Het gaat hierbij om een cruciaal algemeen probleem. Hoe 
gaan politiek en bestuur om met meldingen van integriteitsschendingen - ook 
door klokkenluiders zoals Spijkers en Bos - en hoe kan ervoor worden gezorgd 
dat melders worden gehoord in plaats van gecriminaliseerd? 
Mocht de minister daar niet voor voelen, en daar lijkt het op, dan zou de 
Tweede Kamer in actie moeten komen, desnoods via een - beperkte - 
parlementaire enquête. Dat ten behoeve van de kwaliteit en geloofwaardigheid 
van ons politieke en bestuurlijke stelsel en om te voorkomen dat de ellende 
van Spijkers anderen blijft afschrikken om misstanden aan de kaak te stellen. 
 	  


Spijkers verdient meer dan eerherstel

NARCIS 

VU Research Portal

VU Research PortalSpijkers verdient meer dan eerherstelHuberts, L.W.J.C.; Lasthuizen, K.M.published inDe Volkskrant2011Link to publication in VU Research Portalcitation for published version (APA)Huberts, L. W. J. C., & Lasthuizen, K. M. (2011). Spijkers verdient meer dan eerherstel. De Volkskrant.General rightsCopyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright ownersand it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights.            • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research.            • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain            • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ?Take down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.E-mail address:vuresearchportal.ub@vu.nlDownload date: 27. May. 2021Huberts, L.W.J.C. & K. Lasthuizen. Spijkers verdient meer dan eerherstel. De Volkskrant, 8-1-2011.  Spijkers	  verdient	  meer	  dan	  eerherstel	  Volkskrant 08/01/11, 00:00	  	  Klokkenluider Fred Spijkers verzet zich al 26 jaar tegen de ellende die hem is overkomen. Hij was maatschappelijk werker bij Defensie en moest de weduwe van Rob Ovaa, een bij de ontploffing van een ondeugdelijke AP-23 mijn omgekomen munitiespecialist, ten onrechte melden dat haar man door eigen schuld was omgekomen. Hij kon dat niet opbrengen, beloofde de ware versie van de gebeurtenissen boven tafel te krijgen, en dat vormde het begin van een lange lijdensweg. Spijkers ging op onderzoek uit. Het departement nam daar aanstoot aan en liet inlichtingendiensten onderzoeken of hij niet als staatsvijand en politiek crimineel aan de kant kon worden gezet. Omdat dat niet lukte, werd geprobeerd hem via afkeuring kwijt te raken. Er wordt een psychiatrische diagnose gefingeerd: Spijkers zou paranoïde en schizofreen zijn en lijden aan wanen. Hij werd in de WAO geplaatst en ontslagen. De huisarts van Spijkers vatte wat er gebeurde samen als 'aanhoudende, consequente, systematische poging tot karaktermoord'. Een tegenvaller voor Spijkers was dat de hoogste ambtenarenrechter het ontslag bekrachtigde. Na meer dan tien jaar zochten Spijkers en mevrouw Ovaa in 1997 de publiciteit. Sindsdien is er veel gebeurd en onderzocht. De Nationale Ombudsman noemde de kwestie onthutsend. De Tweede Kamer signaleerde dat grote en onrechtmatige schade was aangedaan. KPMG concludeerde dat Spijkers structureel en systematisch was misleid. Dat leidde in 2002 tot de erkenning door de staatssecretaris van misleiding. Hij bood Spijker zijn excuses aan en rehabiliteerde hem via een vaststellingsovereenkomst en een lintje. Wel bedong hij dat dit geen consequenties zou hebben voor medewerkers van zijn departement. De Tweede Kamer legde zich bij die voorwaarde neer. Het was het begin van veel gedoe over de voorwaarden van de overeenkomst. Spijkers weigerde zich 'monddood te laten maken', bleef zonder inkomen, vervolgde zijn strijd, ook door bij het Nationale Archief stukken over zijn zaak op te vragen en in beroep te gaan tegen zijn ontslag. Die laatste procedure heeft eind december tot een klip en klare rechterlijke uitspraak geleid. Spijkers is ten onrechte ontslagen als gevolg van een bewuste campagne van Defensie: Spijkers werd bewust 'uitgeschakeld', en de politieke top wist daarvan. Wat nu toe doen? Het ministerie zegt contact op te nemen met de FNV, die Spijkers bijstond, om tot een praktische oplossing te komen. Dat is positief, en we hopen dat de partijen tot een oplossing komen die recht doet aan de ellende en schade die zijn toegebracht aan Spijkers en zijn kinderen. Spijkers zelf is sceptisch, omdat het meer lijkt te gaan om 'damage control' voor de publieke tribune dan om het serieus nemen van de uitspraak van de ambtenarenrechter. Daarnaast dreigt dat politiek en bestuur een probleem willen afkopen om te voorkomen dat meer structurele problemen onder ogen moeten worden gezien. Het gevaar is dat niet wordt uitgezocht hoe het in Nederland zover kan komen. Wat deden de ambtenaren van Defensie? Wat wisten leidinggevenden? Wat drong door tot het kabinet en de diverse staatssecretarissen? Hoe heeft dit in hemelsnaam kunnen gebeuren, en wat kunnen we daarvan leren om dit type escalatie in de toekomst te voorkomen? Tot nu toe ontbreekt elke neiging tot reflectie, en dat staat ook haaks op wat Spijkers zielsgraag wil. Tientallen jaren van strijd en zelfopoffering, het zou triest zijn indien we daar als samenleving niets van zouden leren. Wij pleiten daarom - naast een regeling voor Spijkers persoonlijk - voor een serieus onderzoek. Eerder is wel voorgesteld een parlementaire enquête te houden om aan waarheidsvinding te doen. Een alternatief zou kunnen zijn dat er een parlementair en/of wetenschappelijk onderzoek plaatsvindt om deze vragen te beantwoorden. Want het cruciale punt is: wat gebeurde er en wat kunnen we ervan leren om dit te voorkomen? Het gaat hierbij om een cruciaal algemeen probleem. Hoe gaan politiek en bestuur om met meldingen van integriteitsschendingen - ook door klokkenluiders zoals Spijkers en Bos - en hoe kan ervoor worden gezorgd dat melders worden gehoord in plaats van gecriminaliseerd? Mocht de minister daar niet voor voelen, en daar lijkt het op, dan zou de Tweede Kamer in actie moeten komen, desnoods via een - beperkte - parlementaire enquête. Dat ten behoeve van de kwaliteit en geloofwaardigheid van ons politieke en bestuurlijke stelsel en om te voorkomen dat de ellende van Spijkers anderen blijft afschrikken om misstanden aan de kaak te stellen.  	  

Dutch

https://research.vu.nl/ws/files/2941417/Spijkers%20verdient%20meer%20dan%20eerherstel%20VK20110801.pdf

Spijkers verdient meer dan eerherstel

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

DSpace at VU

NARCIS

VU Research Portal