Biadun, Sebastian

Polish

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

Sprawozdanie z III Kongresu Dydaktyki Polonistycznej „Polonistyka i świat wartości. Edukacja polonistyczna jako wartość”, 22–25 listopada 2017 roku, Lublin

University of Maria Curie-Skłodowska (UMCS): Scientific e-Journals / Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej: e-czasopisma naukowe

ANNALESUNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKALUBLIN – POLONIAVOL. III SECTIO  N  2018DOI: 10.17951/en.2018.3.243-249Sebastian BiadunUniwersytet Marii Cure-Skłodowskiej w LublinieORCID: https://orcid.org/0000-0002-0040-4262sebastianbiadun@o2.plSprawozdanie z III Kongresu Dydaktyki Polonistycznej „Polonistyka i świat wartości. Edukacja polonistyczna jako wartość”, 22–25 listopada 2017 roku, LublinReport of the 3rd Congress of Polish Didactics “Polish Studies and the World of Values. Polish Language Education as a Value”, November 22–25, 2017, LublinW dniach 22–25 listopada 2017 roku w Lublinie odbył się III Kongres Dydaktyki Polonistycznej „Polonistyka i świat wartości. Edukacja polonistyczna jako wartość”. Głównym organizatorem sympozjum był Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, współorganizatorami zaś: Miasto Lublin, Komitet Nauk o Literaturze Polskiej PAN, Towarzystwo Przyjaciół KUL, Fundacja Rozwoju KUL oraz Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydarzenie zostało objęte patrona-tem honorowym Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Wśród patronów medialnych znalazły się takie instytucje, jak Radio Lublin, TVP 3 Lublin oraz czasopisma: „Polonistyka. Innowacje”, „Głos Nauczycielski”, kwartal-nik „Więź”, miesięcznik „Znak” i katolicki tygodnik „Gość Niedzielny”. Komitet Honorowy Kongresu tworzyli: Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II – ks. prof. dr hab. Antoni Dębiński, Rektor Uniwersytetu Marii Pobrane z czasopisma Annales N - Educatio Nova http://educatio.annales.umcs.plData: 04/08/2020 21:48:47UMCSSebastian Biadun244Curie-Skłodowskiej – prof. dr hab. Stanisław Michałowski, Dziekan Wydziału Nauk Humanistycznych KUL – dr hab. Magdalena Charzyńska-Wójcik, Dziekan Wydziału Humanistycznego UMCS – dr hab. Robert Litwiński, prof. nadzw., Prezydent Lublina – dr Krzysztof Żuk, Marszałek Województwa Lubelskiego – Sławomir Sosnowski, Lubelski Kurator Oświaty – Teresa Misiuk, Wielki Kanclerz KUL Arcybiskup Metropolita Lubelski – ks. dr hab. Stanisław Budzik.W trakcie czterodniowego zjazdu odbyło się pięć sesji plenarnych, na których wygłoszono 111 referatów. Wystąpili prelegenci z wielu ośrodków naukowych polskich i zagranicznych, takich jak np. Instytut Badań Edukacyjnych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w  Poznaniu, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Jagielloński w  Krakowie, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Marii Curie- -Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w  Krakowie, Uniwersytet Płowdliwski, Uniwersytet Rzeszowski, Uniwersytet Szczeciński, Uniwersytet Śląski, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Wrocławski. Podczas Kongresu odbyły się również cztery warsztaty metodyczne adresowane do nauczycieli szkol-nych („Agresja i nienawiść”, „Kłamstwo i manipulacja”, „Nieufność”, „Obojętność i  brak empatii”), które zostały poprowadzone przez pracowników Katedry Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego KUL, Zakładu Edukacji Polonistycznej i Innowacji Dydaktycznych UMCS, Katedry Psychologii Wychowawczej i Rodziny KUL oraz Wydziału Oświaty i Wychowania Urzędu Miasta Lublin. Uczestnicy sympozjum, poza udziałem w obradach, mogli uczestniczyć w pięciu wizytach studyjnych w  lubelskich instytucjach kultury: w  Dworku Wincentego Pola, Muzeum Literackim im. Józefa Czechowicza, Muzeum Lubelskim, Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” i Państwowym Muzeum na Majdanku. Goście mogli zapoznać się ze zbiorami wybranej instytucji i jej specyfiką oraz z możli-wościami współpracy ze szkołami różnych etapów edukacyjnych.Kongres zainaugurowała sesja plenarna pt. „Wartości i wartościowanie w po-lonistycznej dydaktyce uniwersyteckiej”, której moderatorem był prof. dr hab. Jacek Żurek (KUL), uczestnikami zaś  prof. dr hab. Mirosława Hanusiewicz- -Lavallee (KUL), prof. dr hab. Jadwiga Puzynina (UW), prof. dr hab. Grażyna Borkowska (IBL PAN), prof. dr hab. Maria Kwiatkowska-Ratajczak (UAM) oraz prof. dr hab. Tadeusz Sławek (UŚ). Prelegenci starali się zobrazować istotę i spo-sób rozumienia wartości oraz ich funkcjonowania w dyskursie akademickim. Podkreślono rangę kształcenia aksjologicznego, które uznano za jeden z fila-rów edukacji humanistycznej. Skonstatowano również, że wartościowanie jest nieodłącznym elementem dydaktyki uniwersyteckiej i funkcjonuje w dwóch Pobrane z czasopisma Annales N - Educatio Nova http://educatio.annales.umcs.plData: 04/08/2020 21:48:47UMCSSprawozdanie z  III Kongresu Dydaktyki Polonistycznej „Polonistyka i  świat wartości… 245wymiarach: prakseologicznym (np. podczas oceniania) oraz nieuświadomionym (poprzez niekontrolowane zachowania językowe). Zwieńczeniem sesji plenar-nej był wykład prof. dr. hab. Krzysztofa Biedrzyckiego (UJ, IBE) zatytułowany „Badanie PISA – cele, metodologia, wyniki”, prezentujący informacje dotyczące zdolności stosowania wiedzy i umiejętności, analizowania, argumentowania oraz efektywnego komunikowania w procesie stawiania, rozwiązywania i interpreto-wania problemów aksjologii podczas lekcji języka polskiego.Problemy określone w sesji plenarnej stały się tematem pogłębionych rozwa-żań w ramach paneli dyskusyjnych i referatowych. Debata „Wychowanie w świe-cie wartości” wprowadziła uczestników w obszar problematyki postrzegania ucznia jako podmiotu kształcenia będącego wartością oraz jego roli w partycy-powaniu i kreowaniu społeczności „małych ojczyzn”. Obrady w ramach panelu „Język jako narzędzie wartościowania w edukacji polonistycznej” koncentrowały się natomiast wokół istoty refleksji w kształceniu polonistycznym oraz języko-wych sposobów wyrażania wartości. W dyskusji nt. „Miejsca aksjologii w szkol-nej interpretacji tekstów kultury” zwrócono uwagę na rolę opery, teatru, filmu i legendy w kształceniu licealistów. Debata „Szkoła a wartości i wartościowanie w kulturze popularnej” wzbogaciła wiedzę uczestników Kongresu w zakresie kontekstów literackich w memach internetowych traktowanych jako przejaw kultury kontrmówienia oraz wykorzystywania najnowszych tekstów teatralnych w edukacji polonistycznej. Rozmawiano również o wartościach współczesnej młodzieży, podkreślając rolę partnerstwa w procesie nauczania, a podczas pa-nelu „Komunikacja językowa wobec świata wartości” zastanawiano się, w jaki sposób należy rozmawiać o aksjomatach oraz gdzie i dlaczego one funkcjonują. Ustalono, że tego typu twierdzenia można znaleźć w wypowiedzi pisemnej ucznia, swobodnych dialogach czy w sytuacji lekturowej. Dyskusja wokół tematu „Literatura współczesna a kształcenie uczniowskiego świata wartości” wpro-wadziła słuchaczy w problematykę recepcji najnowszych utworów poetyckich i prozatorskich, które powinny stać się przedmiotem analizy i interpretacji na wszystkich poziomach nauczania. Szczególną uwagę zwrócono także na rolę technologii informacyjnych i komunikacyjnych w kształtowaniu świata warto-ści uczniów, dyskutując m.in. o roli cyfrowych kompetencji komunikacyjnych w kształceniu polonistycznym.Drugi dzień obrad został zainaugurowany sesją plenarną pn. „Edukacja po-lonistyczna wobec świata wartości”. Moderatorem była prof. dr hab. Anna Janus- -Sitarz (UJ), prelegentami zaś prof. dr hab. Krzysztof Biedrzycki (UJ, IBE), prof. dr hab. Ewa Jaskółowa (UŚ), prof. dr hab. Ryszard Koziołek (UŚ) oraz prof. dr hab. Jolanta Nocoń (UO). Hasłami przewodnimi dyskusji stały się cnota, na-uka i odwaga, stanowiąc swoiste wskazówki dla uczestniczących w Kongresie Pobrane z czasopisma Annales N - Educatio Nova http://educatio.annales.umcs.plData: 04/08/2020 21:48:47UMCSSebastian Biadun246polonistów – zarówno nauczycieli szkolnych, jak i wykładowców akademickich, będących osobami odpowiedzialnymi za kształtowanie systemu wartości mło-dych ludzi. Podczas sesji poruszono wiele istotnych problemów, m.in. władzy nad słowem, mitotwórczej roli literatury i języka, a także transmisji wartości nabytych i wykształconych u studentów podczas edukacji akademickiej. Rozmawiano o przymiotach nauczycielskich (profesjonalizmie, umiejętności dyskutowania, pasji, odwadze, odpowiedzialności, autentyczności, refleksyjności, moralności, tolerancji, miłości do literatury i  języka), uznanych za praktyczne realizacje wyżej wymienionych wartości.Sesje referatów: „Wartości w przestrzeni edukacyjnej”, „Aksjologia i kom-paratystyka”, „Ponowoczesność – świat wartości – edukacja” oraz „Dydaktyka wartości” – wzbogaciły słuchaczy w refleksje na temat przeformułowań etosu akademickiego w świadomości studentów, trwałości i zmienności aksjomatów stanowiących wyzwanie nauczycielskie, roli wartościowania w ekfrazach tek-stów kultury, uczestnictwa w kulturze humanistycznej oraz obserwowanego współcześnie kryzysu aksjologicznego, związanego ze zjawiskiem uchodźstwa. Pochylono się nad sposobami edukacji o Holokauście oraz dydaktyzmem w pra-cach uczniowskich i studenckich.Sesja plenarna „Literaturoznawstwo i aksjologia”, której moderatorem był prof. dr hab. Tomasz Chachulski (IBL, UKSW), a uczestnikami prof. dr hab. Ryszard Strzelecki (UKW), prof. dr hab. Andrzej Tyszczyk (KUL), prof. dr hab. Teresa Kostkiewiczowa (IBL, UKSW), prof. dr hab. Krzysztof Kłosiński (UŚ) oraz prof. dr hab. Marcin Cieński (UWr), została poświęcona roli i miejscu wartości w badaniach literackich. Uznano, że literatura to czynnik formujący osobowość człowieka, otwierający na innych. Podkreślono – za Henrykiem Markiewiczem – zakorzenienie piśmiennictwa w sferze wartości oraz podjęto rozważania nad wskazanym przez Romana Ingardena bytowym charakterem aksjomatów i war-tością jako cechą obiektu. Akcent położono na silne w humanistyce tendencje do relatywizowania. Zaproponowano stworzenie słownika, który uwzględniałby rolę aksjologii historyczno-literackiej. Podczas badania istoty wartości w dziele literackim wkroczono w obszar metodologii naukowych. Stwierdzono, że ak-sjomat zawarty w dziele nie może być wyeksplikowany narzędziami strukturali-stycznymi, gdyż podczas wartościowania uruchamiają się emocje, które w nauce (zwłaszcza strukturalistycznej) nie są uwzględniane.Refleksje i wnioski na temat „Wartości w edukacji wielokulturowej a pa-triotyzm jutra” oraz „Wartości w programach, podręcznikach i przewodnikach metodycznych” zostały przedstawione przez prelegentów w postaci prelekcji i referatów, które obfitowały w spostrzeżenia na temat wychowania ku warto-ściom lokalnym w świecie wielokulturowym, ewolucji postawy patriotycznej Pobrane z czasopisma Annales N - Educatio Nova http://educatio.annales.umcs.plData: 04/08/2020 21:48:47UMCSSprawozdanie z  III Kongresu Dydaktyki Polonistycznej „Polonistyka i  świat wartości… 247na przestrzeni ostatnich kilku lat, miejsca aksjologii obecnej w podręcznikach interpretacji tekstów kultury, w edukacji polonistycznej i społecznej, a także wychowania do wartości w edukacji wczesnoszkolnej. W referacie „Współczesna literatura dla dzieci i młodzieży jako pomoc w kształtowaniu uczniowskiego świata wartości” wskazano na funkcje i miejsce literatury czwartego obiegu w kształtowaniu osobowości i moralności dzieci i młodzieży. Z kolei w wystą-pieniu pn. „Wpływ cyberprzestrzeni na szkolny przekaz wartości” apelowano o konsensualną interpretację tekstu literackiego na lekcjach języka polskiego. Ponadto dyskutowano o roli postmedialnych rekonfiguracji szkolnej humanistyki i nowoczesnych technologiach. W panelu „Świat wartości a formy wypowiedzi uczniowskich” rozmawiano natomiast o etyce mowy podczas analizy faktów i wypowiedzi językowych. W kontekście aksjologii starano się też określić rolę kształcenia umiejętności tworzenia opowiadania i rozprawki. W trakcie debaty skoncentrowanej wokół triady „Dom – szkoła – okolica” podjęto próbę ustalenia tego, jak funkcjonują i dlaczego przenikają się wartości kształtowane w środo-wiskach najbliższych codziennemu doświadczeniu ucznia.Kolejna sesja plenarna to „Językoznawstwo i aksjologia”, której modera-torem był prof. dr hab. Tadeusz Zgółka (UAM), a prelegentami prof. dr hab. Andrzej Markowski (UW), prof. dr hab. Halina Zgółkowa (UAM), prof. dr hab. Małgorzata Karwatowska (UMCS) oraz Elżbieta Błachowicz (VIII LO im. Władysława IV w Warszawie), objęła analizę problemu wartości w świetle badań lingwistycznych. Prof. Tadeusz Zgółka określił panel jako „wielką prowo-kację intelektualną” i wyeksplikował problemy warte omówienia (np. miejsce etyki słowa w szkole). Badacz przytoczył fragment preambuły ustawy o języku polskim, w którym jasno określono, że język polski jest dla Polaków najwyższą wartością. Prelegenci uznali językoznawstwo za naukę aksjologiczną, a kulturę języka – za proces wartościowania. Apelowano o prawdę wypowiedzi, która powinna dominować nad poprawnością. Zaznaczono, że nienaganność języko-wa obowiązuje wszystkich nauczycieli szkolnych. Zastanawiano się także nad istotą kreacyjności języka oraz jego funkcjonowania na różnych etapach życia człowieka (od wieku dziecięcego do senilnego).Podczas panelu „Wartość czytelnictwa – świat wartości w literaturze” pod-kreślono, że edukacja polonistyczna prowadzi do doskonalenia kompetencji społecznych, a czytanie rozwija empatię. Uznano również, że doświadczenie lekturowe jest jedną z dróg oswajania inności i otwierania czytelnika na kultury obce. Dyskusja w sekcji „Pokolenie Y a świat wartości” wprowadziła słuchaczy w obszar wiedzy o emancypacyjnym potencjale edukacji polonistycznej oraz uświadomiła, w jaki sposób analizować teksty dawne w odniesieniu do zjawisk bliskich współczesności i doświadczeniu uczniowskiemu. Z kolei w czasie debaty Pobrane z czasopisma Annales N - Educatio Nova http://educatio.annales.umcs.plData: 04/08/2020 21:48:47UMCSSebastian Biadun248„Praca jako wartość” zastanawiano się nad rolą współodczuwania w procesie nauczania i uczenia się oraz zaakcentowano rangę pracy domowej, stanowiącej drogę do samorozwoju ucznia w zakresie aksjologii. Starano się też przywołać i scharakteryzować zapomniane wartości edukacji polonistycznej, wśród których znalazły się miłość, życie oraz żydowskość jako utracona wartość kultury pol-skiej. W trakcie panelu „Interpretacje i sztuka” rozważano problem piękna i etyki mowy na lekcjach języka polskiego oraz podano propozycje warsztatów dla studentów polonistyki. Zaproponowane ćwiczenia miałyby się opierać na warto-ściowaniu dzieł sztuki. Rozważania na temat problemu „Post-strukturalistyczne metodologie badań literackich w szkolnej lekturze literackich i pozaliterackich tekstów kultury a wartości i wartościowanie” wprowadziły słuchaczy Kongresu w świat lektur szkolnych (m.in. autorstwa Henryka Sienkiewicza, Wisławy Szymborskiej) badanych z perspektywy metodologii stojącej w opozycji do za-łożeń metodologii strukturalistycznej. Panel „Wartościowe varia” umożliwił natomiast zapoznanie słuchaczy z istotą komunikacji językowej, potraktowanej jako wartość integracyjna w przestrzeni wielokulturowej, oraz stał się debatą nad wartościami przewodników do nauczania języka polskiego.Obrady w ramach Kongresu zakończono panelami dyskusyjnymi i refera-towymi: „Porządkowanie świata wartości”, „Wartości spotkania z literaturą”, „Wartości w edukacji polonistycznej wobec filozofii” oraz „Wartości w nauczaniu języka polskiego jako obcego”. W polu zainteresowań literaturoznawców, języ-koznawców i dydaktyków znalazły się takie zagadnienia, jak: sposoby porząd-kowania świata wartości współczesnej młodzieży, postrzeganie starości jako wartości, teoria i praktyka odbioru tekstu literackiego przez uczniów, strate-gie polonistyczne wobec nieczytania w szkole, miejsce edukacji polonistycznej w kontekście ontycznej jakości człowieka oraz miejsce, rola, funkcja i celowość polskich placówek oświatowych poza granicami państwa.Ostatnią sesję plenarną, zatytułowaną „Wartości w kulturze i mediach”, mo-derował Włodzimierz Staniewski (Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice”). Uczestnicy debaty – dr hab. Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska (UMCS), red. Marek Zając (TVP), Andrzej Seweryn (Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie), Natalia Lach-Lachowicz (znana jako Natalia LL) oraz ks. Grzegorz Michalczyk (Duszpasterstwo Środowisk Twórczych w Warszawie) – zastanawiali się nad istotą, funkcjonowaniem, interpretowaniem i przekształcaniem wartości obecnych w mediach, starając się uściślić, w jaki sposób przekładają się one na doświadczenie kulturowe młodzieży. Prelegenci dyskutowali nad rolą perswa-zji w środkach masowego przekazu oraz o obrazach wartości i antywartości kreowanych w internecie i telewizji. Podjęto też próbę określenia paradygmatu aksjologii zawartego we współczesnych nowych mediach.Pobrane z czasopisma Annales N - Educatio Nova http://educatio.annales.umcs.plData: 04/08/2020 21:48:47UMCSSprawozdanie z  III Kongresu Dydaktyki Polonistycznej „Polonistyka i  świat wartości… 249III Kongres Dydaktyki Polonistycznej „Polonistyka i świat wartości. Edukacja polonistyczna jako wartość” stał się interdyscyplinarnym spotkaniem nauko-wym, zrzeszając specjalistów z różnych obszarów wiedzy filologicznej – od badaczy zajmujących się literaturą, językiem, kulturą, psychologią, pedago-giką, dydaktyką, aż po teoretyków-lingwistów, komparatystów oraz filozofów języka. W czterodniowej konferencji uczestniczyli eksperci i naukowcy uznani w środowisku polonistycznym i – szerzej – humanistycznym, czynni zawodowo nauczyciele akademiccy i szkolni, metodycy oraz studenci. Oprócz wykładów i dyskusji słuchacze mieli możliwość wziąć udział w warsztatach rozwijających umiejętności wartościowania i poruszania się w świecie aksjomatów. Starano się ustalić istotę, wyróżniki i sposób wewnętrznej hierarchizacji systemu aksjo-logicznego funkcjonującego w prywatnym świecie ucznia oraz rzeczywistości szkolnej i akademickiej. Powszechnie uznano, że pojęcie wartość jest kluczo-wym elementem edukacji polonistycznej, bez którego współczesna dydakty-ka – aspirująca do holizmu, indywidualizmu, podmiotowości, refleksyjności, funkcjonalizmu oraz idei międzyprzedmiotowości – nie powinna i nie może funkcjonować. Doniosłość rozważań prowadzonych podczas zorganizowanego już po raz trzeci sympozjum oraz przekonanie środowisk akademickich i na-uczycielskich o konieczności kontynuowania tych spotkań przesądziły o za-planowaniu IV Kongresu Dydaktyki Polonistycznej, który odbędzie się w 2019 roku w Poznaniu.Pobrane z czasopisma Annales N - Educatio Nova http://educatio.annales.umcs.plData: 04/08/2020 21:48:47UMCSPowered by TCPDF (www.tcpdf.org)

https://journals.umcs.pl/en/article/download/7010/pdf

Sprawozdanie z III Kongresu Dydaktyki Polonistycznej „Polonistyka i świat wartości. Edukacja polonistyczna jako wartość”, 22–25 listopada 2017 roku, Lublin

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

University of Maria Curie-Skłodowska (UMCS): Scientific e-Journals / Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej: e-czasopisma naukowe

Sprawozdanie z III Kongresu Dydaktyki Polonistycznej „Polonistyka i świat wartości. Edukacja polonistyczna jako wartość”, 22–25 listopada 2017 roku, Lublin

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

University of Maria Curie-Skłodowska (UMCS): Scientific e-Journals / Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej: e-czasopisma naukowe

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w