Dąbrowska, Justyna

Psiuk, Joanna

Polish

University of Maria Curie-Skłodowska (UMCS): Scientific e-Journals / Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej: e-czasopisma naukowe

„Acta Humana” 6 (1/2015)Mgr Justyna DąbrowskaUMCS Lubline-mail: j.dabrowska.psycholog@gmail.com Mgr Joanna PsiukUMCS Lubline-mail: joannapsiuk@interia.eu„Być (z) sobą nie u siebie – migracyjna pamięć, wspólnota, tożsamość” – V Transdyscyplinarna Szkoła Letnia dla doktorantówW dniach 6–10 lipca 2015 roku odbyła się V Transdyscyplinarna Szkoła Let-nia, zorganizowana przez prof. Ryszarda Nycza w ramach grantu „W stronę nowej humanistyki: polska pamięć kulturowa”. Współorganizacji każdej edycji podej-muje się inny ośrodek naukowy. Tym razem był nim Uniwersytet Śląski na czele z dr. hab. Tomaszem Sapotą, kierownikiem studiów doktoranckich na Wydziale Filologicznym. Piąte spotkanie z cyklu, którego centralnym zagadnieniem jest pamięć, skupiało się wokół takich pojęć, jak: tożsamość, tożsamość migracyjna, translokacje w przestrzeni społecznej i geograficznej oraz szeroko rozumiana przy-należność do określonej grupy społecznej/etnicznej. Młodzi badacze spotkali się na Zamku w Lublińcu, by wziąć udział w seminariach i wykładach wybitnych pro-fesorów z Polski i zagranicy, a także by zaprezentować własne obszary badawcze.Jak co roku uczestnikami Szkoły Letniej byli doktoranci wybrani przez kie-rowników studiów i wyłonieni w wolnym naborze na podstawie zgłoszonych referatów dotyczących przewodniego tematu. Wykład inauguracyjny wygłosił prof. Krzysztof Wodiczko, artysta i wykładowca Harvard University na Wydziale Sztuki, autor akcji społecznych, performansów, projekcji, obiektów, filmów wideo oraz licznych tekstów na temat sztuki w przestrzeni publicznej. Jego działalność ar-tystyczna ma na celu demistyfikację powszechnie przyjętych funkcji pomieszczeń i budynków w sferze publicznej, aby w ten sposób dotrzeć do wyobraźni szerokiej 250Justyna Dąbrowska, Joanna Psiukpubliczności. Wystąpienie pod tytułem Cultural Prosthetics. Art And Design for the City of Strangers dotyczyło jakże aktualnego tematu migracji. Prof. Wodicz-ko zwrócił uwagę, że przekraczanie granic państwa wiąże się także z transgresją wewnętrznych granic samego siebie. Podstawowym problemem społecznym jest odnalezienie odpowiedzi na pytanie, jak zbliżyć się do siebie nawzajem, otworzyć się przed sobą bez strachu i lęku. Ponadto zaprezentował liczne instalacje i inno-wacyjne rozwiązania artystyczne, których celem było wyzbycie się obawy przed drugim człowiekiem i jego innością. Wykłady mistrzowskie, otwierające drugi i trzeci dzień zajęć, wygłosili prof. Joanna Tokarska-Bakir (PAN, UW) i prof. Krzysztof Ziarek (SUNNY Buffalo). Prof. Bakir, antropolog kultury zajmująca się badaniem stosunku Polaków do Ży-dów, w tym pogromami, wygłosiła prelekcję zatytułowaną Jeffrey Jerome Cohen: od olbrzymów – przez antropologię potworności – do postantropologii kamieni, dotyczącą monstrualności jako elementu dyskursu i jej powiązań z historią Żydów. Zwróciła uwagę na podobieństwa w odczłowieczeniu zombie, będącego pomię-dzy ludzkim a nieludzkim, do sposobu podchodzenia do cudzoziemców, którzy podobnie jak „nieumarli” budzą strach, są postrzegani jako zagrożenie dla ładu społecznego, zabierają dostępne dobra, nie mają języka (lub może raczej – nie mają „właściwego” języka). Prof. Krzysztof Ziarek, wykładowca na wydziale komparatystyki literackiej, zajmujący się XX-wieczną komparatystyką literacką, w szczególności współczesną poezją oraz poetyką, przedstawił wykład pt. At Home Not At Home: Heideggerian Belongings. W swoim wystąpieniu badacz skoncentrował się na takich pojęciach, jak: dom, przynależność i inność, interpretowanych w kontekście prac Martina Heideggera. Zwrócił uwagę na to, jakie odzwierciedlenia w języku niemieckim mają ludzka egzystencja i sposób myślenia. Codziennie odbywały się konwersatoria prowadzone przez: prof. Ewę Pło-nowską-Ziarek (SUNY Buffalo), prof. Ingę Iwasiów (USz), dr. hab. prof. nadzw. Ryszarda Koziołka (UŚ), prof. Przemysława Czaplińskiego (UAM), dr. hab. prof. nadzw. Andrzeja Ledera (IFiS PAN) i prof. Grzegorza Niziołka (UJ). Seminarium prof. Płonowskiej-Ziarek pt. Action and Narration in Arendt’s Thought dotyczyło koncepcji unikalności, niepowtarzalności. Badaczka, koncen-trująca na co dzień swe naukowe poszukiwania na teorii feministycznej, moder-nizmie, filozofii kontynentalnej i teorii krytycznej, zwróciła uwagę na problem kategoryzowania i tego, jak uznanie kategorii za tożsamość podważa unikalność jednostki. Przypominając, że bycie wykluczonym można porównać do śmierci, podkreśliła, że Hannah Arendt jako pierwsza powiązała ze sobą takie pojęcia, jak rasizm, antysemityzm i homofobia. Interesująca dyskusja nawiązała się w toku analizy słów Arendt dotyczących sposobu deskrypcji jednostki. Mianowicie do tego, by powiedzieć „kim” (who) jest dana osoba, zawsze wikłamy się w opis 251„Być (z) sobą nie u siebie – migracyjna pamięć, wspólnota, tożsamość”… cech (what), które z kolei nierozerwalnie sytuują się w siatce powiązań dzielonych z innymi.Prof. Inga Iwasiów (autorka licznych rozpraw i esejów, w których przedstawia literaturę polską XX i XXI wieku ze stanowiska krytyki feministycznej) podczas seminarium pt. Płeć i migracja – teoria i praktyki, analizując prozę Zyty Oryszyn, zwróciła uwagę na brak relacji z przesiedleń z kobiecej perspektywy oraz na swego rodzaju motyw przedmiotów (materialności), który kryje w sobie swoistą reifikację własnej tożsamości.Dr hab. prof. nadzw. Ryszard Koziołek podczas seminarium pt. Polaków Por-tret Własny Revisited. Zajmowanie pozycji krytycznej przedstawił i zaskakująco trafnie unaocznił implikacje wystawy Polaków Portret Własny otwartej 8 paździer-nika 1979 roku w Muzeum Narodowym w Krakowie. Założeniem konwersatorium była analiza „pozycji”, jaką zajmuje przedstawiciel dyskursu krytycznego pytający dziś o tożsamościowy przekaz wystawy.Prof. Przemysław Czapliński, polski krytyk literacki i badacz literatury współ-czesnej, swoje konwersatorium pt. Przemieszczenia poświęcił trzem utworom – Pałac Wiesława Myśliwskiego, Dziennik pisany później Andrzeja Stasiuka i Pia-skowa Góra Joanny Bator – opisującym przeniesienia na różnych przestrzeniach (klasowej, kresowej i środkowo-europejskiej). Na przykładzie Jakuba z Pałacu Myśliwskiego badacz przedstawił istotną rolę wyobraźni, dzięki której chłop wy-dobywa z siebie cechy, których nie posiada, po to tylko, by stać się tym, kim nie jest. Z kolei dr hab. prof. nadzw. Andrzej Leder, filozof kultury, swoje seminarium pt. Imaginarium, fakt historyczny, fantazmat poświęcił wzajemnemu przenikaniu się trzech wymiarów (reprezentowania) realnego – imaginarium, czyli rusztowaniu rzeczywistości społecznej, historii rozumianej jako „zbiór faktów” i fantazmatowi jako podmiotowej eksplikacji treści tworzących imaginarium. Materiałem podda-nym analizie były teksty polskich historyków: Andrzeja Paczkowskigo, Henryka Słabka i Marcina Zaremby. Natomiast teatrolog prof. Grzegorz Niziołek, podczas seminarium pt. Awans społeczny i polityczna nieświadomość, wspólnie ze słucha-czami analizował Człowieka z marmuru Andrzeja Wajdy i Tańczącego jastrzębia Grzegorza Królikiewicza, kładąc szczególny nacisk na kategorię resentymentu, ściśle powiązaną z awansem społecznym. V Transdyscyplinarna Szkoła Letnia to przede wszystkim spotkanie i wzajem-na degustacja naukowa różnych dyscyplin. Wymiana uwag, zastrzeżeń oraz dysku-sje niewątpliwie pozwoliły na poszerzenie horyzontów badawczych doktorantów, ale też wykładowców. Celem Transdyscyplinarnej Szkoły Letniej było gruntowne przeanalizowanie problemów związanych z translokacją, rozumianą na wiele spo-sobów i odbywającą się na różnych poziomach. Efektem była próba zdefiniowania tożsamości budowanej nie tylko na tle historycznym, ale także psychologiczno--społecznym. Tegoroczna edycja, podobnie jak poprzednie, pozwoliła również na 252Justyna Dąbrowska, Joanna Psiukintegrację środowiska naukowego z różnych dyscyplin i ośrodków badawczych z Polski i zagranicy. Podsumowaniem tego przedsięwzięcia ma być monografia zawierająca wygłoszone referaty doktorantów oraz profesorskie wykłady.

„Być (z) sobą nie u siebie – migracyjna pamięć, wspólnota, tożsamość” – V Transdyscyplinarna Szkoła Letnia dla doktorantów

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

https://journals.umcs.pl/ah/article/download/3750/2747

„Być (z) sobą nie u siebie – migracyjna pamięć, wspólnota, tożsamość” – V Transdyscyplinarna Szkoła Letnia dla doktorantów

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

University of Maria Curie-Skłodowska (UMCS): Scientific e-Journals / Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej: e-czasopisma naukowe

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

„Być (z) sobą nie u siebie – migracyjna pamięć, wspólnota, tożsamość” – V Transdyscyplinarna Szkoła Letnia dla doktorantów

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

University of Maria Curie-Skłodowska (UMCS): Scientific e-Journals / Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej: e-czasopisma naukowe

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w