This paper presents the development of the basic ideas of the European enlightenment. The philosophy of the enlightenment focused on rationalism and empirical materialism. These concepts had emerged from philosophical atheism. Human reason was brought to the fore, as a new basis for ethical, ontological and epistemological authority. We can find sources for these ideas in the philosophy of Cartesian and Spinozistic rationalism, and in the empiricism and mechanism of English and French philosophy.Przyjęcie racjonalizmu, połączonego ze skrajnym materializmem i sensualizmem, umożliwiło rozwój oświeceniowego ateizmu, który jednak był jednym z nurtów funkcjonujących w tym, krytycznym wobec dotychczasowej kultury europejskiej, okresie. Artykuł zwraca uwagę na kilka czołowych idei oświeceniowego racjonalizmu, które na zawsze zmieniły europejską filozofię. Uczynienie ludzkiego rozumu nową podstawą autorytetu oraz krytyka wszystkich teorii opierających się jedynie na autorytecie i tradycji, przede wszystkim religijnych, stały się nowym punktem wyjścia
