Klingenberg, A.M.

Dutch

Eerder verschenen als column in Privacy &amp; Informatie 2011, 98

ARTS repository - University of Groningen

Privacy, de overheid en de publieke taak.Het Cbp heeft, bij besluit van 8 februari 2011,  een last onder dwangsom opgelegd. Het betreft een overtreding van de minister van Infrastructuur en Milieu. Wat doet de minister verkeerd? De minister verstrekt toegangspassen aan ambtenaren. Zonder toegangspas geen toegang tot de departementale gebouwen. Bij het aanvragen van een toegangspas wordt de identiteit van de aanvrager gecontroleerd aan de hand van een aantal gegevens, waaronder het BurgerServiceNummer (BSN). En dit mag niet volgens het Cbp. Het BSN mag niet gebruikt worden voor het uitgeven van toegangspassen. Het BSN is namelijk een verplicht persoonsnummer, en hierover staat in art. 24, eerste lid, Wbp:Een nummer dat ter identificatie van een persoon bij wet is voorgeschreven, wordt bij de verwerking van persoonsgegevens slechts gebruikt ter uitvoering van de betreffende wet dan wel voor doeleinden bij de wet bepaald.	Achtergrond van dit strenge regime voor wettelijk voorgeschreven persoonsnummers is, dat gebruik van een dergelijk nummer extra risico’s met zich mee kan brengen voor de persoonlijke levenssfeer. Maar om uit te vinden of het BSN gebruikt mag worden voor het uitgeven van toegangspassen, moeten we dus uitzoeken wat daarover is bepaald in de Wet algemene bepalingen burgerservicenummer (Wabb). Daar staat in art. 10:Overheidsorganen kunnen bij het verwerken van persoonsgegevens in het kader van de uitoefening van hun taak gebruik maken van het burgerservicenummer, met inachtneming van hetgeen bij of krachtens dit hoofdstuk is bepaald.	Oké. De minister mag het BSN dus gebruiken voor de uitoefening van zijn taak. Het Cbp zoekt in de parlementaire geschiedenis van deze bepaling en vindt daar, dat met ‘taak’ ‘publieke taak’ bedoeld wordt. En in de memorie van toelichting bij de Wbp wordt publieke taak omschreven als een activiteit die zich wezenlijk onderscheidt van activiteiten die ook door particulieren worden verricht. En dus schrijft het Cbp in het dwangsombesluit aan de minister:‘…dat de uitgifte van de Rijkspas geen activiteit is waarmee u zich wezenlijk onderscheidt van activiteiten die ook door particulieren worden verricht en derhalve niet behoort tot uw taak in de zin van artikel 10 Wabb. Dit betekent dat u ten behoeve van de uitgifte van de Rijkspas géén gebruik mag maken van het BSN.Gelet op het voorgaande is het CBP van oordeel dat u handelt in strijd met artikel 24 Wbp j° artikel 10 Wabb.’	En, gaat het Cbp verder, het is ook helemaal niet nodig dat u het BSN gebruikt voor de uitgifte van toegangspassen. De identiteit van de medewerker kan ook aan de hand van andere persoonsgegevens (als naam, geboortedatum, geslacht, zoals vermeld op het identiteitsbewijs) worden geverifieerd. Art. 8 en 11 Wbp bepalen dat er niet meer persoonsgegevens mogen worden verwerkt dan nodig. Het gebruik van het BSN door de minister is dus bovenmatig en daarmee ook in strijd met art. 8 en 11 Wbp.Uiteraard is de minister het niet eens met dit besluit. Uit het besluit blijkt dat de minister gehoord is, voordat het besluit genomen werd. De minister heeft toen (blijkens het besluit) aangevoerd dat de staat geen andere taken heeft dan publieke. Tja, ik denk dat dat klopt. De staat verricht wel andere activiteiten dan alleen publiekrechtelijke, maar in beginsel is de taak een publiekrechtelijke. De minister vindt ook, dat waar er in art. 10 Wabb gesproken wordt over ‘taak’ er geen beperking is tot bepaalde taken. Dit standpunt maakt echter de bescherming van de privacy van de burger jegens de overheid tot een wassen neus. Dit betekent namelijk dat de overheid voor alles wat ze bedenkt, voor alles wat ze vindt dat nodig is, het BSN zou mogen gebruiken. Dit betekent ook dat art. 8, onder e, Wbp een wassen neus is. Daar staat immers dat de overheid persoonsgegevens mag verwerken voor de goede vervulling van de publiekrechtelijke taak door het bestuursorgaan. En ja, als je vindt dat de overheid alleen publiekrechtelijke taken heeft, en dat er geen beperking is tot bepaalde taken, mogen bestuursorganen dan ongebreideld persoonsgegevens verzamelen? En: hoe zit dat dan met het legaliteitsbeginsel en het specialiteitsbeginsel?	Nog een vraag: hoe zou dit in richtlijn 95/46 staan? Had de wettekst dan misschien anders geformuleerd moeten worden? In het arrest Österreichischer Rundfunk (20 mei 2003, C-465/00, C-138/01 en C-139/01) oordeelt het Hof van Justitie dat (o.a.) art. 7, sub e van richtlijn 95/46 rechtstreekse werking heeft. En dat betekent dat een particulier zich daar voor de nationale rechterlijke instanties op kan beroepen om de toepassing van met deze artikelen strijdige bepalingen van nationaal recht te verhinderen. Art. 7 sub e richtlijn is geïmplementeerd in art. 8, onder e, Wbp. In art. 7 sub e staat (kort gezegd) dat een verwerking noodzakelijk moet zijn voor de vervulling van een taak van algemeen belang of die deel uitmaakt van de uitoefening van het openbaar gezag die aan de voor de verwerking verantwoordelijke is opgedragen. In de preambule van de richtlijn wordt onder nr. 30 trouwens gesproken over een taak van openbaar belang of de uitoefening van overheidsgezag. Tussen haakjes: over de definitie van ‘noodzakelijk’ in art. 7 sub e, heeft het Hof van Justitie ook een arrest gewezen, namelijk Heinz Huber (16 december 2008, C-524/06) maar dat terzijde.	In elk geval, deze carte blanche die de minister zich hier toe eigent om persoonsgegevens te verwerken lijkt mij in strijd met zowel het doel van richtlijn 95/46 als van de Wbp. Ik dacht altijd dat de klassieke grondrechten in eerste instantie bedoeld waren als afweerrecht tegen de overheid, maar uit deze casus blijkt dat de minister kennelijk vindt zich van art. 10 Grondwet niks te hoeven aantrekken en dat de wet als bedoeld in art. 10, tweede lid, Grondwet, niet voor overheidsorganen geldt. Maar gelukkig heeft de minister ongelijk met deze redenering. Want niet de staat is normadressaat van art. 10 Wabb, maar overheidsorganen. En het begrip overheidsorgaan is gelijk aan het begrip bestuursorgaan uit art. 1:1, eerste lid Awb inclusief de uitzonderingen uit art. 1:1, tweede lid, Awb. Zie voor de definitie ook art. 1, onder i, Wob en art 1, onder b, Archiefwet. En de normadressaat van art. 8, aanhef en onder e, Wbp is het bestuursorgaan.En voor overheidsorganen en bestuursorganen geldt wel degelijk dat zij afgebakende taken en daarbijbehorende bevoegdheden hebben. En geldt het legaliteitsbeginsel: geen bevoegdheid zonder een wettelijke gronslag. En het specialiteitsbeginsel: het bestuur mag alleen doelgebonden, specifieke bevoegdheden uitoefenen. Sla de bestuursrechtelijke handboeken er maar op na. Dus voor de vraag of de minister het BSN mag gebruiken voor het maken van toegangspassen geldt wel degelijk de beperking tot de speciale, aan de minister (en niet de staat!) opgedragen, taken.

Privacy, de overheid en de publieke taak

https://pure.rug.nl/ws/files/2507183/Column_PI.doc

Privacy, de overheid en de publieke taak

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

ARTS repository - University of Groningen