Bu çalışmada, İstanbul’da ısınma mevsimlerinde ortalama SO2 konsantrasyonları ile arazi kullanımı ve nüfus arasındaki ilişkiler Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak araştırılmıştır. 1992-2000 periyodunda ısınma mevsimlerinde ortalama SO2 konsantrasyonlarının zamansal değişimi incelenmiş ve azalan bir trend görül-müştür. CBS ile mekansal analiz yapılarak büyük yerleşim ve iş merkezlerini kapsayan bölgelerde yüksek SO2 konsantrasyon seviyeleri belirlenmiştir. İstanbul’da 5 istasyonda (Avrupa yakasında 2; Anadolu yakasında 3) ölçülen SO2 konsantrasyonlarına ait 1995-1996 ve 1999-2000 ısınma mevsimlerindeki dağılımlar karşılaştı-rılmış ve SO2 seviyelerinde azalma görülmüştür. SO2’deki bu azalmaya rağmen yüksek konsantrasyonların daha çok Avrupa yakasında meydana geldiği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Coğrafi bilgi sistemleri (CBS), hava kirliliği, kriging. In this study, the relationships between SO2 concentrations with land uses and population has been investigated using Geographical Information Systems. The temporal variation of SO2 concentrations in heating seasons for the period of 1992-2000 has been investigated and a decreased trend has been found. This period covers the application of fuel switching as well as natural gas usage and fuel control program by the local and central government in İstanbul. The spatial analyze showed that, higher pollution concentrations are measured in larger built-up areas and business centers which is located in the European side. Although a decrease observed on SO2 levels during the heating seasons of the compared to the periods of 1995-96 and 1999-2000, higher air pollution levels have been found in European side for both heating periods. It was found out that there was a positive correlation between population density and air pollution levels during the heating periods and the most polluted areas were the most densely populated areas of the city in each heating period. It is expected that the result of this research can be guide for urban growth and air quality management plans according to the relationship between air pollution sources and effected areas. Keywords: Air pollution, geographical information systems (GIS), kriging
