Akkan, Yaşar

Çakıroğlu, Ünal

İlköğretim Online (İOO - E-Journal)

Elementary Education Online, 8(1), w:1-4, 2009. 
lkö!retim Online, 8(1), w:1-4, 2009. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr 
Dünyadaki ve Türkiye’deki Baz Önemli Örenme Nesnesi 
Ambarlar
Ünal ÇAKIRO)LU1 Ya.ar AKKAN2
1KTÜ,Fatih Eitim Fakültesi, BÖTE Bölümü, cakiroglu@ktu.edu.tr 
2KTÜ,Fatih Eitim Fakültesi, 7lköretim Bölümü, akkanyasar61@ktu.edu.tr 
 
Wiley (2000), ö!renme nesnelerini; “Ö!renmeyi desteklemek amac)yla yeniden 
kullan)labilen say)sal kaynaklard)r” ,eklinde tan)mlamaktad)r. Son y)llardaki ara,t)rmalar; birçok 
alanda, farkl) teknolojiler kullan)larak internet üzerinde sunulan ö!renme nesnesi ambarlar)n)n
olu,mas)na sebep olmu,tur.  Aralar)nda nesne anlay),lar) ve sunum ,ekilleri ile ilgili bir tak)m
farkl)l)klar bulunan nesne ambarlar), kendi olu,turduklar) ö!retim materyali piyasas) içerisinde gittikçe 
daha kaliteli materyaller üretmekte ve yay)mlamaktad)rlar (Karaman, 2005). A,a!)da, dünyada ve 
Türkiye’deki nesne ambarlar)yla ilgili siteler ve özellikleri incelenmi,tir. 
Dünyadan Örnekler 
 
http://www.merlot.org (Multimedia Educational Resource for Learning and Online  
Teaching) 
 
Merlot nesne ambar), ücretsiz hizmet veren ve yayg)n olarak bilinen bir nesne ambar)d)r. 
Kaliforniya Üniversitesi ö!renim geli,tirme merkezi taraf)ndan finanse edilmi,tir. Sistem,  web 
sayfalar)n) kullanan ö!retim elemanlar)na geleneksel, web tabanl) ve uzaktan ö!retim ortamlar)ndaki 
dersler için kaynak sunmakt)r.  Uzman de!erlendirilmesinden geçen nesneler sistemde yay)nlan)r. 
Okul öncesinden ba,lay)p üniversite ö!rencisi seviyesine kadar yay)lan yelpazede nesneler 
bulundurmaktad)r. Bu nesne ambar)nda basit veya geli,mi, arama gibi arama seçenekleri yan) ara 
nesnelere eri,im konu ba,l)klar) alt)nda da sa!lanmaktad)r. Karma,)k bir yap)ya sahip olan Merlot, 
nesneler ile ilgili uzman ki,ilerin öneri ve ele,tirilerine ek olarak üyelerin yani nesne ambar)
kullan)c)lar)n)n da nesneler hakk)nda görü, bildirmelerine olanak vermektedir. Metadata bilgileri, 
proje kapsam)nda geli,tirilmi, arayüzü vas)tas)yla nesne geli,tiricileri taraf)ndan üretilir. Metadata 
standard) olarak IEEE-LOM kullan)lm),t)r. Sanat, i, hayat), e!itim, insan ili,kileri, matematik ve 
istatistik, fen ve teknoloji, sosyal alanlarda toplam 20 bin civar)nda ço!unlu!u java tabanl) olan 
nesneler bar)nd)rmaktad)r.  
http://www.eoe.org (Educational Object Economy ) 
EOE, ilk bak),ta bir organizasyon gibi görünse de arka plan)nda bir nesne ambar)
bulunmaktad)r. Genellikle di!er sitelere link verilmi,tir. Nesnelerin ortak özelli!i hepsinin Java Applet 
olarak haz)rlanm), olmas)d)r. Sitedeki nesnelere arama yoluyla de!il de ba,l)k alt)nda ula,ma seçene!i
vard)r. Bilgisayar bilimi, Psikoloji, Din, Sosyal bilimler, Ekonomi, Genel matematik, Aritmetik, 
Geometri, Mühendislik, Analiz, Astronomi ve Fizik gibi birçok konu alan)nda yakla,)k olarak 5000 
adet nesne bulunmaktad)r. 
http://ali.apple.com/ali (Apple Learning Interchange — Learning Resources (ALI)) 
 
ALI (Apple Learning Interchange) veritaban) ile binlerce ö!retim ve bilgi kayna!)na
eri,ilebilir. Son derece geli,mi, bir nesne arama ara yüzüne sahiptir. Konu, ders, alt konu, seviye (okul 
öncesi, ilkokul, ortaokul gibi…), içerik tipi (metin, ses, katalog, ö!renme aktivitesi…), ö!renme 
nesnesinin dili, anahtar kelime ve nesne numaras) gibi kriterlere göre arama yapmaya imkân 
2vermektedir. Bu nesne ambar) konu çe,itlili!i aç)s)ndan çok zengin bir içeri!e sahiptir. Apple 
bilgisayar firmas) taraf)ndan finanse edilmi,tir. Bu nesne ambar) genellikle farkl) nesne ambarlar)n)n
veri tabanlar)ndan nesne görüntüleyebilme özelli!ine sahiptir. Dolay)s)yla nesne say)s) ortak 
çal),abildi!i nesne ambarlar)n)n geli,mesiyle orant)l)d)r. Kendi bünyesindeki nesneler, site çal),anlar)
taraf)ndan olu,turulmu,tur. lk, orta ve lise düzeyindeki nesnelerin bulundu!u siteyi tüm ziyaretçiler 
kullanabilirler. Bu ambar detay) az olan, kendine özgü metadata yap)s)n) kullanmaktad)r. 
 
http://nlvm.usu.edu/en/nav/ (National Library of Virtual Manipulatives (NVLM)) 
 
Ulusal Sanal Görsel Manipülatif Organizasyonu (NVLM), ilkö!retim ve ortaö!retim 
matematik konular)n) içeren, NSF’nin destekledi!i 1999’da ba,layan ve etkile,imli, web tabanl) görsel 
manipülatifleri ve kavram ö!retimi notlar)n) içeren, ço!unlu!u java applet format)nda olan bir nesne 
ambar)d)r. Proje iç ve d), geni,leme özelli!ine sahiptir. Proje matemati!in bir izleyici sporu olmad)!),
bizzat ö!rencinin oynayan pozisyonunda ö!renilebilece!i fikri üzerine kurulmu,tur. Bu ambar, 
matematiksel uygulamalar ve ili,kilerin kavrat)lmas)n)n önemli bir yolunun görsel matipülatifler 
oldu!u dü,ünülerek haz)rlanm),t)r. NVLM, ö!retmenlerin s)n)flar)n) zenginle,tirebilecekleri bir 
kaynak durumuna ula,m),t)r. Ö!renci ya,lar)na göre kategorilenmi,, genellikle java tabanl) olan 
birçok matematik nesnesi sistemde bulunmaktad)r. Kullan)c)dan elde edilen nesneler uzman 
de!erlendirmesinden geçtikten sonra, sistemde yer almaktad)r. Sistemdeki nesneler, matematik 
ö!retmenleri ve ö!retmen adaylar) için de kullan)labilecek durumdad)r.  
 
http://illuminations.nctm.org/ (NTCM Illimunations) 
 
NTCM’nin bir nesne ambar)d)r. Kendine göre nesne ve metadata standartlar)n) tan)mlayan 
ve kullanan bir sistemdir. Sistemdeki nesneler a!)rl)kl) olarak matematik konusunda olup, sistem 
etkile,im düzeyleri son derece yüksek nesneleri bar)nd)rmaktad)r. Üyeler taraf)ndan nesneler 
görüntülenebilmekte ve orta düzeyde bir arama opsiyonuyla nesneler kullan)c)ya gösterilebilmektedir. 
Ço!unlukla, ilk ve ortaö!retim matematik program)ndaki konularla ili,kilendirilebilecek nesneler 
mevcuttur. Bunun yan)nda oyun ve bulmaca tarz)nda da bolca nesne örne!i de bulunmaktad)r. Her 
ö!rencinin düzeyinde matematik ö!renilebilece!i fikri üzerine bina edilmi,tir. NCTM’nin belirledi!i
okul matemati!i standartlar) ve prensipleri temel al)narak üretilen K3-5, 6-8 ,9-12 aras) etkinlikleri 
içeren bir sistemdir. 
 
http://www.shodor.org/interactivate (Shodor Education Foundation) 
 
Fen ve Matematik e!itiminin geli,mesine modelleme ve simülasyon tekniklerini kullanarak 
yard)mc) olmay) dü,ünen bir platformdur. Sistemde ö!renci düzeyine göre, belirli e!itim seviyesine 
göre nesne arama seçenekleri vard)r. Tar)m, anatomi, antropoloji, astronomi, astrofizik, biyoloi, 
biyokimya, ekoloji, ekonomi, mühendislik, çevre, edebiyat, matematik, t)p, meteoroloji, geometri gibi 
bir çok alanda,video, resim ve etkile,imli nesneleri bar)nd)rmaktad)r. 
 
http://learnalberta.ca (Alberta Education) 
 
Hayat boyu ö!renmeyi destekleyen kaliteli online kaynaklar) içermektedir. Alberta e!itim 
program) ile paralel haz)rlanm), olup ö!retmenler, ö!renciler ve velilerin üye olarak kullanabilecekleri 
bir sistemdir.  Fen ve matematik alanlar)nda haz)rlanm), binlerce java nesnesini içermektedir. Alberta 
E!itim organizasyonunun haz)rlam), oldu!u programlarda kullan)lmaktad)r. Ö!renci ya,lar)na ve 
derslere göre arama seçenekleri vard)r. 
 
3Türkiye’den Örnekler 
 
http://skoool.meb.gov.tr (SKOOOL) 
Milli E!itim Bakanl)!)’n)n haz)rlam), oldu!u bu nesne ambar)nda matematik, fizik, kimya 
ve biyoloji derslerinde ilk ve ortaö!retim program) paralelinde nesnelere rastlamak mümkündür. 
Sitenin etkile,imli özellikte haz)rlanm), içeri!i ile dersteki ö!retimi destekleyici bir kaynak olarak 
kullan)lmas) mümkündür. çerik; ö!rencileri s)kmadan, bunaltmadan, küçük ve kolay ula,)labilir, 
kolayl)kla sindirilebilir ö!renme parçalar) halinde, ö!renim içerisine e!lenceyi ve motivasyonu katarak 
sunulmaktad)r. Zaman zaman etkile,imli etkinlikler, zaman zaman konu anlat)mlar) ve testlerle sitede 
süreklilik sa!lanmaya çal),)lm),t)r. Sitede, ö!retmenlere ve velilere özel giri, imkan) sa!layarak farkl)
kullan)m ,ekilleri olu,turmay) hedeflemektedir. 
 
http://atanesa.atauni.edu.tr/ (ATANESA) 
 Atanesa, orta ve yüksek ö!retim seviyesinde kimya, fizik, biyoloji ve matematik derslerinin 
yan) s)ra yüksek ö!retim seviyesinde ö!retim teknolojileri ve programlama dilleri derslerine yönelik 
8.000’i a,k)n ö!renme nesnesini bulundurmaktad)r. Atanesa'da bulunan anlat)m metinleri, resimler, 
simülasyonlar ve deneyler gibi bir çok formattaki nesneler, ö!retmenler taraf)ndan s)n)f içinde ve ders 
web sayfalar)nda kullanabilece!i gibi ö!rencilerin proje ve ara,t)rma etkinliklerinde yararl) olabilir. 
Ayr)ca ö!rencilerin bireysel çal),malar)n) destekleyecek paket ö!retici tipindeki nesneler de 
bulunmaktad)r. 
http://www.ogrenmenesneleri.org/ (NETDÖK) 
 
Lise matematik konular)n)n yer ald)!) LOM metadata yap)s)n)n kullan)ld)!) bir nesne 
ambar)d)r (LOM,2000). Nesneler etkile,imli olarak genellikle flash ve java ile haz)rlanm),t)r. Sitenin 
en önemli özelli!i ortaö!retim matematik program) paralelinde haz)rlanm), nesneleri bar)nd)rmas)nd)r. 
Sitede farkl) düzeylerde üyeler yer almakta, haz)rlanan nesneler uzman de!erlendirmesinden sonra 
sisteme dahil edilmektedir. Site online hakemlik sistemi içermektedir. Ayr)ca içerik geli,tirme sistemi 
ile de birçok nesne ayn) anda seçilerek ders tasar)m) yap)labilmekte ve ö!rencilerin kullan)m)na
sunulabilmektedir. Bununla birlikte kullan)c)lar)n sistemdeki hareketleri (kullan)lan nesne, kullan)m
süresi, kullan)lan nesne s)ras) vb) sistemde tutularak, ö!renci takibi yap)labilmektedir.  
 
http://samap.ibu.edu.tr/ (SAMAP) 
Bu proje ile, tüm Türkiye'de ilkö!retim 1-8. s)n)flar düzeyindeki ö!retmen ve ö!rencilerinin 
matematik derslerinde tamamlay)c) materyal olarak kolayca kullanabilecekleri ve ilkö!retim 
matematik ö!retim program)nda incelenen tüm kavram ve ili,kileri destekleyen kapsaml) bir 
"etkile,imli" e!itsel yaz)l)m setinin geli,tirilmesi amaçlanm),t)r. Geli,tirilen yaz)l)m seti internet 
ortam)nda üyelerin hizmetine sunulmaktad)r. 
 
Kaynaklar 
 
1.Wiley D. (ed.), 2000. Instructional Use od Learning Objects, Online Book, 
http://reusability.org/read/  
2.Karaman, S. (2005).  Ö!renme Nesnelerine Dayal) Bir çerik Geli,tirme Sisteminin 
Haz)rlanmas) ve Ö!retmen Adaylar)n)n Nesne Yakla,)m) ile çerik Geli,tirme Profillerinin 
Belirlenmesi, Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Ens., Atatürk Üni. 
43. LOM (2000). “Draft standard for learning object metadata”, Institute of Electrical and 
Electronics Engineers, Inc. P1484.12/D4.1, Learning Object Metadata, 12 March 2000. 
,http://ltsc.ieee.org/doc/wg12/LOMv4.1.htm 
 


Dünyadaki ve Türkiye'deki Bazı Önemli Öğrenme Nesnesi  Ambarları

http://ilkogretim-online.org.tr/index.php/io/article/download/1723/1558

Dünyadaki ve Türkiye'deki Bazı Önemli Öğrenme Nesnesi Ambarları

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

İlköğretim Online (İOO - E-Journal)