I served Andrzej Bobkowski. A post-conference impressionKonferencja o Andrzeju Bobkowskim w 100-lecie urodzin pisarza, zorganizowana w Krakowie w dniach 24–25 października 2013 roku, była dla mnie nie tylko wielką, duchową ucztą, ale także rodzajem nauki..

Piętniewicz, Michał

Portal Czasopism Naukowych (E-Journals)

202
Michał Piętniewicz
Uniwersytet Jagielloński
e-mail: bulski84@interia.pl
Obsługiwałem Andrzeja Bobkowskiego. 
Impresja pokonferencyjna
Konferencja o Andrzeju Bobkowskim w 100-lecie urodzin pisarza, zor-
ganizowana w Krakowie w dniach 24–25 października 2013 roku, była dla 
mnie nie tylko wielką, duchową ucztą, ale także rodzajem nauki. 
Nie mogłem wprawdzie wysłuchać wszystkich referatów ze względu na 
obowiązki organizacyjne, jednak już pierwszego dnia wyniosłem z konfe-
rencji niemałą poznawczą korzyść. Znakomity był bowiem panel dyskusyj-
ny dotyczący osoby i twórczości autora Szkiców piórkiem, w którym udział 
wzięli Andrzej Nowak, Dariusz Gawin, Jarosław Klejnocki oraz Andrzej Ho-
rubała. Panel ten był pomyślany – jak powiedział Maciej Urbanowski, jeden 
z inicjatorów oraz głównych organizatorów wydarzenia – jako taki rodzaj 
intelektualnej wymiany myśli, w której uczestniczą nie tylko naukowcy, pro-
fesjonalni literaturoznawcy, ale także krytycy literaccy, autorytety w innych 
dziedzinach czy po prostu twórcy, dla których proza Andrzeja Bobkowskie-
go pozostaje bardzo ważnym punktem odniesienia. 
Z tej dyskusji zapamiętałem przede wszystkim uwagę Andrzeja Nowa-
ka o tym, jak Bobkowski pozostawał oporny na wszelkie ideologie. Świat, 
w którym panuje jedna rządząca doktryna, byłby więc dla pisarza nie do 
zniesienia, ponieważ to właśnie w różnicy, w różnobarwnym pluralizmie 
rozmaitych postaw i poglądów, wytwarza się istotny intelektualny ferment, 
który ożywia kulturę. Również ciekawa była uwaga Jarosława Klejnockie-
go o Bobkowskim, który niczym biblijny Herod nie znosił dzieci. Ciekawa 
nie ze względu na samą konstatację, ale z powodu specyficznego poczucia 
humoru pisarza, bynajmniej nie dobrotliwego i „przylizanego”, wszystkich 
„gładzącego”, ale artysty słowa, który koryfeuszom politycznej poprawności 
zapewne nie przypadłby do gustu.
Z kolei Andrzej Horubała mówił o specyficznych filtrach językowej in-
wencji Bobkowskiego. Jego Bergsonowskie elan vital, czy inaczej ujmując 
– „czysty” witalizm, umiłowanie życia w bezpośrednim stawaniu się i zmia-
nie, nie tyle oddaje faktyczne nastawienie pisarza, ile jest umowne, gdyż bez 
Konteksty	Kultury
Pismo Kolegium Nauczycielskiego 
w Bielsku-Białej ,  2014/11,  z .  2 ,  s .  202–204
http: / /www.ejournals .eu/Konteksty_Kultury/
203
odpowiedniego filtra kulturowego język literacki nie mógłby zaistnieć. Jest 
to o tyle dla mnie jako autora tej pokonferencyjnej impresji ciekawe, że im 
otaczająca nas rzeczywistość bliżej przylega „ciała”, tym lepszą dla tej rze-
czywistości można wynaleźć opowieść. Albo – mówiąc językiem Horubały 
– filtr. 
Na drugi dzień, odciążony nieco od obowiązków organizacyjnych, z „wol-
ną” już głową, starałem się pilnie przysłuchiwać obradom. Miałem wrażenie, 
że w referatach dominuje refleksja raczej o tej stronie osobowości Bobkow-
skiego, która jest jasna, świetlista, witalna, pełna umiłowania życia i jego 
konkretów, pełna bezpośredniego kontaktu z życiem samym jako wartością 
najwyższą i nadrzędną. W związku z tym zapytałem Hannę Gosk, czy pisarz 
nie przeżywał chwil tragicznych, załamań i upadków, w których ujawniłby 
się inny aspekt jego usposobienia. Gosk odpowiedziała, że owszem, ta ciem-
na strona istnieje, a ja dopiero teraz, kiedy sięgnąłem powtórnie po Szkice 
piórkiem, zdałem sobie sprawę, że moje pytanie nie było zbyt odkrywcze, 
ponieważ pisarz pod koniec swojej wycieczki rowerowej po Francji rozwa-
żał kwestie dojmującego bólu samotności, rezygnacji i doświadczenia rozłą-
ki z ukochaną Basią.
Zapamiętałem też wystąpienie Doroty Kozickiej o pokrewieństwach mię-
dzy pisarzami-podróżnikami, takimi jak Andrzej Stasiuk czy Mariusz Wilk, 
a Andrzejem Bobkowskim. Referat zwracał przede wszystkim uwagę na po-
dobieństwa, by tak rzec, „międzyludzkie”. Badaczka w mniejszym stopniu 
koncentrowała się na porównaniach w zakresie języka literackiego. Przyję-
ta perspektywa była interesujące, choć – z drugiej strony – takie podejście 
chyba zawężało nieco problem. Wojciech Ligęza odczytał bardzo „literacki” 
i ciekawy referat o powinowactwach intelektualnych i artystycznych mię-
dzy Andrzejem Bobkowskim a niektórymi pisarzami emigracyjnymi. Z kolei 
ostatni prelegent, Maciej Urbanowski, zwracał uwagę na obecność dzieła 
i osoby Oscara Wilde’a w utworach autora Szkiców piórkiem.
Po obradach, na koniec konferencji, przewidziany był spektakl, właściwie 
monodram na podstawie twórczości Bobkowskiego w reżyserii Krzysztofa 
Miklaszewskiego. Zapamiętałem znakomitą rolę głównego aktora, Przemy-
sława Sejmickiego.
Konferencja przybliżyła bardzo dobrze sylwetkę twórczą oraz biografię 
Bobkowskiego. Można tu mówić o rodzaju uniwersyteckiego intelektualne-
go święta, które z pewnością zostanie utrwalone w postaci tomu zbierające-
go referaty. Choć byłem na tej konferencji szarą myszką, wyniosłem jednak 
poczucie uczestnictwa w wydarzeniu istotnym i choć powaga tego spotka-
R
ec
en
zj
e,
 m
at
er
ia
ły
Obsługiwałem Andrzeja Bobkowskiego. Impresja pokonferencyjna
nia czasem mnie onieśmielała, to na pewno pozostawi ono w mojej pamięci 
istotny ślad. Twórczość Andrzeja Bobkowskiego nie przeminęła wraz z lite-
rackimi modami, nie uległa zapomnieniu. Zainteresowanie konferencją ze 
strony krakowskiej publiczności dobitnie o tym świadczy. 
Odświeżyłem sobie ostatnio Szkice piórkiem. Ponowna lektura umocniła 
moje przekonanie, że mamy do czynienia z literackim arcydziełem, utworem 
podobnym do rwącej, czystej rzeki. Utrwalane na gorąco i w drobiazgach 
życie tworzy u Bobkowskiego wielką, epicką opowieść. Paradoks poezji. 
Paradoks znakomitej literatury, jej ulotności i trwałości. Mam wrażenie, że 
twórczość Bobkowskiego przetrwa jeszcze niejedno historyczne, społeczne 
czy	kulturowe	zawirowanie.	
Michał Piętniewicz


Obsługiwałem Andrzeja Bobkowskiego. Impresja pokonferencyjna

http://www.ejournals.eu/sj/index.php/KK/article/download/1946/1962

Obsługiwałem Andrzeja Bobkowskiego. Impresja pokonferencyjna

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Portal Czasopism Naukowych (E-Journals)